Problemli teknoloji kullanımının okul öncesi eğitim alan çocukların gelişimine etkisi: Uykunun aracı rolü
The effect of problematic technology use on the development of preschool children: The mediating role of sleep
- Tez No: 951929
- Danışmanlar: PROF. DR. ATİLA ÇAĞLAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu araştırma, problemli teknoloji kullanımının okul öncesi eğitim alan çocukların gelişim alanları üzerindeki etkilerini ve bu etkide uykunun aracı rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Erken çocukluk dönemi, bireyin bilişsel, dilsel, sosyal-duygusal ve motor gelişiminin en hızlı ve en duyarlı olduğu dönemlerden biridir. Bu kritik dönemde teknolojik araçlara aşırı ve kontrolsüz maruz kalma, gelişimsel açıdan risk teşkil edebilmektedir. Literatürde çocuklarda artan ekran süresi ve dijital medya kullanımının gelişimsel çıktılar üzerindeki olumsuz etkileri vurgulanmakta, ancak bu ilişkinin altında yatan olası aracı mekanizmalar sınırlı şekilde ele alınmaktadır. Bu bağlamda, araştırma kapsamında uykunun, problemli teknoloji kullanımı ile çocuk gelişimi arasındaki ilişkide üstlendiği olası aracı rolün açıklığa kavuşturulması hedeflenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayalı olarak yürütülmüştür. Çalışma grubu, okul öncesi dönem çocuğu bulunan ve çevrim içi anket formunu gönüllü olarak dolduran 115 ebeveynden oluşmaktadır. Veriler,“Çocuklar İçin Problemli Teknoloji Kullanımı Ölçeği”,“Çocuklar İçin Uyku Alışkanlıkları Ölçeği”ve“Milli Eğitim Bakanlığı Gelişim Kontrol Listesi”aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen veriler Spearman korelasyon analizi ve mediatörlük testleriyle istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, problemli teknoloji kullanımı ile çocukların bilişsel, dil, motor ve sosyal-duygusal gelişim düzeyleri arasında negatif yönlü düşük anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Özellikle dil gelişimi alanında en güçlü negatif korelasyon tespit edilmiştir. Bununla birlikte, problemli teknoloji kullanımı ile uyku alışkanlıkları arasında pozitif yönlü yüksek anlamlı bir ilişki bulunmuş; bu bulgu, yoğun teknoloji kullanımının çocukların uyku düzenlerini bozduğunu ortaya koymuştur. Mediatörlük analizleri sonucunda ise, uyku alışkanlıklarının problemli teknoloji kullanımı ile çocukların gelişim alanları arasındaki ilişkide kısmi aracı bir rol üstlendiği saptanmıştır. Araştırma bulguları, problemli teknoloji kullanımının çocuk gelişimini olumsuz yönde etkilediğini ve bu etkinin bir kısmının uyku bozuklukları yoluyla gerçekleştiğini göstermektedir. Elde edilen sonuçlar hem ebeveynler hem de eğitimciler için teknoloji kullanımına ilişkin farkındalık oluşturulması ve çocuklarda sağlıklı uyku alışkanlıklarının desteklenmesi gerekliliğine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the effects of problematic technology use on the developmental domains of preschool children and to explore the mediating role of sleep in this relationship. Early childhood is one of the most critical and sensitive periods for cognitive, linguistic, social-emotional, and motor development. Excessive and uncontrolled exposure to technological devices during this period may pose risks to children's development. While the literature emphasizes the negative impacts of increased screen time and digital media use on developmental outcomes in children, the potential mediating mechanisms underlying this relationship have been addressed to a limited extent. In this context, the study focuses on clarifying the possible mediating role of sleep in the relationship between problematic technology use and child development. The research was conducted using a correlational survey model. The sample consisted of 115 parents of preschool children who voluntarily completed an online questionnaire. Data were collected using the“Problematic Technology Use Scale for Children”, the“Children's Sleep Habits Questionnaire”, and the“Developmental Checklist”developed by the Ministry of National Education.The data were analyzed using Spearman correlation analysis and mediation tests. The results revealed weak but significant negative correlations between problematic technology use and children's cognitive, language, motor, and social-emotional development levels. The strongest negative correlation was found in the area of language development. Additionally, a strong positive correlation was observed between problematic technology use and sleep habits, indicating that excessive technology use disrupts children's sleep patterns. Mediation analyses showed that sleep habits partially mediated the relationship between problematic technology use and children's developmental outcomes. These findings suggest that problematic technology use negatively affects child development and that part of this effect occurs through sleep disturbances. The results emphasize the importance of raising awareness among parents and educators regarding technology use and supporting healthy sleep habits in children.
Benzer Tezler
- The role of technology in the cognitive development of children
Teknolojinin çocukların bilişsel gelişimi üzerindeki rolü
MERYEM ŞEYDA ÖZCAN
- Tabletler üzerinde çalışan okul öncesi eğitim uygulamalarında grafik tasarım problemleri ve bir uygulama önerisi
Graphic design problems in pre-school educational applications for tablets and application recommendation
YUSUF GENÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. İNCİLAY YURDAKUL
- Okul öncesi eğitim alan çocukların bağlanma düzeylerinin ebeveynleriyle olan ilişkilerine ve ekran kullanım alışkanlıklarına göre incelenmesi
Examining the attachment levels of preschool children according to their relationships with their parents and their screen use habits
SALİHA ERSOY KIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKAN SAPSAĞLAM
- Okul öncesi eğitimi alan 36-72 aylık çocukların COVID-19 pandemisi sürecindeki teknoloji kullanımına yönelik ebeveyn tecrübelerinin incelenmesi
Analysing parents' experiences on the use of technology during the COVID-19 pandemic of 36-72 months-old children with pre-school education
MERVE EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE AKKAYNAK
- Employing Grids: A Discursive Account of Spatial and Performative Skills
Gridi Çalıştırmak: Mekânsal Ve Performatif Becerilerin Tartışılması
HATİCE CANSU CÜRGEN GÜRPINAR
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN LÜTFÜ KAHVECİOĞLU