Yeşil yaklaşım kriteri içeren aralık-değerli nötrosofik TOPSIS yöntemiyle patent başvurularının değerlendirilmesi
An interval-valued neutrosophic TOPSIS method with green approach criteria for patent evaluation
- Tez No: 952913
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERDAL AYDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Bu tez çalışmasında, sürdürülebilir kalkınma amaçları kapsamında çevresel etkileri ön planda tutan teknolojilerin değerlendirilmesine yönelik olarak yeşil patentlerin sistematik ve çok boyutlu bir biçimde analiz edilebilmesi amacıyla bir karar destek modeli geliştirilmiştir. Patent değerlendirme sürecinin yalnızca teknik kriterlerle (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) sınırlı kalmadığı; çevresel ve toplumsal etkilerin de dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır. Ancak söz konusu sürecin büyük ölçüde öznel yargılara ve belirsizlik içeren uzman görüşlerine dayandığı durumlarda, geleneksel karar verme yöntemlerinin yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu doğrultuda, çalışmada birden fazla karar vericinin görüşünün dikkate alındığı çok kriterli karar verme (MCDM) yaklaşımlarından biri olan TOPSIS yöntemi tercih edilmiştir. Değerlendirme sürecindeki belirsizliklerin ve görüş farklılıklarının daha esnek biçimde modellenebilmesi amacıyla, yönteme Aralık Değerli Nötrosofik Kümeler (IVNS) entegre edilmiştir. IVNS yapısının, her bir alternatifin doğruluk, belirsizlik ve yanlışlık derecelerini aralıklı olarak tanımlayabilmesi sayesinde, karar sürecinin daha kapsamlı ve gerçekçi biçimde yürütülebildiği gösterilmiştir. Aynı zamanda farklı tecrübe ve eğitim seviyesine sahip karar vericilerin karar sürecine etkileri de modellenebilmiştir. Son bölümde de ilgili ağırlıklar üzerinde duyarlılık analizi yapılmıştır. Geliştirilen IVNS tabanlı TOPSIS yönteminin yalnızca yeşil patentlerin değerlendirilmesinde değil; aynı zamanda tedarikçi seçimi, yatırım planlaması ve aday değerlendirmesi gibi çeşitli karar problemlerinde de uygulanabilir olduğu ortaya konmuştur. Bu bağlamda tez çalışmasıyla, hem literatüre metodolojik bir katkı sunulması hem de sürdürülebilir teknoloji yatırımları konusunda karar vericilere etkili bir yol gösterici araç sağlanması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, a decision support model has been developed to evaluate green patents through a systematic and multidimensional approach, aiming to assess technologies that prioritize environmental impact on sustainable development goals. It is emphasized that the patent evaluation process is not limited to technical criteria (innovation, inventive step, industrial applicability); environmental and social impacts should also be taken into account. However, it has been observed that traditional decision-making methods are inadequate in cases where the process in question is largely based on subjective judgments and uncertain expert opinions. Accordingly, TOPSIS method, which is one of the multi-criteria decision making (MCDM) approaches where the opinions of more than one decision maker are taken into account, was preferred in the study. In order to model the uncertainties and differences of opinion in the evaluation process more flexibly, Interval Valued Neutrosophic Sets (IVNS) were integrated into the method. It has been shown that the IVNS structure is capable of defining the degrees of accuracy, uncertainty and inaccuracy of each alternative interval by interval, which enables the decision process to be carried out in a more comprehensive and realistic manner. At the same time, the effects of decision makers with different levels of experience and education on the decision process could be modeled with the weights. In the last section, sensitivity analysis is performed on the relevant weights. The developed IVNS-based TOPSIS method has been shown to be applicable not only in the evaluation of green patents but also in various decision problems such as supplier selection, investment planning and candidate evaluation. In this context, this thesis aims to provide both a methodological contribution to the literature and an effective guiding tool for decision makers on sustainable technology investments.
Benzer Tezler
- Extensions of Z-fuzzy numbers and novel multi criteria decision making models
Z-bulanık sayıların uzantıları ve yeni çok kriterli karar verme modelleri
NURDAN TÜYSÜZ
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
- Küresel bulanık ortamda çok kriterli karar verme yöntemleri ile demir çelik sektöründe tedarikçi seçimi
Supplier selection in the iron and steel industry with multi-criteria decision making methods in a spherical fuzzy environment
ZEYNEP SİMGE BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Ticaret ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERK AYVAZ
DOÇ. DR. MUHAMMET CEYLAN
- Ekosistem hizmetlerinin çok kriterli karar verme yaklaşımı ile planlanması: Belgrad ormanı örneği
Planning of ecosystem services by using multi criteria decision making: The case of Belgrad forest
İNCİ ÇAĞLAYAN
Doktora
Türkçe
2020
Ormancılık ve Orman Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YEŞİL
- Sustainable park model: A qualitative approach in sustainability assessment of parks
Sürdürülebilir park modeli: Parkların sürdürülebilirliklerinin değerlendirmesi için niteliksel bir yaklaşım
MELODY SAFARKHANI
Doktora
İngilizce
2023
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ALİ ÖRNEK
- Bazı idris (Prunus mahaleb L.) tiplerinin anaçlık değeri üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
ADALET MISIRLI