Binaların ön tasarım aşamasında sürdürülebilirlik hedefli fiziki çevre analizleri ve maliyete etkisi
Sustainability-oriented physical environmental analysis and its cost effects in the preliminary design phase of buildings
- Tez No: 953866
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜMİT IŞIKDAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Enformatik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari ve Kentsel Enformatik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu tez çalışması, inşaat projelerinin ön tasarım aşamasında yapay zeka destekli analizlerle maliyet yönetimi süreçlerinin entegrasyonunu incelemektedir. Geleneksel yöntemlerle yürütülen mimari tasarım ve maliyet öngörü süreçleri, çoğu zaman çevresel faktörlerin, alan verilerinin ve yapı performansının bütüncül olarak değerlendirilmesine imkan tanımamaktadır. Bu bağlamda, yapay zeka destekli BIM tabanlı araçların sunduğu analiz kapasitesi ile erken tasarım kararlarının maliyet yönetimine etkisinin ölçülmesi, sürdürülebilir ve ekonomik tasarımlar üretme hedefi açısından önem taşımaktadır. Çalışma kapsamında Autodesk Forma yazılımı kullanılarak aynı arsa üzerinde iki farklı konut tasarımı geliştirilmiş; bu tasarımlar görünürlük, rüzgar, güneşlenme, gün ışığı, gölge ve gürültü analizlerine tabi tutulmuştur. Elde edilen analiz sonuçları karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş, çevresel ve performans açısından en optimal sonuçları veren model, Autodesk Revit yazılımına aktarılmıştır. Revit ortamında hacim, alan ve yapı elemanları (duvar, pencere, çatı vb.) üzerinden metraj verileri çıkartılmış ve kaba maliyet tahmini gerçekleştirilmiştir. Bu analiz ile birlikte, çevresel veriler doğrultusunda yapılan tasarımın yalnızca performans açısından değil, ekonomik sürdürülebilirlik açısından da avantaj sağladığı ortaya konmuştur. Örneğin, yeterli gün ışığı alan bir tasarımın elektrik enerjisine olan ihtiyacı azalttığı; doğru yönlendirilmiş kütlelerin gölgeleme elemanlarına olan gereksinimi düşürdüğü ve böylece maliyet kalemlerinde doğrudan tasarruf sağlandığı görülmüştür. Ayrıca, rüzgar analizleri sayesinde kullanıcı konforunu artıran tasarımlar aynı zamanda doğal havalandırma avantajı sunarak enerji verimliliğine katkıda bulunmuştur. Autodesk Forma ortamında yapılan bu analizle birlikte, yapay zeka destekli çevresel verilerin ön tasarım kararlarına etkisi yalnızca estetik ve fonksiyonel değil, aynı zamanda ekonomik boyutuyla da değerlendirilmiştir. Gün ışığına erişim gibi bazı çevresel avantajların, yapay aydınlatma ihtiyacını azaltarak işletme maliyetlerini düşürdüğü; rüzgâr konforunun sağlanmasıyla doğal havalandırma olanaklarının artırıldığı ve böylece enerji maliyetlerinin azaltılabileceği ortaya konmuştur. Elde edilen bulgular, analiz odaklı tasarım kararlarının sadece performans değil, aynı zamanda yaşam döngüsü maliyeti açısından da avantaj sağladığını göstermektedir. Gölgeleme ihtiyacının azalması, doğal aydınlatma potansiyelinin artması ve çevresel konforun iyileşmesi gibi parametreler, maliyet kalemlerini doğrudan etkilemiştir. Sonuç olarak, Autodesk Forma ve Revit entegrasyonu ile yapay zeka destekli analizlerin erken tasarım sürecinde etkin kullanımı, maliyet yönetiminin doğruluğunu ve stratejik karar alma kabiliyetini artırmaktadır
Özet (Çeviri)
This thesis examines the integration of artificial intelligence (AI)-assisted analyses into cost management processes during the early design phase of construction projects. Traditional architectural design and cost estimation methods often fail to holistically evaluate environmental factors, site data, and building performance. In this context, the ability of AI-supported BIM-based tools to provide comprehensive analysis makes it essential to assess the impact of early-stage design decisions on cost management in order to promote sustainable and economically viable building solutions. Within the scope of this study, two different residential building designs were developed on the same plot using Autodesk Forma. These designs were subjected to analyses such as visibility, wind, solar exposure, daylight, shading, and noise. The analysis results were comparatively evaluated, and the model with the most optimal environmental and performance outcomes was transferred to Autodesk Revit. In the Revit environment, volume, area, and building elements (walls, windows, roofs, etc.) were used to generate quantity takeoffs and conduct preliminary cost estimation. The analysis demonstrated that designs informed by environmental data offer not only performance advantages but also economic sustainability benefits. For instance, a design that receives sufficient daylight reduces the need for artificial lighting; properly oriented building masses minimize the necessity for shading devices, resulting in direct cost savings. Furthermore, designs optimized for wind flow enhance user comfort and support natural ventilation, contributing to energy efficiency. Through Autodesk Forma, AI-assisted environmental data was evaluated not only from aesthetic and functional perspectives but also from an economic standpoint. Advantages such as increased daylight access reduce operating costs by decreasing artificial lighting demands, while wind comfort improves natural ventilation, thereby lowering energy expenditures. The findings indicate that analysis-driven design decisions provide advantages not only in performance but also in life cycle cost. Reduced shading needs, enhanced daylight potential, and improved environmental comfort directly influence cost items. Ultimately, the integration of Autodesk Forma and Revit enables effective use of AI-assisted analysis in the early design phase, enhancing the accuracy of cost management and improving strategic decision-making capabilities.
Benzer Tezler
- Yeşil bina sertifikasyonları kapsamında yerel sistem gerekliliğinin değerlendirilmesi
The assessment of the local system necessity within green building certification systems
TANEM KÖTEŞLİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZGÜNLER
- Sürdürülebilir bina yapım ilkelerinin ve yeni yaklaşımların incelenmesi
The examination of sustainable building construction principles and new approaches
ASLIHAN ŞENEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiYapı Bilgisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FAHRİYE HİLAL HALICIOĞLU
- Analyzing the sustainability of primary schools' external walls within the scope of life cycle assessment in Turkey and developing new details for improving
Türkiye'de ilkokul binalarının dış duvar detaylarının sürdürülebilirliklerinin bina yaşam döngüsü kapsamında incelenmesi ve iyileştirilmesi için yeni detay alternatiflerinin geliştirilmesi
ÇAĞLA KELEŞ YİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH YAZICIOĞLU
- Dış duvarların operasyonel ve gömülü enerji bağlamında çevresel sürdürülebilirliğinin değerlendirilmesi, İstanbul'dan otel binası örnekleri
The evaluation of environmental sustainability in the context of operational and embodied energy on exterior wall, examples of hotel buildings from Istanbul
EZGİ YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH YAZICIOĞLU
- Konut ve yerleşmelerin ön tasarımında enerji etkinliğine ilişkin bir model önerisi
A model proposal for concept design of residential buildings and settlements considering energy efficiency
ALİCAN IŞIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL