Gastronomi ve mutfak sanatları bölümünde eğitim gören öğrencilerin gıda ve beslenme okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi
Determining the food and nutrition literacy levels of students studying in the department of gastronomy and culinary arts
- Tez No: 952939
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE ŞANLI AK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Gastronomy and Culinary Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu çalışma, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü'nde öğrenim gören öğrencilerin gıda ve beslenme okuryazarlığı düzeylerini belirlemek ve bu düzeylerin demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılmış; 2024-2025 eğitim-öğretim yılında İstanbul'daki üniversitelerde öğrenim gören 296 öğrenci, kolayda örnekleme yöntemiyle çalışmaya dâhil edilmiştir. Veriler, 11 maddelik Demografik Bilgi Formu ve 31 maddelik Gıda ve Beslenme Okuryazarlığı Ölçeği ile toplanmış, analizler IBM SPSS 25.0 programıyla yapılmıştır. Normallik varsayımının sağlanmasının ardından bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü ANOVA uygulanmıştır. Bilgi alt boyutunda, öğrencilerin temel hijyen, gıda güvenliği ve sağlıklı beslenme konularında yüksek bilgi düzeyine sahip oldukları belirlenmiştir. Ancak teknik bilgi gerektiren ambalaj sembolleri gibi alanlarda eksiklikler tespit edilmiştir. Bilgi düzeyi, sınıf düzeyi, ekonomik durum ve barınma değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermektedir. Tutum alt boyutunda, öğrencilerin sağlıklı beslenmeye yönelik olumlu yaklaşımlar sergilediği, özellikle kadın öğrencilerin tutum puanlarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Tutum düzeyi yaş, cinsiyet, konaklama ve okul türüne göre anlamlı farklılık göstermektedir. Davranış alt boyutunda ise öğrencilerin olumlu davranış eğilimleri sergilediği, ancak bu düzeyin ekonomik durum, kronik hastalık, diyet yapma gibi değişkenlere göre farklılaştığı belirlenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda gastronomi eğitimi müfredatına teknik konuları içeren içeriklerin eklenmesi önerilmektedir. Sonuç olarak, gastronomi eğitimi alan öğrencilerin genel beslenme bilgisi düzeyleri yüksek olsa da bazı teknik konularda bilgi eksiklikleri yaşadıkları görülmüştür. Bu doğrultuda, gastronomi müfredatlarına gıda etiketleri, ambalaj bilgisi ve besin güvenliği konularında daha kapsamlı içeriklerin eklenmesi önerilmektedir. Ayrıca, gıda ve beslenme okuryazarlığının artırılması, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Anahtar Kelimeler Gıda okuryazarlığı, beslenme okuryazarlığı, gastronomi eğitimi, hijyen bilgisi, ambalaj sembolleri
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the levels of food and nutrition literacy among students enrolled in the Department of Gastronomy and Culinary Arts and to examine whether these levels differ according to various demographic variables. The research was carried out using the descriptive survey model, one of the quantitative research methods. The sample consisted of 296 students studying in the Department of Gastronomy and Culinary Arts at universities in Istanbul during the 2024–2025 academic year, selected through convenience sampling. Data were collected using an 11-item Demographic Information Form developed by the researcher and a 31-item Food and Nutrition Literacy Scale, whose validity has been previously established. Data analysis was performed using IBM SPSS 25.0. After confirming the assumption of normality, independent samples t test and one-way ANOVA were employed for hypothesis testing. In the knowledge sub-dimension, students demonstrated a high level of understanding in areas such as basic hygiene, food safety, and healthy nutrition. However, significant deficiencies were found in technically demanding areas such as packaging symbols. Knowledge levels significantly differed according to grade level, economic status, and accommodation type. In the attitude sub-dimension, students exhibited positive attitudes toward healthy eating. Female students had significantly higher attitude scores compared to male students. Attitude levels also varied significantly by age, gender, accommodation, and type of institution attended. In the behavior sub-dimension, students generally showed positive dietary behavior patterns. However, significant differences were observed based on variables such as economic status, chronic illness, dieting habits, grade level, and school type. In conclusion, although students receiving gastronomy education generally possess a high level of nutrition knowledge, deficiencies exist in technical areas. It is recommended that the gastronomy curriculum be enriched with comprehensive content on food labeling, packaging information, and food safety. Increasing food and nutrition literacy is considered an important step in promoting healthy eating habits. Keywords Food literacy, nutrition literacy, gastronomy education, hygiene knowledge, packaging symbols
Benzer Tezler
- Gastronomi ve mutfak sanatları öğrencilerinin sürdürülebilir gıda okuryazarlığının analizi
Analysis of sustainable food literacy of gastronomy and culinary arts students
GAMZE NUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul Aydın ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL BOSTAN
- Çocuk gastronomisi: Okul öncesi eğitim kurumunda bir uygulama
Children's gastronomy: An Application in preschool education institution
REVŞEN AKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH VAROL
- Gastronomi ve mutfak sanatları öğrencilerinin sürdürülebilir ve sağlıklı beslenme davranışlarının incelenmesi
Examination of sustainable and healthy eating behaviors of gastronomy and culinary arts students
BÜŞRA TUNALI CANBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul Gedik ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ YALINKILIÇ
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELA NAZLI KÖZ
- Ortaöğretimde yiyecek-içecek hizmetleri programında öğrenim gören öğrencilerin gıda güvenliği bilgi düzeyi ve uygulama davranışlarının belirlenmesi: Ankara ilinde bir araştırma
High school food and beverage services of students learning program food safety knowledge level and application of determination of behavior: A research in Ankara
MERVE ONUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Besin Hijyeni ve TeknolojisiGazi ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYBUKE ELİF CEYHUN SEZGİN
- Eğitim mutfaklarında gıda israfını belirlemeye yönelik bir araştırma
A research to determine food waste in educational kitchens
YELİZ DEMİR
Doktora
Türkçe
2022
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERKAN