Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi ile Ezine Çayı Havzası'nın (Bozkurt-Kastamonu) heyelan duyarlılık analizi
Landslide susceptibility analysis of Ezine Stream Basin (Bozkurt-Kastamonu) with Analytical Hierarchy Process (AHP) method
- Tez No: 954393
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LEVENT UNCU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Jeoloji Mühendisliği, İnşaat Mühendisliği, Geography, Geological Engineering, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Heyelanlar, yer çekimi (gravite) ve yamaç eğiminin etkisiyle gerçekleşen, insanların kontrolü dışında oluşan sonucunda can ve mal kaybına neden olan bir doğal afettir. Türkiye'nin fiziki yapısından kaynaklı nedenler (jeolojik ve jeomorfolojik yapısı, iklimi, bitki örtüsü, hidrolojik yapısı, toprak özellikleri) dikkate alındığında heyelan duyarlılığı yüksek alanlara sahip olmakla birlikte birçok bölgede heyelan yaşanmaktadır. Özellikle Karadeniz Bölgesinde heyelanlar sıklıkla yaşanmaktadır. Bu çalışmada Karadeniz Bölgesinin Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Kastamonu ili Bozkurt ilçesi Ezine Çayı Havzası'na ait 375,54304741 km2'lik alanda Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi ile heyelan duyarlılık analizi yapılmıştır. Bu duyarlılık analizinde 12 parametre (eğim, yükselti, yağış, bakı, litoloji, toprak, NDVI, eğrisellik, arazi kullanım, akarsulara mesafe, fay hatlarına mesafe ve yola mesafe) belirlenmiştir. Belirlenen parametreler arasında ve alt kriterler arasında karşılaştırma matrisleri oluşturulmuştur. Her bir parametrenin ve alt sınıflarının ağırlıkları hesaplanarak AHS gerçekleştirilmiştir. Hesaplanan bu ağırlık değerleri ilgili vektör format şeklinde girdi haritalarına ve alt sınıflarına atanmıştır. Daha sonra haritalar raster formata çevrilip, analize hazır duruma getirilmiştir. Ardından parametre ağırlıkları atanan haritalar toplanarak heyelan duyarlılık haritası oluşturulmuş ve çok yüksek, yüksek, orta, düşük ve çok düşük duyarlı alanlar olmak üzere 5 grup altında sınıflandırılmıştır. Bölgedeki heyelanların oluşumunda en etkin parametrelerin litoloji, eğim ve eğrisellik olduğu tespit edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda çalışma alanının %14,18'lik bir bölümüne tekabül eden 5263,20 ha'lık alanda çok düşük, %26,69'una tekabül eden 9907,11 ha'lık alanda düşük, %26,11'ine tekabül eden 9691,38 ha'lık alanda orta, %22,30'una karşılık gelen 8275,23 ha'lık alanda yüksek ve %10,72'sine tekabül eden 3977,46 ha'lık alanda çok yüksek heyelan duyarlılığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla Ezine Çayı Havzası'nda heyelan oluşma potansiyelinin yüksek (%22,30) ve çok yüksek (%10,72) oranların toplamında havzanın %33.02'lik heyelan tehlikesi altında olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçların yerel yöneticilerle, valilikler ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarla paylaşılması ile afetin gerçekleşmeden önce bölgede alınacak önlemlerle heyelanların etkisinin en aza indirgenebilmesine yarar sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Landslides are natural disasters that occur under the influence of gravity and slope, and are out of human control and cause loss of life and property. Considering the reasons originating from the physical structure of Turkey (geological and geomorphological structure, climate, vegetation, hydrological structure, soil properties), landslides occur in many regions, although there are areas with high landslide susceptibility. Landslides are especially frequent in the Black Sea Region. In this study, landslide susceptibility analysis was conducted in the 375.54304741 km2 area of the Ezine Stream Basin in the Bozkurt district of Kastamonu province, located in the Western Black Sea Section of the Black Sea Region, using the Analytical Hierarchy Process (AHP) method. In this sensitivity analysis, 12 parameters (slope, elevation, precipitation, aspect, lithology, soil, NDVI, curvature, land use, distance to streams, distance to fault lines and distance to roads) were determined. Comparison matrices were created between the determined parameters and sub-criteria. AHP was performed by calculating the weights of each parameter and its subclasses. These calculated weight values were assigned to the input maps and their subclasses in the relevant vector format. Then, the maps were converted to raster format and made ready for analysis. Then, the maps with parameter weights were collected and a landslide susceptibility map was created and classified into 5 groups as very high, high, medium, low and very low sensitive areas. It was determined that the most effective parameters in the formation of landslides in the region were lithology, slope and curvature. As a result of the analysis, very low landslide susceptibility was determined in 5263.20 ha area corresponding to 14.18% of the study area, low in 9907.11 ha area corresponding to 26.69%, medium in 9691.38 ha area corresponding to 26.11%, high in 8275.23 ha area corresponding to 22.30% and very high in 3977.46 ha area corresponding to 10.72%. Therefore, it was determined that the total of the landslide potential in the Ezine Stream Basin is under 33.02% landslide danger with high (22.30%) and very high (10.72%) rates. Sharing the results with local administrators, governorships and relevant public institutions and organizations will help minimize the impact of landslides by taking precautions in the region before the disaster occurs.
Benzer Tezler
- Delibekirli (Kırıkhan) Havzası'nın flüvyo-tektonik özellikleri ve uygulamalı jeomorfolojisi'nin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile analizi
Analysis of the fluvio-tectonic features and applied geomorphology of the Delibekirli (Kırıkhan) Basin with Geographical Information Systems (GIS)
MAHSUM BOZDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERGİN CANPOLAT
- Manyas gölü havzası'nın hidrojeoloji incelemesi ve yeraltısuyu hassasiyet haritası
Hydrogeological assessment and groundwater vulnerability map of lake Manyas basin
HAZEL ALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMühendislik Jeolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KARAGÜZEL
- Havacılık sektöründe biyoyakıt kullanımının swot analizi
Swot analysis of biofuel use in aviation industry
EMİNE KAHRAMANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyoteknolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİGenetik ve Biyomühendislik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ATEŞ DURU
- Düzce ili'nin CBS ve uzaktan algılama tabanlı tarım coğrafyası
GIS and remote sensing based agricultural geography of Düzce province
EMİNE KOÇAK
- Analitik hiyerarşi süreci ve analitik ağ süreci metotları kullanılarak bir termal kamerada optik seçimi
Optics selection in a thermal camera by using analytic hierarchy process and analytic network process
MELAHAT MÜGE ARIK