Investigating spatial-numerical associations in a Turkish sample: A unimanual magnitude comparison task
Türk örnekleminde uzam-sayı ilişkilerinin incelenmesi: Tek elli büyüklük karşılaştırma görevi
- Tez No: 952487
- Danışmanlar: PROF. DR. SEDA DURAL ÇETİNKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Ekonomi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Sayısal büyüklüklerin işlenmesi ile uzamsal temsiller arasında güçlü bir bilişsel ilişki olduğunu gösteren birçok görüngü bulunmaktadır. Zihinsel sayı doğrusu (MNL) olarak bilinen, sayıların zihinde yatay bir uzam boyunca temsil edildiğini öne süren yaklaşıma göre, küçük sayılar genellikle sol, büyük sayılar ise sağ uzam ile ilişkilendirilir. Bu ilişkilerin en dikkat çekici göstergelerinden biri olan SNARC etkisi (Spatial-Numerical Association of Response Codes), uzam-sayı ilişkilerine (SNA) dair sıkça kullanılan bir ölçüttür. Ancak dikkat çekici bir şekilde, bu etki Batı dışı örneklemlerde tutarlı biçimde gözlemlenmemektedir. Okuma yönü gibi kültürel faktörler bu tutarsızlıkları açıklamak üzere tartışılıyor olsa da, mevcut açıklamalar hâlâ yeterince kapsamlı değildir ve daha fazla araştırma gerektirmektedir. Bu tez çalışması, SNA'ları Batı dışı bir bağlamda daha kapsamlı biçimde ele almayı hedeflemiş ve Türk katılımcılardan oluşan bir örneklem ile, tek el kullanılmasını gerektiren bir sayısal büyüklük karşılaştırma görevi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Grup düzeyinde, soldan sağa yönlü bir uzamsal temsile kanıt olarak gösterilen MNL uyumluluk etkisi gözlemlenmese de, sayısal işlemenin diğer temel özellikleri—özellikle mesafe etkisi ve büyüklükle ilişkili etkiler—güçlü biçimde ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu etkiler görev yönergelerine bağlı olarak farklılık göstermiş ve boyut uyumu ile seçim etkisi gibi bağlama duyarlı örüntüler de gözlemlenmiştir. Öte yandan, MNL uyumluluğu etkisinin daha büyük sayısal mesafelerde belirginleşmesi, bilişsel yük azaldığında normalde tespit edilemeyen yönsel uzam-sayı kodlarının görünür hâle gelebildiğini göstermiştir. Bulgular, yön bildiren SNA'ların ortaya çıkarılmasında yöntemsel tasarımın önemini vurgulamakta ve görev yapısının, kültürel çeşitlilik içeren örneklemlerde örtük uzamsal temsilleri ortaya çıkarabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Several well-established phenomena demonstrate a strong cognitive link between processing magnitudes and space. The mental number line (MNL) framework hypothesizes that numbers are mentally represented along a horizontal spatial continuum, where smaller numbers are typically associated with the left side of space and larger numbers with the right. A prominent indicator of these spatial-numerical associations (SNAs) is the SNARC effect (Spatial-Numerical Association of Response Codes), which is widely used to measure these associations. Interestingly, this effect is not consistently observed in non-Western samples. Although cultural factors such as reading direction have been proposed to explain these inconsistencies, existing explanations remain inconclusive. This thesis aims to provide a more comprehensive understanding of SNAs in a non-Western context by examining a Turkish sample using an unimanual magnitude comparison task. Although a group-level MNL compatibility effect was not observed, which is regarded as evidence for a left-to-right oriented spatial representation, other key characteristics in numerical processing—namely, the distance effect and size-related effects—were detected. Moreover, these effects varied depending on the task demands, revealing additional task-sensitive patterns, including the size congruity and choice effects. MNL-compatibility also appeared at larger numerical distances, suggesting that directional SNAs became more evident, indicating that implicit spatial biases may surface when cognitive load is reduced. Together, these findings highlight the crucial role of methodological design in revealing directional SNAs and demonstrate how task configuration can help uncover subtle spatial representations, especially within culturally diverse populations.
Benzer Tezler
- An investigation of the SNARC phenomenon: Magnitude comparison and parity judgement processes
SNARC görüntüsünün büyüklük karşılaştırma denklik değerlendirme süreçleri ile incelenmesi
DENİZ GÖKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiYaşar ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAKAN ÇETİNKAYA
- Konut talebini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir çalışma
Başlık çevirisi yok
GAYE GÜNDÜZ
- Investigating the effects of magnitude-space based numerical working memory loads on the SNARC effect under different number judgment tasks
Büyüklük-uzam temelli sayı ilişkili çalışma belleği yüklerinin SNARC etkisi üzerindeki etkisinin farklı sayı değerlendirme görevlerinde incelenmesi
ILGIM HEPDARCAN SEZEN
Doktora
İngilizce
2025
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiDeneysel Psikoloji Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK ERDENİZ
- An investigation of the SNARC and SNARC-like effects: Time-dependent effects of compatible and incompatible stimulus-response mappings
Büyüklük-uzam ilişkisine dair uzun süreli bellek temsili ile uyumlu ve uyumsuz uyarıcı-tepki bağıntılarının zamana bağlı etkilerinin SNARC ve SNARC-benzeri görevler kapsamında incelenmesi
MERVE BULUT
Doktora
İngilizce
2024
Psikolojiİzmir Ekonomi ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA DURAL ÇETİNKAYA
- Üniversite öğrencilerinin uzamsal yeteneklerinin ve geometri kavramına yönelik kelime ilişkilendirmelerinin incelenmesi
Investigation of university students' abilities and word associations regarding the concept of geometry
GÜLSEREN KAPICIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ESRA ARIKAN