Maden tepe (Zara-sivas) bölgesindeki cevherleşmelerin mineralojik ve jeokimyasal özellikleri
Mineralogical and geochemical characteristics of mineralizations in the maden tepe (Zara - Sivas) region
- Tez No: 954742
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ALTUNBEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maden Yatakları ve Jeokimya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 78
Özet
Tez çalışması, Sivas ilinin kuzeydoğusunda yer alan Zara ve Suşehri ilçeleri arasında konumlanan Kösedağ bölgesindeki Maden Tepe mevkisinde yürütülmüştür. İnceleme alanında, Orta–Üst Eosen yaşlı Karataş Volkanitleri ile bu birimi kesen ve daha genç yaşlı olan Kösedağ Siyenitleri gözlemlenmektedir. Söz konusu bölgede tespit edilen polimetalik cevherleşmelerin mineralojik ve jeokimyasal özelliklerini belirlemek amacıyla karot, yan kayaç, cevherli kayaç ve sediman örneklemeleri gerçekleştirilmiştir. Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü, Maden Etüt ve Arama Dairesi Koordinatörlüğü tarafından 2014 yılında, bölgedeki cevherleşmeleri ortaya koymak amacıyla toplam yedi adet karotlu sondaj gerçekleştirilmiştir. Sondaj karotlarından ve yüzeydeki mostra örneklerinden elde edilen kayaçların petrografik incelemeleri neticesinde, Karataş Volkanitleri'nin andezit ve bazalt, Kösedağ Siyenitleri'nin ise başlıca siyenit, monzonit ve daha az oranda alkali mikrogranit bileşiminde oldukları tespit edilmiştir. Çalışma alanında ana fay zonu olan Maden Deresi boyunca Karataş Volkanitleri ile Kösedağ Siyenitleri arasında sıcak-sıcak dokanak ilişkisi gözlemlenmiş ve bu zon boyunca yaygın alterasyon izlenmiştir. Bölgeden alınan cevherli kayaç örneklerinin hazırlanmış parlak kesitleri cevher mikroskobunda incelenmiş olup; kalkopirit, pirit, manyetit, lökoksen, rutil, sfen, ilmenit, ilmenomanyetit, kovellin, markazit, hematit, limonit ve dijenit gibi mineraller tanımlanmıştır. Ayrıca, seçilmiş bazı örnekler üzerinde gerçekleştirilen X-Işını Toz Difraksiyonu (XRD) analizleri sonucunda galen, fayalit, sfalerit, anglesit, manyetit, jarosit, götit ve alunit mineralleri saptanmıştır. Sondaj karot örneklerinde yapılan kimyasal analizler, bölgede yer yer yüksek değerlerde Au, Ag, As, Cu, Pb, Sb ve Zn zenginleşmelerinin olduğunu göstermektedir. Maden Tepe bölgesindeki Kösedağ Siyenitleri'nden ve cevherli kesimlerden alınan 15 adet örneğin ana oksit ve iz element içerikleri belirlenmiştir. Alınan örneklerin ana oksit ve iz element içeriklerinin SiO2' ye karşı değişimleri belirlenip, değişim diyagramları çizilmiştir. Arazi çalışması kapsamında 23 adet dere sedimanı örneklemesi yapılmıştır. As, Cu, Pb, Zn değerleri anlamında anomali oluşturdukları belirlenmiş olup, surfer programı kullanılarak anomali haritaları çizilmiştir. Maden Tepe bölgesine ait kayaçların jeokimyasal değerlendirmeleri sonucunda, bölgedeki kayaçların alkali karakter taşıdığı, Kösedağ Siyenitleri'nin ise şoşonitik seriye ait olduğu belirlenmiştir. Cevherli kayaçların ise kalk-alkalin karakterde olduğu görülmüştür. Bölgede yapılan jeolojik, mineralojik ve jeokimyasal değerlendirmeler, bölgedeki cevherleşmelerin damar tipi (Vein-type) polimetal (Cu, Pb, Zn, Au, Ag, Sb) bir cevherleşme olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis study was conducted in the Maden Tepe locality, situated between the Zara and Suşehri districts in the northeastern part of Sivas Province. The study area is characterized by the presence of Middle–Upper Eocene-aged Karataş Volcanics, which are intruded by the younger Middle–Upper Eocene-aged Kösedağ Syenites. In order to determine the mineralogical and geochemical characteristics of the observed polymetallic mineralizations in the region, samples were collected from drill cores, host rocks, ore-bearing rocks, and sediments. Under the coordination of the General Directorate of Mineral Research and Exploration (MTA), a total of seven core drillings were conducted in 2014 to identify mineralizations in the region. Petrographic analyses of rock samples obtained from the drill cores and surface outcrops revealed that the Karataş Volcanics are represented by andesite and basalt, whereas the Kösedağ Syenites are composed of syenite, monzonite, and minor amounts of alkali microgranite. Along the main fault zone in the study area, known as the Maden Stream, a hot-hot contact relationship is observed between the Karataş Volcanics and the Kösedağ Syenites. Intense alteration is present in this zone. Polished thin sections prepared from ore-bearing rock samples were examined under an ore microscope, identifying the presence of minerals such as chalcopyrite, pyrite, magnetite, leucoxene, rutile, sphene, ilmenite, ilmenomagnetite, covellite, marcasite, hematite, limonite, and digenite. Additionally, X-ray diffraction (XRD) analyses performed on selected ore-bearing rock samples revealed ore-forming minerals such as galena, fayalite, sphalerite, anglesite, magnetite, jarosite, goethite, and alunite. Chemical analyses of drill core samples from the Maden Tepe region indicate localized enrichments in Au, Ag, As, Cu, Pb, Sb, and Zn. Major oxide and trace element contents were determined for 15 samples taken from the Köse Dağ Syenites and mineralized zones. Variations of these contents against SiO₂ were examined and plotted in variation diagrams.As part of the fieldwork, 23 stream sediment samples were collected. These samples revealed anomalies in As, Cu, Pb, and Zn concentrations. Anomaly maps were generated using the Surfer software. Geochemical evaluation of rocks from the Maden Tepe area indicates that the regional rocks exhibit alkaline characteristics, and the Köse Dağ Syenites belong to the shoshonitic series. The mineralized rocks, on the other hand, show a calc-alkaline character. Geological, mineralogical, and geochemical studies conducted in the area suggest that the mineralization is of vein-type polymetallic nature, containing Cu, Pb, Zn, Au, Ag, and Sb.
Benzer Tezler
- Yapay sinir ağları kavramının farmasötik teknolojiye uygulanması
Application of artifical neural networks in pharmaceutical technology
ETEM TUNCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eczacılık ve FarmakolojiGazi ÜniversitesiFarmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İLBEYİ AĞABEYOĞLU
- Mining geology and mineralization of İnler Yaylası ( Şebinkarahisar-Giresun ) Pb-Zn- mine
Dereköy (Şebinkarahisar-Giresun) kurşun çinko cevherlerinin maden jeolojisi
ZÜLFÜ DEMİRKIRAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇALAPKULU
- Yağlıpınar formasyonunun (Pınarbaşı kuzeyi) sedimantolojisi
Sedimentologic features of Yaglipinar formation northern Pinarbaşi
FATMA TARAF
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TÜRKMEN
- Eğrigöz masifi kuzey ve batı kesimi (Tavşanlı/Kütahya) polimetalik cevherleşmelerinin jenetik incelenmesi ve jeodinamik ortam koşullarının tanımlanması
Genesis of polymetallic mineralization in the west and northern of Eğrigöz massif (Tavşanlı/Kütahya) and definition of their geodynamic environmental conditions
ÖMER ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Jeoloji MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiEkonomik Jeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET ÖZGENÇ