Ebü'l-Abbâs Ahmed el-Bûnı̂'nı̇n hayatı, eserlerı̇ ve tasavvufı̂ görüşlerı̇
The life, works, and sufi thought of Abû al-ʿAbbâs Ahmad al-Bûnî
- Tez No: 953092
- Danışmanlar: PROF. DR. HAYRİ KAPLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, Bûnî, Şemsü'l-ma'ârif, Esmâ-i Hüsnâ, İlmü'l-Hurûf, Sufism, Bûnî, Shams al-Ma'arif, Asma al-Husna, Ilm al-Huruf
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: İslami Araştırmalar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 329
Özet
Bu tezde Ebü'l-Abbâs Ahmed el-Bûnî'nin ilmî ve tasavvufî yönleri tarihsel bağlamı içerisinde metin temelli bir yaklaşımla incelenmiştir. Araştırmanın temel problemi Bûnî'ye dair literatürdeki bilgi kirliliği, kaynak kullanımı ve tasavvufî perspektifin sistematik biçimde değerlendirilmemiş olmasıdır. Bu çerçevede çalışmanın amacı Bûnî'nin tasavvufî görüşlerini klasik kaynaklar ve yazma eserler ışığında tespit etmek, bunları tahalluk ve tahakkuk kavramları bağlamında incelemek ve onun ilmî mirasının yeniden değerlendirilmesine katkı sağlamaktır. Bûnî hakkında yapılan çalışmalarda dikkat çeken kaynak tespiti yetersizliği ve metodolojik tutarsızlıklar bu tezin önemini ortaya koymaktadır. Araştırmada mevcut metinlerdeki çelişkiler, eleştirel bir bakış açısıyla ele alınarak literatürde yeterince işlenmemiş hususlar ön plana çıkarılmıştır. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Bûnî'nin hayatı ve eserleri klasik biyografi kaynakları, yazma nüshalar ve telif kayıtları üzerinden değerlendirilmiş ve eserler aidiyet düzeylerine göre sınıflandırılmıştır. İkinci bölümde Bûnî'nin tasavvufî görüşleri özellikle tahalluk kavramı ekseninde ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise onun tahakkuk merkezli tasavvufî görüşleri temelinde açıklanmıştır. Elde edilen bulgular Bûnî'nin hem tasavvuf tarihinde hem de ilim ve hikmet geleneğinde özgün bir yeri olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca metin tahrifleri, anakronizm, tarihsel tutarsızlıklar ve kaynak isabetsizliği gibi sorunlara karşı eleştirel bir hassasiyet geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu yönüyle tez, Bûnî'nin ilmî mirasının daha sağlıklı bir zeminde yeniden değerlendirilmesine katkı sunmayı hedeflemektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the intellectual and Sufi dimensions of Abu al-'Abbâs Ahmad al-Bûnî within their historical context through a text-based analytical approach. The central research problem lies in the distortion of information in the existing literature, the inconsistent use of sources, and the lack of a systematic evaluation of al-Bûnî's Sufi perspective. In this regard, the primary aim of the study is to identify al-Bûnî's Sufi views based on classical sources and manuscript evidence, to analyze these views within the framework of the concepts of tahalluq and tahaqquq, and to contribute to the re-evaluation of his intellectual legacy. The evident insufficiency in source identification and the methodological inconsistencies observed in previous studies on al-Bûnî further underscore the significance of this research. Through a critical perspective, the study addresses contradictions in existing texts and brings to light several neglected aspects in the current scholarship. The thesis is structured into three main chapters. The first chapter evaluates al-Bûnî's life and works based on classical biographical sources, manuscript copies, and authorship records, and categorizes his works according to the degree of authenticity attributed to him. The second chapter focuses on his Sufi thought, particularly through the lens of the concept of tahalluq. The third chapter elaborates on his views of spiritual realization and human perfection, centered on the concept of tahaqquq. The findings of the study reveal that al-Bûnî occupies a distinctive place in the history of Sufism and in the broader tradition of Islamic knowledge and wisdom. Furthermore, the research emphasizes the necessity of developing a critical sensitivity toward issues such as textual corruption, anachronism, historical inconsistencies, and inaccuracies in source attribution. In this respect, the dissertation aims to offer a more accurate and methodologically sound reassessment of al-Bûnî's scholarly legacy.
Benzer Tezler
- Kıraat ilmi tarihindeki yeri ve önemi açısından Ebü'l-Abbâs el-Mehdevî
Abu'l-Abbas al-Mehdevi in terms of its place and importance in the history of 'lim al-Qirâ'ah
AHMET ARİF AKBABA
Doktora
Türkçe
2024
DinBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER BAŞKAN
- Ebu'l-Abbas Sa'leb ve El-Fasih'i
The life of Ebu Abbas Saleb and his scripture Al-Faseb
ZİYA ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI SEZER
- Ahmed b. Ömer el-Ezherî eş-Şâfiî'nin (ö. 1151) Gâyetü'l-Murâd Limen Kasural Himmetuhû mine'l-îbâd îsimli eserinin tahkik ve analizi
غاية المراد لمن قصرت همته من العباد لأبي العباس أحمد بن عمر الدَّيرَبيّ (ت. 1151ه): دراسة وتحقيقاً
MOHAMMED NAFEA IBRAHIM IBRAHIM
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM HANEK
- Demenhûrî'nin Îzâhu'l-Mübhem min Meâni's-Süllem adlı eserinin değerlendirmesi
Evaluation of Demenhûrî's work named Îzâhu'l-Mübhem min Meâni's-Süllem
MUHAMMED HEZARFEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAYACIK
- Ahmed b. el-Halîl el-Hôyî'nin Yenâbî'u'l-'Ulûm isimli eseri: Tahkikli neşir ve inceleme (Edeb bölümü)
Edition critique and analysis of Yenâbî'u'l-'Ulûm written by Ahmed b. el-Halîl el-Hôyî (Division of literature)
ÖMER HAYRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HIZIR YAĞCI