Yetişkinlerde algılanan ebeveynlik biçimleri, bağlanma stilleri ve kişilerarası bağımlılık eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between perceived parenting styles, attachment styles and interpersonal dependency tendency in adults
- Tez No: 954566
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKİYE KÖROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kent Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, bağlanma stilleri ve algılanan ebeveyn biçimleri ile kişiler arası bağımlılık düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bununla birlikte, kişiler arası bağımlılık düzeyi, bağlanma stilleri ve algılanan ebeveyn biçimlerini bazı sosyodemografik değişkenler açısından incelemek de çalışmanın alt amaçları arasında yer almaktadır. Araştırmada nicel bir yaklaşım benimsenmiş ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 18 yaş ve üzerindeki yetişkin bireyden gelişigüzel örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 415 katılımcıdan (291 kadın, 124 erkek) oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında Sosyodemografik Bilgi Formu, Young Ebeveynlik Ölçeği, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II ve Kişilerarası Bağımlılık Ölçeği kullanılmıştır. Korelasyon analizi bulgularına göre, ebeveynlik biçimlerinin çoğunluğu kişilerarası bağımlılık ile pozitif yönde anlamlı ilişkiler göstermiştir. Bunun yanında, kaygılı ve kaçıngan bağlanma ile kişilerarası bağımlılık arasında da pozitif ilişkiler bulunmuştur. Regresyon analizi sonucunda, anne ebeveynlik biçimlerinden yalnızca Koşullu/Başarı Odaklı alt boyutu kişilerarası bağımlılığı anlamlı düzeyde yordarken, baba ebeveynlik biçimlerinin hiçbiri anlamlı yordayıcı olmamıştır. Bağlanma stilleri açısından, kaygılı bağlanma kişilerarası bağımlılığın en güçlü yordayıcısı olarak tespit edilmiştir. Sosyodemografik değişkenlere göre yapılan analizlerde önemli farklılıklar bulunmuştur. Kadın katılımcılar, erkek katılımcılara kıyasla daha yüksek kaygılı bağlanma ve kişilerarası bağımlılık düzeyleri sergilemiştir. Genç yetişkinlerin ebeveynlerini daha kontrol edici, koruyucu ve başarı odaklı olarak algıladıkları bulunmuştur. Bekar katılımcılar, ebeveynlerini daha kontrol edici, koruyucu ve başarı odaklı olarak algılamakta, aynı zamanda daha yüksek kaygılı ve kaçıngan bağlanma düzeyleri sergilemektedir. Üniversite mezunu katılımcılar hem lise mezunlarına hem de lisansüstü eğitim alan katılımcılara göre daha yüksek kişilerarası bağımlılık düzeyleri göstermektedir. Bu çalışmanın bulguları, erken dönem ebeveyn-çocuk ilişkilerinin ve bağlanma deneyimlerinin yetişkinlikteki kişilerarası bağımlılık örüntülerini şekillendirmede kritik rol oynadığını göstermektedir. Sonuçlar, klinik uygulamalarda bireylerin ebeveynlik deneyimleri ve bağlanma stillerinin değerlendirilmesinin önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this research is to examine the relationship between attachment styles, perceived parenting styles, and interpersonal dependency levels. Additionally, investigating interpersonal dependency levels, attachment styles, and perceived parenting styles in terms of certain sociodemographic variables is among the sub-objectives of the study. A quantitative approach was adopted in the research, and a correlational survey model was used. The research sample consists of a total of 415 participants (291 women, 124 men) selected through convenience sampling method from adults aged 18 and above. The Sociodemographic Information Form, Young Parenting Inventory, Experiences in Close Relationships-Revised, and Interpersonal Dependency Inventory were used for data collection. According to correlation analysis findings, the majority of parenting styles showed significant positive relationships with interpersonal dependency. Additionally, positive relationships were found between anxious and avoidant attachment and interpersonal dependency. As a result of regression analysis, only the Conditional/Achievement-Oriented sub-dimension of maternal parenting styles significantly predicted interpersonal dependency, while none of the paternal parenting styles were significant predictors. In terms of attachment styles, anxious attachment was identified as the strongest predictor of interpersonal dependency. Significant differences were found in analyses conducted according to sociodemographic variables. Female participants exhibited higher levels of anxious attachment and interpersonal dependency compared to male participants. It was found that young adults perceived their parents as more controlling, protective, and achievement-oriented. Single participants perceive their parents as more controlling, protective, and achievement-oriented, while also exhibiting higher levels of anxious and avoidant attachment. University graduate participants show higher levels of interpersonal dependency compared to both high school graduates and postgraduate education participants. The findings of this study demonstrate that early parent-child relationships and attachment experiences play a critical role in shaping interpersonal dependency patterns in adulthood. The results emphasize the importance of evaluating individuals' parenting experiences and attachment styles in clinical practice.
Benzer Tezler
- Genç yetişkinlerde algılanan ebeveyn biçimleri ve kişilerarası problemlerin borderline kişilik bozukluğu inançları üzerindeki yordayıcı rolü
The predictive role of perceived parenting styles and interpersonal problems on borderline personality beliefs in young adults
SERGEN AKBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiIşık ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİN KARAKÖSE ÇELİK
- Algılanan ebeveynlik biçimleri ile yeme tutumları ve yeme davranışları arasındaki ilişkide kişiler arası bilişsel çarpıtmaların aracı rolü: Orta yaşlı yetişkinlerde bir inceleme
The mediator role of interpersonal cognitive distortions between the relation of perceived parenting styles and eating attitudes and eating behaviors: An examination in middle aged women
MERT AÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM AKAN
- Yetişkinlerde somatizasyon, algılanan ebeveynlik biçimleri ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between somatization, perceived parenting styles and emotion regulation skills in adults
BÜŞRANUR KIRIKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RUKİYE KÖROĞLU
- Kişiler arası bağımlılık ile yetişkinlerde görülen ayrılma anksiyetesi arasındaki ilişkinin incelenmesinde algılanan ebeveynlik biçimlerinin aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of perceived parenting styles in examining the relationship between interpersonal dependency and separation anxiety in adults
BÜŞRA GÜLENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜLENT TANSEL
- Familial and psychodynamic factors in the formation and transmission of personality disorder beliefs in young adults
Genç yetişkinlerde kişilik bozukluğu inançlarının oluşumu ve aktarımında ailesel ve psikodinamik faktörler
İREM AKINCI
Doktora
İngilizce
2020
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN GENÇÖZ