Lavandula angustifolia Mill. türüne ait bazı çeşitlerin bitkisel (morfolojik, anatomik, sitogenetik, kalite) özelliklerinin belirlenmesi ve poliploidi çalışmaları
Determination of plant (morphological, anatomical, cytogenetic, quality) characteristics of some varieties of Lavandula angustifolia Mill. and polyploidy studies
- Tez No: 952620
- Danışmanlar: PROF. DR. AYNUR GÜREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoteknoloji, Ziraat, Biotechnology, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Biyoteknoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
Lavanta, birçok alanda kullanılan uçucu yağı bakımından oldukça kıymetli tıbbi ve aromatik bir bitkidir. Ekonomik olarak pazara en fazla hitap eden tür Lavandula angustifolia Mill.'dir. Bu çalışmada; Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü arazilerinde 2015 yılından itibaren dikili olan; Lavandula angustifolia türüne ait olan 6 çeşidin morfolojik, anatomik, sitogenetik ve uçucu yağ kalitesine dayalı çeşitli bitkisel özellikleri incelenmiştir. Lavanta çeşitleri birçok bitkisel özellik bakımından kıyaslandıklarında; Sevtopolis çeşidi genel olarak ön planda bulunmakla birlikte, lavantanın farklı değerlendirme amaçlarına göre çeşitlerin seçilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Uçucu yağ oranı (%) bakımından ortalama en yüksek değer Raya çeşidinde %2,22 olarak elde edilmiştir. Lavantada; uçucu yağ kalitesini belirlemede önemli olan linalool, linalil asetat ve kafur bileşenlerinin oranları açısından üç yıllık uçucu yağ analizleri değerlendirildiğinde ise Hemus çeşidi öne çıkmaktadır. Çalışmada kullanılan Lavandula angustifolia türüne ait çeşitlerde kök uçlarında kromozom sayımı gerçekleştirilmiş ve kromozom sayısı 2n=2x=48 olarak belirlenmiştir. Lavandula angustifolia türünün dışında 3 ayrı türde (Lavandula intermedia, Lavandula dentata, Lavandula multifida) de çekirdek DNA analizleri yapılmıştır. Sırasıyla; ortalama 2C çekirdek DNA içerikleri Lavandula intermedia-Eğirdir 2,13 pg, Lavandula intermedia- Abriel 2,10 pg, Lavandula dentata 2,18 pg, Lavandula multifida 2,05 pg, Lavandula angustifolia –Raya 1,92 pg, Lavandula angustifolia- Sevtopolis 2.03 pg, Lavandula angustifolia - Yubileina 1,99 pg, Lavandula angustifolia - Hemus 1,92 pg, Lavandula angustifolia - Druzhba 2,01 pg, Lavandula angustifolia - Hebar 2,15 pg olarak bulunmuştur. Poliploidi çalışmalarını gerçekleştirmek için gerekli materyali sağlamak üzere lavanta tohumlarında mevcut olan dormansinin kırılarak çimlenme süresinin kısaltılması ve çimlenme oranlarının arttırılmasına yönelik çeşitli uygulamalar yapılmıştır. -20 oC'de 1 ay süre ile bekletilen tohumlar, çeşitli dozlarda (0, 250, 500, 750, 1000 ppm) giberellik asit (GA3) solüsyonu içinde 1 gece bekletildikten sonra sera koşullarında 1/1/1 oranında toprak/kum/torf karışımı içeren saksılara aktarılmışlardır. 21. günün sonunda 250 ppm GA3 ve 750 ppm GA3'de çimlenme oranları sırasıyla %26 ve %44 olarak saptanmıştır. Çalışmada sıvı mikrobiyal gübre olan Bactermasoil %5 oranında kullanıldığında; en yüksek ve en hızlı çimlenmeler 21. günün sonunda %85 olarak elde edilmiştir. 500 ppm kolhisin emdirilen pamuk uygulaması ile elde edilen bir bitkinin flow sitometri ile yapılan çekirdek DNA analizi sonucu miksoploid (diploid + triploid) olduğu belirlenmiştir. Diğer bitkilerin ploidi seviyesinde ise bir değişiklik olmadığı ve uygulanan kolhisin dozlarından etkilenmedikleri saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Lavender is a very valuable medicinal and aromatic plant in terms of its essential oil used in many fields. The most economically marketable species is Lavandula angustifolia Mill. In this study, morphological, anatomical, cytogenetic and essential oil quality based herbal characteristics of 6 cultivars of Lavandula angustifolia species planted in Trakya Agricultural Research Institute lands since 2015 were investigated. When the lavender cultivars were compared in terms of many plant characteristics, it was found that Sevtopolis variety was generally prominent, but varieties should be selected according to different evaluation purposes of lavender. In terms of essential oil ratio (%), the highest value was obtained as 2,22% in Raya variety. Considering the three-year essential oil analyses in lavender, the Hemus cultivar stands out in terms of the ratios of linalool, linalyl acetate, and camphor, which are key components in determining essential oil quality. Chromosome counting was carried out on the root tips of the varieties of Lavandula angustifolia species used in the study and the number of chromosomes was determined as 2n=2x=48. In addition to Lavandula angustifolia, nuclear DNA analyses were performed in 3 different species (Lavandula intermedia, Lavandula dentata, Lavandula multifida). The average 2C nuclear DNA contents of Lavandula intermedia-Eğirdir 2,13 pg, Lavandula intermedia- Abriel 2,10 pg, Lavandula dentata 2,18 pg, Lavandula multifida 2,05 pg, Lavandula angustifolia -Raya 1,92 pg, Lavandula angustifolia- Sevtopolis 2.03 pg, Lavandula angustifolia - Yubileina 1,99 pg, Lavandula angustifolia - Hemus 1,92 pg, Lavandula angustifolia - Druzhba 2,01 pg, Lavandula angustifolia - Hebar 2,15 pg. In order to provide the necessary material for polyploidy studies, various applications were made to break the dormancy in lavender seeds, shorten the germination period and increase the germination rates. Seeds stored at -20 oC for 1 month were treated in various doses (0, 250, 500, 750, 1000 ppm) of gibberellic acid (GA3) solution for 1 night and then transferred to pots containing 1/1/1 ratio soil/sand/peat mixture under greenhouse conditions. At the end of the 21st day, germination rates were determined as 26% and 44% in 250 ppm GA3 and 750 ppm GA3, respectively. When Bactermasoil, a liquid microbial fertiliser, was used at a rate of 5%, the highest and fastest germinations were obtained as 85% at the end of the 21st day. One plant obtained with 500 ppm colchicine impregnated cotton application was determined to be mixoploid (diploid + triploid) as a result of nuclear DNA analysis by flow cytometry. It was determined that there was no change in the ploidy level of the other plants and they were not affected by the colchicine doses applied.
Benzer Tezler
- Bazı bitki ekstraktları ve inert tozların trogoderma granarium everts (Col.:dermestidae) ve plodia interpunctella hübner (Lep.:pyralidae) üzerine etkilerinin belirlenmesi
Determination of the effects of some plant extracts and inert powders on trogoderma granarium everts (Col.:dermestidae) and plodia interpunctella hübner (Lep.:pyralidae)
YETER KÜÇÜKTOPCU
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSLAM SARUHAN
- Lavandula angustifolia Mill. (lavanta) türünün uçucu yağının kimyasal içeriğinin standardizasyonu üzerine araştırmalar
Standardization of chemical composition of essential oil of Lavandula angustifolia Mill. (lavender)
YASEMİN MAMUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
KimyaMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZTÜRK
DOÇ. DR. YUSUF SICAK
- Bayburt ili ekolojik koşullarında yetiştirilen lavanta (Lavandula angustifolia L.) bitkisine farklı dozlarda uygulanan mikrobiyal gübrenin verim ve verim unsurları ile kalite özelliklerine etkisi
The effect of microbial fertilizer applicated at different doses to lavender (Lavandula angustifolia L.) growned in bayburt province ecological conditions on yield and yield elements and quality specifications
GÜLAY AKSOY ÜÇÜNCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatBayburt ÜniversitesiOrganik Tarım İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL GIDIK
- Lavanta (Lavandula sp.)'da dikim sıklığı ve gübre formulasyonlarının bazı agronomik ve kalite özelliklerine etkilerinin belirlenmesi
Determination on the influence of different planting densities and fertilizer formulations on some agronomic and quality properties in lavender (Lavandula sp.)
BUKET ÇELİK ALBAYRAK
- Eczane ve aktarlarda satılan lavanta çiçeği örnekleri üzerinde farmakope çalışmaları
Pharmacopoeia studies on flores lavandulae sold in pharmacies and herbalists
BANU ÇİÇEK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eczacılık ve Farmakolojiİstanbul ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞLAYAN GÜRER