Kaynak laneti hipotezi: Sovyet sonrası ülkelerden kanıtlar
The resource curse hypothesis: Evidence from post-Soviet countries
- Tez No: 953143
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET TAYFUR AKCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, Economics, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve Finansman Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 203
Özet
Bu tez,“doğal kaynak laneti”hipotezinin Sovyet sonrası 14 ülkede (2002-2022) geçerliliğini incelemeyi amaçlamaktadır. İlk olarak literatür, kaynak bolluğunun ekonomik büyüme üzerindeki olası kanalları (Hollanda hastalığı, kurum kalitesi, rant arayışı, beşerî sermaye açığı) bağlamında özetlenmiştir. Ampirik bölümde kişi başı GSYİH bağımlı değişken; doğal kaynak rantı oranı, hükümet etkililiği, istihdam oranı ve doğrudan yabancı yatırımlar açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Serilerin yapısal kırılma ve yatay kesit bağımlılığı içerebileceği varsayımıyla Panel Fourier birim kök testleri uygulanmış, tüm değişkenlerin I(1) olduğu belirlenmiştir. Fractional Frequency Flexible Fourier Form panel eşbütünleşme testi, GSYİH ile doğal kaynak rantı dâhil tüm değişken çiftleri arasında uzun dönemli dengeyi doğrulamıştır. Uzun dönem katsayıları Bai'nin Etkileşimli Sabit Etkiler modeliyle tahmin edilmiş; doğal kaynak rantlarının büyümeye pozitif fakat sınırlı (%0,21) katkı sağladığı, doğrudan yabancı yatırımların etkisinin daha güçlü olduğu, hükümet etkililiği katsayısının kurumsal heterojenlik nedeniyle negatif göründüğü saptanmıştır. Fourier Toda-Yamamoto nedensellik testleri, ülkeler arasında yönü değişen kısa dönemli ilişkiler ortaya koymuştur. Bulgular, kaynak bolluğunun tek başına lanet olmadığını; kurum kalitesi, makroekonomik yönetim ve ekonomik çeşitlendirmeye bağlı olarak büyümeyi destekleyebildiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the validity of the natural-resource-curse hypothesis for fourteen post-Soviet economies over the 2002–2022 period. After synthesising the literature on the principal transmission channels—Dutch disease, institutional quality, rent-seeking and human-capital deficits—the study employs annual panel data in which real GDP per capita is the dependent variable, while natural-resource rents (as a share of GDP), government effectiveness, employment ratio and inward foreign direct investment constitute the explanatory set. Possible structural breaks and cross-sectional dependence are addressed with Panel Fourier unit-root tests, confirming that all series are integrated of order one. The Fractional Frequency Flexible Fourier Form panel cointegration test reveals stable long-run equilibria linking GDP to each explanatory variable. Longrun parameters, estimated via Bai's Interactive Fixed Effects model, indicate that natural-resource rents exert a positive yet modest impact on growth (≈0.21 %), foreign direct investment is strongly growth-enhancing, whereas government effectiveness enters with a negative coefficient attributable to institutional heterogeneity. Fourier Toda–Yamamoto causality tests uncover mixed, countryspecific short-run directions. Collectively, the findings suggest that resource abundance is not inherently a“curse”; its growth effects depend on institutional strength, prudent macroeconomic management and successful diversification.
Benzer Tezler
- Türkiye'de Hollanda Hastalığı: Borsa yatırımlarının artması imalat sanayisinde üretim kaybına neden olur mu?
The Dutch Disease in Turkey: Does the increase in stock market investments lead to a loss of production in the manufacturing industry?
BELGİN AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
EkonomiSivas Cumhuriyet Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI AHMET KARADAŞ
- Non-renewable and renewable resource effects on economic growth
Yenilenemez ve yenilenebilir bir kaynağın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi
FELİX RAMANDRAY
- Dijitalleşme ve ekonomik kalkınma ilişkisi: Seçilmiş ülke örnekleri
The relationship between digitalization and economic development: Selected country examples
SENA BAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURGÜN TOPALLI
- Yüksek teknoloji ihracatının dinamikleri üzerine üç makale
Three essays on the dynamics of high technology export
DEVRAN ŞANLI
- 2000 yılı sonrası Türkiye'ye yönelik sermaye hareketleri ve Hollanda hastalığı
Capital flows to Turkey after the year 2000 and the Dutch disease
HALİT YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EROL BULUT
