Öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının başarı yönelimlerine etkisinde öz yeterliklerinin aracılık rolü
The mediating role of academic self-efficacy in the effect of pre-service teachers' concerns about unemployment on their achievement orientation
- Tez No: 953002
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR MURAT ÇOLAKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Bu araştırmada, öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının başarılı yönelimlerine etkisinde öz yeterliğin rolü incelenmektedir. Literatürde öz yeterlik, bireyin belirli bir hedef doğrultusunda gerekli davranışları sergileyebilme inancı olarak tanımlanırken, atanamama kaygısı ise öğretmen adaylarının meslek hayatına giriş sürecinde yaşadığı belirsizliklerden kaynaklanan psikolojik bir durumdur. Daha önce yapılan çalışmalar, öz yeterliğin bireyin akademik ve mesleki başarısı üzerindeki etkilerini ele almış ancak atanamama kaygısıyla ilişkisi detaylı biçimde incelenmemiştir. Bu bağlamda araştırma, literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Araştırmanın genel amacı, öğretmen adaylarının atanamama kaygıları ile başarılı yönelimleri arasındaki ilişkiyi öz yeterlik açısından değerlendirmektir. Bu kapsamda alt amaçlar arasında, atanamama kaygısının öğretmen adaylarının akademik ve mesleki motivasyonlarına etkisini belirlemek, öz yeterliğin bu süreçte nasıl bir aracı değişken rolü üstlendiğini analiz etmek ve öz yeterliği yüksek bireylerin başarılı yönelimlerinde nasıl bir farklılık olduğunu incelemek yer almaktadır. Araştırmanın önemi, günümüz eğitim politikaları ve öğretmen istihdamındaki belirsizlikler göz önünde bulundurulduğunda daha da artmaktadır. Öğretmen adaylarının mesleki motivasyonlarını ve yönelimlerini anlamak eğitim kurumlarına değerli bilgiler sunacaktır. Bu çalışma, öğretmen yetiştirme sürecinde psikolojik faktörlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini vurgulayarak eğitim sistemine katkı sağlamaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Betimsel tarama modeline dayalı olan çalışmada, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Eğitim Fakültesinde matematik, sosyal bilgiler ve okul öncesi öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören 1 ve 4. Sınıflardaki 170 öğretmen adayı çalışma grubunu oluşturmuştur. Örneklem büyüklüğü, istatistiksel analizlerin güvenilir sonuçlar vermesini sağlamak amacıyla yeterli düzeydedir. Veriler,“Öğretmen Adaylarının Atanamama Kaygısı Ölçeği”,“Başarı Yönelimleri Ölçeği”ve“Akademik Öz Yeterlik Ölçeği”ile toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, bağımsız örneklem t-Testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Bu analizler, değişkenler arasındaki ilişkileri anlamlandırmada etkili bir yöntem sunmaktadır. Bulgular, araştırma sorularına göre kategorize edilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları, öğretmen adaylarının öz yeterlik düzeylerinin hem başarı yönelimleriyle anlamlı ve pozitif bir ilişki gösterdiğini hem de atanamama kaygısıyla karmaşık ama istatistiksel olarak dolaylı ilişkiler içinde olduğunu ortaya koymuştur. Öz yeterlik düzeyi arttıkça başarı yönelimleri artmakta; ancak atanamama kaygısı üzerinde öz yeterliğin doğrudan aracılık rolü gözlenmemiştir. Sonuçlar, öğretmen adaylarının mesleki kaygılarını azaltmak için öz yeterlik geliştirme programlarının önemine işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the mediating role of self-efficacy in the relationship between pre-service teachers' appointment anxiety and their achievement orientations was examined. In the literature, self-efficacy is defined as an individual's belief in their ability to perform the behaviors necessary to achieve a specific goal. Appointment anxiety, on the other hand, is considered a psychological state arising from the uncertainties and competition experienced by pre-service teachers during the transition to professional life. Achievement orientation reflects a key variable that represents individuals' motivation and strategies in the pursuit of their goals. While previous studies have mostly explored these variables through bilateral relationships, the interaction between appointment anxiety and self-efficacy—particularly within the context of mediation—has received relatively little attention. This study analyzed the relationship between pre-service teachers' appointment anxiety and achievement orientations through the lens of self-efficacy. The study group consisted of 170 pre-service teachers enrolled in various departments of the Faculty of Education at Bülent Ecevit University, including both first-year and fourth-year students. The research was conducted using a quantitative design, and data were collected through scales measuring appointment anxiety, achievement orientations, and academic self-efficacy. During the analysis phase, descriptive statistics, t-tests, one-way ANOVA, Pearson correlation analysis, and structural equation modeling (SEM) were employed. The findings revealed that as pre-service teachers' self-efficacy levels increased, their achievement orientations also significantly increased, while their appointment anxiety levels decreased. However, the results of the structural equation model indicated that self-efficacy played a partial, rather than full, mediating role in the relationship between achievement orientation and appointment anxiety. In other words, the direct effect of achievement orientation on appointment anxiety remained significant even after accounting for self-efficacy. This finding suggests that while self-efficacy plays an influential role in managing professional anxiety, its effect operates in conjunction with achievement orientation. The study highlights that enhancing self-efficacy in teacher education programs can make significant contributions to both motivation and anxiety management.
Benzer Tezler
- Öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının umutsuzluk düzeyleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of the anxiety of pre-service teachers' not to be appointed to teachership in terms of level of hopelessness and some variables
ŞEHMUS SÜNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MENEKŞE ESKİCİ
- Güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik öğretmenliği programında okuyan öğrencilerin mesleki heyecan ve kaygıları
The professional enthusiasm and worries of the music students of fine arts education programme
FERDA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. METİN KARKIN
- L'anxiété chez les futurs enseignants de FLE en Turquie face à leur avenir : Une étude mixte explicative auprès d'étudiants de Facultés de Pédagogie
Türkiye'deki Fransızca öğretmen adaylarının gelecek kaygıları: Eğitim Fakültesi öğrencileriyle açıklayıcı karma desen çalışması / Future anxiety of French as a foreign language trainee teachers in Turkey: A mixed explanatory research involving Faculty of Education students
ALİNE SARIYILDIZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2021
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEDA ASLIM YETİŞ
- Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin KPSS merkezi sınavı odaklı gelecek kaygıları ve mesleki beklentileri
Future related anxiety levels and vocational expectations of forth grade preservice teachers related to KPSS examination
İSMAİL ÖZSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesiİlköğretim Bölümü
PROF. DR. GÜLNİHAL KÜKEN
- Fransızca öğretmen adaylarının atanamama kaygı düzeylerinin incelenmesi
Investigation of anxiety levels of french prospective teachers in term of not being appointed
BUKET ERDİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiYabancı Diller Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL AYTEKİN