Geri Dön

Analysis of selected Scottish-influenced art music works within the framework of Bela Bartok's categorization

Geleneksel İskoç ezgilerinin etkilediği klasik müzik eserlerinin Bela Bartok'un sınıflandırması kapsamında analizi

PDF İndir

  1. Tez No: 952312
  2. Yazar: SENAY YILMAZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. JERFİ AJİ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Müzik, Music
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Müzik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Müzik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 89

Özet

Tüm halk müziği geleneklerinde olduğu gibi, İskoç halk müziği de ulusal kimliğin şekillenmesinde önemli bir rol oynamış hem kültürel bir belge hem de sanatsal bir etki kaynağı olmuştur. Klasik müzikte halk gelenekleri çoğu zaman düzenlemeler ve uyarlamalar yoluyla korunmuş olsa da halk ve klasik müzik arasındaki etkileşim, yalnızca doğrudan alıntılardan ibaret olmayan, çok daha karmaşık bir ilişkiye sahiptir. Bu çalışma, İskoç halk müziğinin klasik müzik besteciliği üzerindeki etkilerini incelemekte, özellikle doğrudan melodi alıntılarından ziyade halk müziği unsurlarının örtük biçimde aktarılmasına odaklanmaktadır. Çalışmanın temel kuramsal çerçevesini Béla Bartók'un“The Influence of Peasant Music on Modern Music”(Halk Müziğinin Modern Müziğe Etkisi) adlı metninde açıkladığı üçlü halk müziği etkisi sınıflandırması oluşturmaktadır. Bartók'un bu kuramı Doğu Avrupa müziği bağlamında yaygın biçimde kullanılmıştır; ancak şimdiye dek sistematik bir şekilde İskoç müziği üzerinde uygulanmamıştır. Bu araştırma, Bartók'un modelini kullanarak İskoç etkili klasik besteleri üç farklı kategoriye ayırmış ve özellikle üçüncü kategoriye odaklanarak halk müziğinden esinlenilmiş müziğe dair geleneksel yaklaşımları sorgulamıştır. Araştırmanın temel katkısı, halk müziğinin klasik bestelerde yalnızca doğrudan alıntılarla değil, daha örtük yollarla da etkili olabileceğini ortaya koymaktır. Halk etkisini“ödünç alma”olarak değerlendiren geleneksel yaklaşımların ötesine geçilerek, ritmik kalıplar, modal yapılar ve dokusal özellikler gibi İskoç halk müziğine özgü unsurların klasik müzik içinde nasıl daha ince biçimlerde yer aldıkları incelenmiştir. Folk ve klasik müzik arasındaki ilişki farklı bağlamlarda sıklıkla çalışılmıştır. İskoç halk müziğinin klasik müzik eserlerine entegrasyonuna dair erken dönem araştırmalar, çoğunlukla geleneksel melodilerin doğrudan düzenlenmesine odaklanmıştır. Beethoven ve Haydn'ın İskoç şarkı düzenlemeleri ile Mendelssohn'un İskoç Senfonisi bu alandaki temel örneklerdir. Bu eserler, Bartók'un tanımladığı ilk iki kategoriye girerken, daha ince ve örtük halk müziği etkilerini kapsamamaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalar genellikle İskoç halk müziğinden etkilenmiş bestecileri ve bu eserlerdeki açık melodi alıntılarını tespit etmeye odaklanmış; ancak doğrudan alıntı içermeyen ve halk müziği karakterini farklı biçimlerde taşıyan eserler sistematik olarak incelenmemiştir. Bu araştırma tam da bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir. Bu çalışmada, Bartók'un halk müziğinin klasik müziğe etkisine dair üçlü sınıflandırması İskoç müziği bağlamında uygulanmıştır. Birinci kategori olan xix“Doğrudan Düzenlenmiş Halk Melodileri”başlığı altında, orijinal halk ezgilerinin çok az değişiklikle klasik armonik yapılarla sunulduğu örnekler toplanmıştır. Beethoven'ın 25 Scottish Songs adlı eseri ile Haydn'ın George Thomson için yaptığı düzenlemeler bu kategoriye girmektedir. İkinci kategori olan“Halk Müziğinden Esinlenilmiş Özgün Besteler”ise, doğrudan halk melodisi içermeyen ama açıkça halk müziği stilinden etkilenmiş eserleri kapsar. Bruch'un İskoç Fantezisi, halk müziği karakterini yansıtan ancak yeni temalarla bestelenmiş bir örnek olarak burada yer almaktadır. Üçüncü kategori olan“Bilinçaltı Halk Müziği Etkisi”ise doğrudan halk ezgisi alıntısı yapmaksızın, İskoç halk müziğinin tanımlayıcı unsurlarını içeren eserleri tanımlar. Bu gruptaki eserlerde modal dil, süslemeler, cümle yapıları, ritmik vurgu ve enstrümantasyon gibi ögeler aracılığıyla halk müziği etkisi açıkça hissedilir. Hamish MacCunn'un The Land of the Mountain and the Flood adlı eseri bu kategoriye örnek teşkil etmektedir. Bu kategori kapsamında yapılan analizlerde, halk müziğine özgü modal ve armonik yapılar, ritmik ve melodik kalıplar, orkestrasyon teknikleri ve biçimsel özellikler incelenmiştir. İskoç halk müziğinde sık rastlanan Dorian, Mixolydian ve pentatonik diziler bu eserlerde de önemli yer tutmaktadır. Dorian dizisinin minör karakteri ve yükseltilmiş altıncı derecesi ile Mixolydian dizisinin alçaltılmış yedinci derecesi, bu müziğe özgü tınıyı oluşturur. Gayda müziğinde yaygın olan pedal notaları ve sabit ses efektleri, analiz edilen eserlerde de sıkça kullanılmış, bu da armonik bir denge yaratarak melodilerin temelini oluşturmuştur. Melodilerdeki aralık ilişkileri de dikkate alınmış; dördüncüler ve beşliler gibi açık aralıkların sık kullanımı dikkat çekmiştir. Bu aralıklar, melodik yapıya özgün bir karakter kazandırmakta ve İskoç halk müziğinin belirleyici tınılarını klasik müziğe taşımaktadır. Ritmik yapı açısından bakıldığında, İskoç halk müziğine özgü“Scottish snap”adı verilen kısa-vurulu uzun notalardan oluşan motiflerin varlığı tespit edilmiştir. Ayrıca, Strathspey danslarına özgü aksanlı senkoplu ritimler ile jig ritimlerinde görülen canlı ve bileşik ölçüler de analiz edilen eserlerde sıkça kullanılmıştır. Melodik ifadede, sözlü geleneğe dayalı aktarım biçimlerine benzer olarak tekrar eden motifler, adım adım ilerleyen melodik hatlar ve süslemeler gözlemlenmiştir. Enstrümantasyon açısından ise, yaylı çalgılarla keman tekniğinin taklit edildiği pasajlar (süslemeler, çift sesler, açık tel sesleri) dikkat çekmiştir. Biçimsel olarak, İskoç halk danslarına özgü yapılar (reel, jig) ile simetrik cümle yapıları ve tekrar eden ritmik kalıplar, halk müziği karakterinin örtük biçimde korunmasına katkı sağlamıştır. Analiz sonucunda, bu üçüncü kategoriye giren çok sayıda besteci ve eser tespit edilmiştir. Bunlar arasında Hamish MacCunn'un The Land of the Mountain and the Flood, James MacMillan'ın Tryst adlı eserleri öne çıkmaktadır. Bu eserler, doğrudan halk melodisi kullanmaksızın modal yapı, süsleme, ritmik vurgu ve melodik konturlar aracılığıyla İskoç halk müziği karakterini taşımaktadır. Ayrıca David Johnson gibi bestecilerin eserlerinde de aynı şekilde modal dil, ritmik motifler ve geleneksel tınıya yakın enstrümantasyon kullanımı gözlemlenmiştir. Bu analizler sonucunda, söz konusu eserlerin Bartók'un üçüncü kategorisine ait olduğu ve doğrudan referans içermese bile halk müziği etkisinin bestelerin biçim, doku ve üslubunda belirleyici bir rol oynadığı ortaya konmuştur. Bu çalışma, İskoç halk müziğinin klasik müzik içinde nasıl incelikli biçimlerde var olduğunu göstererek halk etkisinin yalnızca doğrudan alıntı yoluyla xx değerlendirilemeyeceğini ortaya koymuştur. Modal yapı, ritmik yapı ve dokusal özellikler gibi halk müziğine özgü unsurların klasik bestecilikte nasıl içselleştirilip yeniden yorumlandığına ışık tutmuştur. Böylece halk müziği etkisinin bestecilerin üslubuna nasıl yerleştiğini ve müzikal kimliğin nasıl biçimlendiğini göstermiştir. Bartók'un kuramı İskoç müzik bağlamında yeniden değerlendirilmiş; halk etkisinin yalnızca görünür değil, bilinçaltı düzeyde de var olabileceği vurgulanmıştır. Bu yaklaşım, halk müziği ve klasik müzik arasında kurulan sınırların yeniden tanımlanmasını sağlayarak gelecekteki çalışmalara teorik bir temel sunmaktadır. Etnomüzikoloji ile müzik analizi arasında bir köprü kurarak, halk geleneklerinin klasik müziğe dolaylı yollarla nasıl nüfuz ettiğini anlamaya yönelik daha incelikli bir bakış açısı kazandırmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın özgünlüğü yalnızca İskoç halk müziği ile klasik müzik arasındaki dolaylı ilişkileri analiz etmekle sınırlı kalmamış; aynı zamanda bu ilişkilerin tarihsel, kültürel ve estetik boyutlarını da kapsamlı bir şekilde ele almıştır. Klasik müzik tarihinde halk müziğinden beslenen birçok örnek bulunsa da, bu eserlerde halk müziği etkisinin nasıl bir kimlik inşasına aracılık ettiği çoğu zaman göz ardı edilmektedir. Oysa ki halk müziği sadece bir tema kaynağı değil, aynı zamanda ulusal belleğin, kolektif kimliğin ve yerel müzikal anlatımın taşıyıcısıdır. Bu nedenle, İskoç halk müziği unsurlarının klasik müzikteki temsili, salt estetik değil aynı zamanda sosyokültürel bir süreci de yansıtmaktadır. Bu perspektif, çalışmanın etnomüzikoloji disipliniyle kurduğu bağı güçlendirirken, ulus-müzik ilişkisine dair literatürdeki boşlukları da doldurmaktadır. Çalışmada ortaya konan analiz yöntemi, yalnızca İskoç müziğiyle sınırlı kalmayıp farklı halk müziği geleneklerinin klasik müzik içindeki izlerini sürmek adına evrensel bir model işlevi görebilecek niteliktedir. Bartók'un sınıflandırmasının yeniden yorumlanarak Batı Avrupa bağlamına uygulanması, bu kuramsal modelin esnekliğini ve geçerliliğini de ortaya koymuştur. Aynı metodolojik yaklaşımın farklı kültürel müzik geleneklerine uygulanması, klasik müzikteki halk etkilerinin daha bütüncül biçimde değerlendirilmesine olanak tanıyacaktır. Özellikle bilinçaltı etkiler kategorisinin açımlanması, halk müziğinin klasik müzikteki varlığını yeniden düşünmeyi gerektirmekte ve bu etkileşimi yüzeyin ötesine taşıyan derinlikli bir analiz perspektifi sunmaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, klasik müzik repertuvarında halk müziği etkilerini değerlendirirken yalnızca doğrudan melodik alıntılarla sınırlı kalmayan, daha karmaşık, içselleştirilmiş ve estetik açıdan zenginleşmiş ilişkileri de görünür kılmayı amaçlamıştır. İskoç halk müziğinin biçimsel, tonal ve dokusal özelliklerinin klasik müzik içindeki temsili, sadece geçmişle kurulan bir bağ değil, aynı zamanda kültürel sürekliliğin bir göstergesidir. Bu çalışma sayesinde, bestecilerin halk müziği ile kurdukları çok katmanlı ilişki ağı çözümlenmiş, müziğin hem bireysel hem de kolektif hafızadaki rolü yeniden düşünülmüştür. Bu bağlamda, çalışma yalnızca müzikolojik bir katkı sunmakla kalmamış, aynı zamanda kültürel kimlik, ulusal temsil ve müzikal anlatım gibi kavramların da daha derinlemesine tartışılmasına olanak tanımıştır.

Özet (Çeviri)

Scottish folk music, like all folk traditions, has played a crucial role in shaping national identity, serving as both a cultural artefact and an artistic influence. In classical music, folk traditions have often been preserved through arrangements and adaptations, yet the interaction between folk and classical idioms is more complex than mere quotation. This research seeks to investigate how Scottish folk music has influenced classical composition, focusing on the implicit transmission of folk elements rather than direct melodic quotation. The primary framework for this study is Bela Bartok's tripartite classification of folk music's influence on classical composition, as explained in The Influence of Peasant Music on Modern Music. While Bartok's theory has been widely applied in the context of Eastern European music, it has not yet been systematically used to examine Scottish music before. By employing this model, this research has categorised Scottish- influenced classical compositions into three distinct types and, more importantly, established a refined third category that challenges conventional understandings of folk-inspired music. The key contribution of this research was to demonstrate that folk music could permeate classical compositions without direct quotation - a process often overlooked in previous studies. Rather than viewing folk influence as mere borrowing, this study explored how Scottish folk idioms, including rhythmic patterns, modal structures, and textural features, were subtly manifested within classical works and how these elements were embodied in classical compositions. The relationship between folk and classical music has been extensively studied in various contexts. Early research on Scottish folk music's integration into classical works focused on arrangements and adaptations of traditional melodies. Prominent examples include Beethoven's and Haydn's Scottish Song Arrangements and Mendelssohn's Scottish Symphony, all of which incorporate direct references to folk tunes. However, these works fall into Bartók's first two categories and do not fully account for more nuanced forms of folk music integration. Existing studies have examined composers influenced by Scottish folk music and identified explicit quotations of folk melodies, yet there has been little systematic analysis of works that embody folk characteristics without quoting specific tunes. This gap in the literature is where this study intervenes. Additionally, Bartók's theoretical framework has been applied primarily to Hungarian, Romanian, and Slovak folk music. This research contributes to the literature on folk- classical music interactions by extending Bartók's model and refining his third category as it applies to compositions that exhibit Scottish qualities without directly borrowing folk material. A significant number of examples were found during the analysis of selected pieces for the third category. By addressing this gap, the study broadens the application of Bartók's framework and offers a deeper understanding of how Scottish folk traditions subtly permeate classical compositions. This approach xvii provides a foundation for future research on implicit folk influences and encourages a reevaluation of how cultural identity is expressed in classical music. This study applies Béla Bartók's threefold classification of folk influence on classical music to Scottish repertoire. It focuses on Category 3“Subconscious Folk Influence”highlighting works that do not directly quote folk melodies but embody Scottish characteristics through modality, rhythm, ornamentation, and instrumentation. Key examples include Hamish MacCunn's The Land of the Mountain and the Flood and James MacMillan's Tryst, which convey Scottish identity through modal harmonies, rhythmic gestures like the“Scottish snap,”and drone-like pedal points reminiscent of bagpipes. The research also explores how features such as open intervals, repetitive phrasing, and folk dance forms subtly evoke oral folk traditions. By analyzing melodic, harmonic, and formal traits, this study proposes a new lens for identifying implicit folk elements in classical works, expanding our understanding of how folk idioms shape musical expression beyond direct quotation. This research establishes a foundational model for future studies on how folk traditions are assimilated into classical compositions beyond direct quotation. By demonstrating how folk music can influence classical language on a subconscious level, it bridges ethnomusicology and music analysis together. Ultimately, this study contributes to a broader understanding of Scottish musical identity and encourages a more nuanced approach to examining cross-genre musical interactions.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    535025

    Female subjectivity in the poetries of Eavan Boland, Kathleen Jamie and Gülten Akın

    Eavan Boland, Kathleen Jamie ve Gülten Akın şiirinde kadın öznelliği

    ŞAFAK ALTUNSOY

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Karşılaştırmalı EdebiyatOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    İngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DÜRRİN ALPAKIN MARTINEZ CARO

  2. Tez No

    953358

    Orhan Pamuk, Elfriede Jelinek ve Alasdair Gray'in seçili eserlerinin Freud'un içgüdü kuramı bağlamında karşılaştırılması

    Comparison of selected works of Orhan Pamuk, Elfriede Jelinek and Alasdair Gray within the context of Freud's instinct theory

    ZEYCAN SABUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Karşılaştırmalı EdebiyatAydın Adnan Menderes Üniversitesi

    Karşılaştırmalı Edebiyat (Disiplinlerarası) Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKHAN ŞEFİK ERKURT

  3. Tez No

    577481

    Comparative analysis of cumulative abnormal returns of FTSE banks for Scott Ishindependence Vote 2014 and Brexit vote 2016

    FTSE bankaların kümülatif anormal getirilerinin İskoç Bağımsızlık Oyu ebrexit oyu için karşılaştırmalı analizi

    SAMİ BARAKAS

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Bankacılıkİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Uluslararası Finans Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENKTAN ÖZYILDIRIM

  4. Tez No

    836490

    Herstories of Scotland: An analysis of Liz Lochhead's selected plays from a new historicist approach

    Kadın bakış açısıyla İskoçya hikayeleri: Liz Lochhead'in seçili oyunlarının yeni tarihselci yaklaşımla incelenmesi

    PELİN GÖLCÜK MİRZA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve EdebiyatıKarabük Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDUL SERDAR ÖZTÜRK

  5. Tez No

    672146

    Contextualizing space in the contemporary scottish novel: Alasdair Gray's The Fall of Kelvin Walker, Jackie Kay's Trumpet, and Ali Smith's Girl Meets Boy

    Çağdaş İskoç romanında uzamın bağlamsallaştırılması: Alasdair Gray'in The Fall of Kelvin Walker, Jackie Kay'in Trumpet ve Ali Smith'in Girl Meets Boy romanları

    SİMLA KÖTÜZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP ZEREN ATAYURT FENGE

Geri Dön