Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenme akademik öz yeterlik algılarını yordayıcı değişkenlerin incelenmesi
An examination of the predictive variables of pre-service social studies teachers' academic self-efficacy perceptions in online learning
- Tez No: 951855
- Danışmanlar: PROF. DR. ERKAN YEŞİLTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenme akademik öz yeterliklerini yordayan değişkenleri belirlemek ve çevrim içi akademik öz yeterliğe ilişkin katılımcı görüşlerini incelemektir. Karma araştırma yöntemi kullanılan araştırma, sıralı açıklayıcı karma yöntem desenine göre yürütülmüştür. Araştırmanın nicel boyutunda, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye genelindeki 10 farklı devlet üniversitesinden toplam 702 gönüllü sosyal bilgiler öğretmen adayı çalışmaya katılmıştır. Bu örneklemi belirlemek amacıyla öncelikle Türkiye'deki devlet üniversiteleri 2023 yılı YKS yerleştirme başarı sıralamalarına göre dört farklı gruba ayrılmıştır. Ardından, her gruptan evrenin genel yapısını temsil edecek şekilde üniversiteler küme rastgele örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Nitel boyutta ise maksimum çeşitlilik örneklemesiyle belirlenen 45 gönüllü öğretmen adayıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerin toplanması amacıyla öncelikle araştırmacı tarafından“Çevrim İçi Öğrenme Akademik Öz Yeterlik Ölçeği”geliştirilmiştir. Bu ölçeğin yanı sıra çalışmada Yavuzalp ve Bahçıvan (2020) tarafından Türkçeye uyarlanan“Çevrim İçi Öğrenme Öz Yeterlik Ölçeği”, İlhan ve Çetin'in (2013) Türkçeye uyarladığı“Çevrim İçi Öğrenmeye Yönelik Hazırbulunuşluk Ölçeği”, Aşkar ve Mazman (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan“Çevrim İçi Bilgi Arama Stratejileri Ölçeği”ve Avcı-Yücel ve Ergün'ün (2015) Türkçeye uyarladığı“Çevrim İçi Öğrenme Ortamlarında Bilgi Paylaşma Davranışı Ölçeği”kullanılmıştır. Nitel veriler ise araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla elde edilmiştir. Nicel veriler hiyerarşik çoklu regresyon analiziyle, nitel veriler ise içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel bulguları, çevrim içi öğrenme öz yeterliği, çevrim içi öğrenmeye yönelik hazırbulunuşluk ve çevrim içi öğrenme ortamlarında bilgi paylaşma davranışı değişkenlerinin, çevrim içi öğrenme akademik öz yeterliğinin anlamlı yordayıcıları olduğunu ortaya koymuştur. Buna karşın çevrim içi öğrenme ortamlarında bilgi arama stratejileri değişkeni diğer değişkenler eklenmeden anlamlı etkiye sahipken modelin sonraki aşamalarında anlamlılığını yitirmiştir. Nitel bulgular, öğretmen adaylarının çevrim içi öğrenme sürecinde planlama yapma, çaba gösterme ve karşılaşılan sorunlarla başa çıkma becerilerinin çok boyutlu olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle bireysel motivasyon, öz disiplin, zaman yönetimi, psikolojik hazırlık, dijital yeterlik, sosyal destek ve öz düzenleme becerilerinin çevrim içi akademik öz yeterliği şekillendirdiği belirlenmiştir. Ayrıca öğrenme ortamının fiziksel uygunluğu, teknik ekipmanlara erişim ve çevrim içi platformları etkili kullanabilme gibi faktörlerin de öğrenme sürecine etkili biçimde yansıdığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak çevrim içi akademik öz yeterliği etkileyen faktörler hem bireysel bilişsel hem de teknik, duyuşsal ve sosyal yeterliklerle ilişkili bulunmuştur. Bu da akademik öz yeterliğin çok boyutlu bir yapı olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu doğrultuda, öğretmen adaylarının çevrim içi ortamlarda başarılı olabilmeleri için teknik becerilerinin yanı sıra öz düzenleme, motivasyon ve sosyal destek gibi psikososyal kaynaklarının da geliştirilmesi gerektiği önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to identify the variables predicting social studies teacher candidates' online academic self-efficacy and to examine participant views regarding online academic self-efficacy. The study employed a mixed-methods approach, specifically a sequential explanatory mixed-methods design. In the quantitative phase, a total of 702 volunteer social studies teacher candidates from 10 different public universities across Turkey participated in the 2023-2024 academic year. To establish this sample, public universities in Turkey were first grouped into four categories based on their 2023 Higher Education Institutions Examination (YKS) placement success rankings. Subsequently, universities representing the overall structure of the population were selected from each group using cluster random sampling. For the qualitative dimension, semi-structured interviews were conducted with 45 volunteer teacher candidates determined via maximum variation sampling. Quantitative data were collected using the“Online Learning Academic Self-Efficacy Scale”developed by the researcher. Additionally, the study utilized the“Online Learning Self-Efficacy Scale”adapted to Turkish by Yavuzalp and Bahçıvan (2020), the“Online Learning Readiness Scale”adapted by İlhan and Çetin (2013), the“Online Information Searching Strategies Inventory”adapted by Aşkar and Mazman (2013), and the“Knowledge Sharing Behavior in Online Learning Environments Scale”adapted by Avcı-Yücel and Ergün (2015). Qualitative data were obtained using a semi-structured interview form developed by the researcher. Quantitative data were analyzed using hierarchical multiple regression analysis, while qualitative data were subjected to content analysis. The quantitative findings revealed that online learning self-efficacy, readiness for online learning, and information sharing behaviors in online learning environments significantly predicted online learning academic self-efficacy. In contrast, although online information search strategies initially showed significant predictive power, their significance diminished in later stages of the model when other variables were included. The qualitative findings indicated that teacher candidates' abilities in planning, exerting effort, and coping with encountered problems in the online learning process were multidimensional. Particularly, individual motivation, self-discipline, time management, psychological preparedness, digital competence, social support, and self-regulation skills were identified as shaping perceptions of online academic self-efficacy. Furthermore, factors such as physical suitability of the learning environment, access to technical equipment, and effective use of online platforms were found to significantly influence the learning process. In conclusion, the factors affecting online academic self-efficacy were associated with both individual cognitive aspects and technical, affective, and social competencies, highlighting the multidimensional nature of academic self-efficacy. Therefore, it is recommended that, in addition to technical skills, psychosocial resources such as self-regulation, motivation, and social support should be developed to enable teacher candidates' success in online environments.
Benzer Tezler
- Ters yüz edilmiş sınıf modeline dayalı yazma öğretiminin öğrencilerin üstbilişsel farkındalık düzeylerine, yazma başarılarına ve kaygılarına etkisi
The effect of flipped classroom model-based writing teaching on metacognitive awareness level, writing success and writing anxiety of students
HASAN BASRİ KANSIZOĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM BAYRAK CÖMERT
- Harmanlanmış öğrenme ortamının öğretmen adaylarının akademik başarısına, ders çalışma alışkanlıklarına ve güdülenme düzeylerine etkisi
The effect of blended learning environment on academic success, studying habits, and motivation of teacher candidates
ATA PESEN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEHÇET ORAL
- 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital ortamdaki tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları
The effects of digital citizenship based activities on students? attitudes in digital environments and reflections to learning teaching process in the 6th grade social studies course
HIDIR KARADUMAN
- Amerika, Avrupa, Asya-Pasifik ve Türk üniversitelerinde bulunan öğrenme öğretme merkezlerinin incelenmesi, değerlendirilmesi ve karşılaştırılması
The analysis, evaluation and comparison of learning and teaching centers in American, European, Asian-Pacific and Turkish universities
ELİF ÇOLAK SANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDAN KALAYCI
- Transmedya destekli hikâye anlatımının sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının hibrit öğrenmeye ve dijital teknolojilere yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi
The effect of transmedia-supported storytelling on social studies preservice teachers' attitudes towards hybrid learning environments and digital technologies
İLKNUR AKYILDIZ SARIBAŞ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK AKAY