Yeşil finans ve karbon piyasalarının hukuki temelleri: Avrupa Birliği ve Türkiye'de yeşil tahviller ile emisyon ticareti sistemlerinin karşılaştırmalı analizi
Legal foundations of green finance and carbon markets: A comparative analysis of green bonds and emissions trading systems in the European Union and Türkiye
- Tez No: 951483
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMEK TORAMAN ÇOLGAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Çevresel etkilerin ve iklim değişikliğinin küresel ölçekte belirginleşmesi, finansal sistemlerin bu dönüşüme uyum sağlamasını zorunlu hâle getirmiştir. Bu süreçte yeşil tahviller gibi çevre odaklı finansal ürünler ile karbon piyasaları gibi piyasa temelli emisyon azaltım araçları, yalnızca çevresel hedeflerin değil aynı zamanda ekonomi ve hukuk politikalarının da ayrılmaz bir parçası hâline gelmiştir. Söz konusu araçların, yatırımcı ilgisini artırabilmesi ve piyasalarda etkin şekilde işleyebilmesi, onları düzenleyen hukuki ve kurumsal yapıların netliği ve güvenilirliği ile doğrudan ilişkilendirilmektedir. Bu çalışma, yeşil finans ve karbon piyasalarının temel kavramsal çerçevesinden başlayarak, Avrupa Birliği ve Türkiye'deki düzenleyici altyapıların karşılaştırmalı bir analizini sunmaktadır. İlk bölümde, yeşil finans kavramı, uluslararası yeşil tahvil ilkeleri, bu alandaki raporlama ve denetim mekanizmaları açıklanmış; karbon piyasalarının yapısı, emisyon ticaretinin temel esasları ve karbon izinlerinin hukuki niteliği değerlendirilmiştir. Bu teorik temel üzerinden ikinci bölümde Avrupa Birliği'nin sürdürülebilir finans stratejisine ilişkin AB Taksonomisi, Avrupa Yeşil Tahvil Standardı, Sınırda Karbon Düzenlemesi, Fit for 55 Paketi gibi düzenleyici belgeler ile AB Emisyon Ticareti Sistemi'nin oluşumu, mekanizması ve gözetim yapısı açıklanmıştır. İlaveten, MiFID II düzenlemesi çerçevesinde emisyon izinlerinin finansal araç olarak sınıflandırılmasının doğurduğu sonuçlar tartışılmıştır. Son bölümde ise Türkiye'de yeşil finans ve karbon piyasalarına yönelik gelişmeler, mevcut düzenleyici uygulamalar ve geleceğe dair stratejik adımlar bütüncül biçimde ele alınmaktadır. Yeşil tahvil piyasasının kurumsal çerçevesi; Yeşil Borçlanma Aracı, Sürdürülebilir Borçlanma Aracı, Yeşil Kira Sertifikası ve Sürdürülebilir Kira Sertifikası Rehberi, Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) gibi düzenleyici unsurlar üzerinden incelenmiş; bu piyasanın gelişim potansiyeli ve yatırımcı güvenini artıracak hukuki gereklilikler değerlendirilmiştir. Ayrıca emisyon ticareti sisteminin kurulmasına yönelik yürütülen hukuki ve kurumsal hazırlıklar, güncel mevzuat çalışmaları ekseninde ele alınmıştır. Bu çerçevede, İklim Kanunu, EPDK tarafından hazırlanan Karbon Piyasalarının İşletilmesine İlişkin Yönetmelik Taslağı, İklim değişikliği Başkanlığı tarafından yayımlanan Türkiye Yeşil Taksonomi Yönetmeliği Taslağı, Türkiye Emisyon Ticaret Sistemi Yönetmeliği Taslağı ve Karbon Kredilendirme ve Denkleştirme Yönetmeliği Taslağı özelinde, karbon fiyatlandırma mekanizmalarının hukuki temelleri, yetki paylaşımı, piyasa gözetimi gibi konular irdelenmekte; Avrupa Birliği Emisyon Ticareti Sistemi ile karşılaştırmalı bir değerlendirme yapılmakta; yapısal ve işlevsel benzerlikler ile farklılıklar vurgulanmakta ve Türkiye bağlamında hukuki bütünlüğü ve operasyonel etkinliği artırmaya yönelik öneriler sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The increasing global visibility of environmental impacts and climate change has compelled financial systems to adapt to this transformation. In this context, environmentally oriented financial instruments such as green bonds and market-based emission reduction mechanisms like carbon markets have become not only tools for achieving environmental goals but also integral parts of economic and legal policy frameworks. The effectiveness and credibility of these instruments in attracting investors and functioning efficiently in the market are closely tied to the clarity and reliability of the legal and institutional structures governing them.This study offers a comparative analysis of the regulatory infrastructure for green finance and carbon markets, beginning with their conceptual foundations and extending to the frameworks established in the European Union and Türkiye. The first part outlines the concept of green finance, the international principles guiding green bonds, reporting and verification mechanisms in this field, and the structure of carbon markets, including the legal status of emission allowances and the fundamental mechanics of emissions trading systems. Building on this foundation, the second part explores the European Union's sustainable finance strategy, examining regulatory instruments such as the EU Taxonomy, the European Green Bond Standard, the Carbon Border Adjustment Mechanism, and the Fit for 55 Package. The formation, operation, and oversight of the EU Emissions Trading System are also analyzed, along with the legal implications of classifying emission allowances as financial instruments under the MiFID II framework.The final part of the thesis focuses on developments in Türkiye regarding green finance and carbon markets, encompassing current regulatory practices and prospective legal strategies. The institutional framework of the domestic green bond market is assessed through the Guide on Green Debt Instruments, Sustainable Debt Instruments, Green Lease Certificates, and Sustainable Lease Certificates, which outlines key regulatory principles. Additionally, the Türkiye Sustainability Reporting Standards (TSRS) are evaluated as a complementary disclosure tool. The legal and institutional groundwork for implementing an emissions trading system is analyzed with reference to the Climate Law, the Energy Market Regulatory Authority's Draft Regulation on the Operation of Carbon Markets, the Climate Change Directorate's Draft Regulation on the Türkiye Green Taxonomy, Draft Regulation on the Turkish Emissions Trading System and Draft Regulation on Carbon Crediting and Offsetting. This section examines the legal basis for carbon pricing mechanisms, the allocation of institutional authority, and the structure of market oversight. A comparative assessment is conducted with the EU ETS, highlighting structural and functional similarities and differences, with the aim of offering recommendations to improve legal coherence and operational effectiveness in the Turkish context.
Benzer Tezler
- Innovative financial technologies for environmental sustainability: Assessing the impact of green fintech on sustainable development goals (SDGS)
Çevresel sürdürülebilirlik için yenilikçi finansal teknolojiler: Yeşil fintek'in sürdürülebilir kalkınma hedeflerine etkisinindeğerlendirilmesi
İSMAYİL KAMALOV
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bahçeşehir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAHMİ İNCEKARA
- Sürdürülebilir finans yaklaşımı çerçevesinde yeşil bankacılık ve yeşil finansman araçları
Green banking and green financing tools in the framework of sustainable finance approach
SİNEM ADA
- Yenilenebilir enerji yatırımlarının makroekonomik faktörler ile ilişkisi: İşletme yatırımlarına yönelik sürdürülebilir strateji önerileri
The relationship of renewable energy investments and macroeconomic factors: Sustainable strategies recommendations for business investments
ESRA SEREZLİ
Doktora
Türkçe
2022
Ekonomiİstanbul Medipol ÜniversitesiYönetim ve Strateji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERHAT YÜKSEL
- Yeşil finansman ürünlerine olan talebin değerlendirilmesi: Aydın'da sanayi işletmeleri üzerine bir araştırma
Evaluation of the demand for green finance products: A research on industrial enterprises in Aydin
İLAYDA SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EnerjiAydın Adnan Menderes Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞAH SEZEN AKAR
- Uluslararası yazında yeşil finans konusundaki araştırma eğilimlerinin bibliyometrik analiz yöntemi ile incelenmesi 2000– 2023 dönemi
Examining research trends on green finance in ınternational literature using bibliometric analysis method, 2000 – 2023 period
BÜŞRA NUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeSivas Cumhuriyet ÜniversitesiMuhasebe, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞBA EYCEYURT BATIR