Bursalı Mehmed Tâhir Bey'in ilmi kişiliği ve Delîlü't-tefâsir isimli eserinin tefsir usulündeki yeri
The scientific personality of Bursalı Mehmed Tâhir Bey and the place of his work named Delîlü't-tefâsir in the termination procedure
- Tez No: 952565
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HAMZA SADAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir Usulü, Delîlü't-tefâsîr, Bursalı Mehmed Tâhir
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 377
Özet
Müminlerin en büyük hazinesi olan Kur'an'ı anlamayı kolaylaştırmak, daha derin anlamlarına inebilmek ve yer yer Kur'an'ın kompleks yapısını çözümlemek için hazırlanan Kur'an tefsiri çalışmaları, Kur'an okuyucularının hayatında önemli yere sahiptir. Kuşkusuz okuyucunun hazır bulduğu tefsir çalışmalarının altında yatan bir buz dağı bulunmaktadır. Bu buz dağı,“tefsir usulü”çalışmaları adı altında kuralları ve metotları zaman içinde belirlenerek hazırlanmış gelişmeye devam eden canlı bir alet ilmidir. Çalışmanın birinci bölümünde tefsir usulü eserini hazırlayan Bursalı Mehmed Tâhir Bey'in hayatı ve eserleri incelenmiş, Tâhir Bey hakında bilgiler verilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte incelenen çalışmalarında tefsir alanına ilişkin vermiş olduğu bilgiler tespit edilerek kayda alınmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise çok yönlü bir Osmanlı aydını olan, aynı zamanda çalışmalarını bibliyografya ilmi üzerine inşa eden Tâhir Bey'in tefsir usulü çalışma denemesi Delîlü't-tefâsîr İlm-i Tefsîr ve Müfredât-ı Kur'ân'a Dâir Ma'lûmât-ı İcmâliyye isimli eseri incelenmiştir. Çalışmamızı önemli kılan, Osmanlıca olarak hazırlanan ilk tefsir usulü eseri olma özelliğine sahip Türkiye Türkçesine tam olarak çevrilmiş bir baskısı bulunmayan bu eserin tez çalışması kategorisinde ilk kez değerlendiriliyor olmasıdır. Aynı zamanda bu çalışma, Kur'an ilimlerinde uzman olmayan ancak entelektüel bir bibliyografya âliminin tefsir usulüne yaklaşımını görmek açısından da önem arz etmektedir. Amacımız bir Kur'an okuyucusu için usul çalışmalarının önemini hissettirerek Delîlü't-tefâsîr isimli çalışmayı araştırmacılar ve okuyucular için önemli kılan amilleri tespit etmektir. Bu nedenle Delîlü't-tefâsîr'in kaynakları ve verdiği bilgiler klasik ve güncel bilgilerle mukayese edilerek bu eser, incelenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Qur'anic exegesis studies, which aim to facilitate the understanding of the Qur'an-the most precious treasure of believers-by delving into its deeper meanings and analyzin gits complex structure, hold a significant place in the lives of Qur'anic readers. Undoubtedly, there is an iceberg underlying the tafsir studies that the reader finds ready. This iceberg is a living tool science that continues to develop under the name of 'tafsir methodology' studies, whose rules and methods have been determined over time. In the first part of the study, the life and works of Bursalı Mehmed Tâhir Bey, who prepared the tafsir methodology work, were examined and an effort was made to provide information about Tâhir Bey. In addition to this, the information he gave in the field of tafsir in his analysed works has been determined and tried to be recorded. In the second part of the study, the work of Tâhir Bey, who was a versatile Ottoman intellectual and built his works on the science of bibliography, was analysed in his work entitled Delîlü't-tefâsîr İlm-i Tefsîr ve Müfredât-ı Qur'ân'a Dâir Ma'lûmât-ı İcmâliyye. The significance of our study lies in the fact that this work, the first tafsir methodology text written in Ottoman Turkish, has now been fully translated into modern Turkish and evaluated academically for the first time. At the same time, this study is also important in terms of seeing the approach of an intellectual bibliographical scholar, who is not an expert in Qur'anic sciences, to the methodology of tafsir. This study also aims to identify the factors that make Delīl al-Tafāsīr valuable for researchers and readers, by emphasizing the importance of methodological studies in understanding the Qur'an. To this end, the sources and content of the work have been compared with both classical and contemporary data. For this reason, the sources of Delīl al-tafāsīr and the information it provides have been compared with classical and current information and this work has been tried to be analysed. Kevwords: Tafsir method, Delîlü't-Tefâsir, Bursalı Mehmed Tâhir.
Benzer Tezler
- Bursalı Mehmet Tahir ve tarihle ilgili eserleri
Bursali Mehmet Tahir and his works about history
AHMET YASİN TOMAKİN
- Zâik divanı (metin, 1b-65a)
Zâik divani (text, 1b-65a)
ENGİN KARAKOYUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Zâ'ik Dîvânı (metin, 65a-135a)
Zâ'ik Dîvâni (text, 65a-135a)
MEHMET KARATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. EMİNE YENİTERZİ
- Firdevsi Süleyman-Name (44. cilt) metin ve fiiller üzerine bir deneme
Başlık çevirisi yok
ASUMAN AKAY
Doktora
Türkçe
1990
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MERTOL TULUM
- Türk tarihçiliğinde iki Türkçü isim: Necip Asım (1861 - 1935) ve Bursalı Mehmet Tahir (1861 - 1924?)
Two Turkic names in Turkish historiography: Necip Asım and Bursalı Mehmet Tahir
FAZİLET PINAR KOCAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
BiyografiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİLGÜN DALKESEN