Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin ay'ın hareketleri ve evreleri hakkındaki kavram yanılgıları ve astronomiye karşı tutumları
The misconceptions of gifted middle school students about the moon's movements and phases and their attitudes towards astronomy
- Tez No: 951369
- Danışmanlar: PROF. DR. OKTAY BAYKARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Bu araştırmanın amacı, Bilim ve Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) öğrenim gören üstün yetenekli 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin“Ay'ın Hareketleri ve Evreleri”konusuna ilişkin akademik başarı düzeylerini (TBP), kavram yanılgılarını (TKY) ve astronomiye yönelik tutumlarını (TAPO) belirlemek; bu değişkenlerin sınıf seviyesi, cinsiyet, okul türü ve BİLSEM'e katılım sınıfı gibi demografik faktörlere göre analiz etmektir. Araştırma, nedensel karşılaştırma araştırma yöntemi çerçevesinde gerçekleştirilmiş olup, Elazığ ilindeki iki BİLSEM'de öğrenim gören 168 öğrenciden elde edilen verilerle yürütülmüştür. Veriler;“3 Aşamalı Kavram Yanılgısı Teşhis Testi (AHVETT)”,“Astronomi Tutum Ölçeği (ATÖ)”ve“Demografik Bilgi Formu”aracılığıyla toplanmış; analizlerde betimsel istatistiklerin yanı sıra MANOVA ve ANOVA testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulguları, üstün yetenekli öğrencilerin kavram yanılgılarından tamamen arınmış olmadığını ortaya koymuştur. Özellikle“Dolunay evresinde, Ay'ın tüm yüzeyinin Güneş ışığıyla aydınlandığı”şeklindeki inanış öğrenciler arasında en yaygın görülen kavram yanılgısı olmuştur (%20,95). Bunun ardından,“Ay'ın Güneş çevresindeki yörüngede dolanması, evrelerinin oluşmasına neden olur”düşüncesini içeren (%10,47),“Dolunay evresinde Ay, Güneş'ten en fazla ışığı alır”yanılgısı (%9,04), ve“Ay'daki evre değişimleri Dünya'nın gölgesinden kaynaklanır”düşüncesi (%8,57) sıklıkla karşılaşılan diğer kavram yanılgıları olarak belirlenmiştir. Bu durum, üstün yetenekli öğrencilerinde temel astronomi kavramları anlamada zorlandıklarını ve bilimsel olmayan düşüncelere sahip olduklarını göstermektedir. Elde edilen veriler, akademik başarı düzeylerinin sınıf seviyelerine göre anlamlı biçimde farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. 5. sınıf öğrencilerinin başarı puanlarının, üst sınıflara kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu bulgu, öğrencilerin konuyla ilk karşılaştıkları dönemde kavramları daha doğru yapılandırabildiklerini; ilerleyen sınıflarda ise kavramsal hataların kalıplaşarak daha zor değiştirilebilir hale geldiğini düşündürmektedir. Okul türü değişkeni açısından ise, özel okullarda öğrenim gören üstün yetenekli öğrencilerin hem akademik başarılarının hem de kavramsal yeterliklerinin daha yüksek olduğu; kavram yanılgılarının ise daha düşük düzeyde gerçekleştiği tespit edilmiştir. Bu durum, özel okulların daha küçük sınıf mevcutları ve bireyselleştirilmiş eğitim olanakları gibi etkenlere bağlanabilir. BİLSEM'e katılım sınıfı ve cinsiyet değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Betimsel istatistikler incelendiğinde, alt sınıf düzeylerindeki öğrencilerin akademik başarılarının ve astronomiye karşı tutumlarının daha yüksek olduğu; buna karşılık kavram yanılgılarının üst sınıf seviyelerinde daha yaygın hale geldiği gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, üstün yetenekli öğrencilerin de kavram yanılgılarına açık oldukları, akademik başarılarının ve astronomiye yönelik tutumlarının bireysel ve çevresel faktörlerden önemli ölçüde etkilendiği ortaya konmuştur. Bu bağlamda, özellikle erken sınıf düzeylerinde yapılandırılmış ve etkili öğretim stratejilerinin kullanıldığı öğrenme ortamlarının sağlanması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the academic achievement levels (TBP), misconceptions (TKY), and attitudes toward astronomy (TAPO) of gifted 5th to 8th grade students enrolled in Science and Art Centers (BİLSEM) regarding the topic of“The Moon's Movements and Phases.”The study also investigates how these variables differ based on demographic factors such as grade level, gender, type of school, and the grade level at which students started attending BİLSEM. Conducted using a causal-comparative research design, the study involved data collected from 168 students in two BİLSEM institutions located in Elazığ, Türkiye. Data were gathered through the“Three-Tier Misconception Diagnostic Test (AHVETT),”the“Astronomy Attitude Scale (ATÖ),”and a“Demographic Information Form.”Analyses included descriptive statistics as well as MANOVA and ANOVA tests. Findings indicate that gifted students are not entirely free from misconceptions. The most common misconception was the belief that“During the full moon phase, the entire surface of the Moon is illuminated by the Sun”(20.95%). Other frequently observed misconceptions included“The Moon's phases are caused by its orbit around the Sun”(10.47%),“The Moon receives the most light from the Sun during the full moon”(9.04%), and“The changes in the Moon's phases are due to Earth's shadow”(8.57%). These results suggest that even gifted students struggle to grasp fundamental astronomical concepts and hold scientifically inaccurate beliefs. Data also revealed significant differences in academic achievement based on grade level, with 5th grade students scoring higher than those in upper grades. This suggests that students may initially form more accurate conceptions, which later become resistant to change as misconceptions become entrenched. Furthermore, students attending private schools demonstrated higher academic performance and conceptual understanding, along with fewer misconceptions, possibly due to smaller class sizes and individualized instruction. No significant differences were found based on gender or the grade level at which students began attending BİLSEM. Descriptive statistics showed that lower-grade students exhibited higher academic achievement and more positive attitudes toward astronomy, while misconceptions increased with grade level. In conclusion, the study shows that gifted students are still susceptible to misconceptions, and their academic success and attitudes toward astronomy are strongly influenced by individual and environmental factors. Accordingly, it is recommended to implement structured and effective instructional strategies, particularly in the early grades.
Benzer Tezler
- Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin geometri problemleri yoluyla akıl yürütme becerilerinin incelenmesi
Investigation of reasoning skills of gifted primary students through geometry problems
BİRNAZ KANBUR TEKEREK
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA ARGÜN
- Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin proje tabanlı temel robotik eğitim süreçlerindeki yaratıcı, yansıtıcı düşünme ve problem çözme becerilerine ilişkin davranışlarının ve görüşlerinin incelenmesi
Investigation of gifted secondary school students' opinions and behaviours related to their creative, reflective and problem solving skills in a project based robotics course
BİRAY KIRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL YALÇINALP
- Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin uzamsal akıl yürütme becerilerinin astronomi konularına yönelik kavramsal anlayışları ve akademik başarıları ile ilişkisinin incelenmesi
Investigating the relationship of middle school gifted students' spatial reasoning skills with their conceptual understanding of astronomy subjects and academic achievement
PELİN ERTEKİN
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SERDAR KÖKSAL
- Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin bağışıklık sistemi konusunu öğrenmelerinde egs tabanlı öğretimin etkisi
Effect of dnr based instruction in teaching of immune system to gifted secondary school students
MÜNEVVER SUBAŞI
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA ÖZAY KÖSE
- Üstün yetenekli öğrencilerin matematiksel yaratıcılıklarının matematiksel modelleme etkinlikleri süreciyle incelenmesi
Examining mathematically gifted students' mathematical creativity through the process of model eliciting activities
ŞEYMA ŞENGİL AKAR
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. ELİF YETKİN ÖZDEMİR