Atık yönetimi okuryazarlığı ölçeği geliştirme çalışması: Afet ve atık arasındaki ilişki
Development study of the waste management literacy scale: Relationship between disaster and waste
- Tez No: 954888
- Danışmanlar: PROF. DR. AFŞİN AHMET KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Kamu Yönetimi, Çevre Mühendisliği, Public Health, Public Administration, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Atık afeti, Atık yönetimi, Atık yönetimi okuryazarlığı ölçeği, Sürdürülebilir kalkınma, Waste disaster, Waste management, Waste management literacy scale, Sustainable development
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gümüşhane Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Günümüzde nüfus, tüketim eğilimleri, teknolojik gelişmeler gibi faaliyetlerin ivme kazanması ve afetlerin yaşanması atık miktarının hızla artmasına neden olmaktadır. Atıkların etkin ve güvenilir şekilde yönetilmesi sürdürülebilir kalkınmanın temel alanlarından birisi olarak yer almaktadır. Ancak atık yönetiminin yetersiz kalması, sadece günlük yaşamı değil, afet müdahale süreçlerini de olumsuz etkileyip, ikincil afet risklerini arttırmaktadır. Bu sorunun nedenleri arasında atık yönetimi konusunda bireylerin yetersiz bilgi, yanlış davranış ve yetersiz tutumlara sahip olması düşünülmektedir. Okuryazarlık ise yalnızca bilgi sahibi olmayı değil, aynı zamanda bilgiyi davranış ve tutuma dönüştürebilmeyi de kapsayan bir alan olarak öne çıkmaktadır. Atık yönetim sorununun çözümü için ise bireylerin atık yönetimi alanında okuryazarlık düzeylerini belirlemeye yönelik bir ölçme aracının geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu sebeple literatürde yetersiz olan Atık Yönetimi Okuryazarlığı ölçeği geliştirmek amaçlanmaktadır. Araştırmada sırasıyla kapsamlı literatür taraması, uzman görüşü alma, pilot ve ana uygulama süreçleri gerçekleştirilmiştir. Veriler İstanbul'da yaşayan 18 yaş üstü bireylerden toplanmış; pilot çalışmada 408, ana uygulamada ise 1463 katılımcıya ulaşılmıştır. Geliştirilen ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri SPSS kullanılarak test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda 3 faktörlü (Bilgi, Davranış ve Tutum) 31 maddeli geçerli ve güvenilir Atık Yönetimi Okuryazarlığı ölçeği elde edilmiştir. Ölçeğin tamamının Cronbach's Alpha değeri .965 ve Bilgi, Davranış ve Tutum faktörlerinin Cronbach's Alpha değeri sırasıyla .962, .956, .940 olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen Atık Yönetimi Okuryazarlığı ölçeğinin gelecekte bilimsel çalışmalarda kullanılması sürdürülebilir kalkınmayı destekleyerek topluma, atık yönetimi sektörüne ve literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Today, acceleration of activities such as population, consumption trends, technological developments and disasters cause the amount of waste to increase rapidly. Effective and reliable management of wastes is one of the main areas of sustainable development. However, inadequate waste management negatively affects not only daily life but also disaster response processes and increases secondary disaster risks. Among the reasons of this problem, it is thought that individuals have insufficient knowledge, wrong behaviours and inadequate attitudes about waste management. Literacy, on the other hand, stands out as a field that includes not only having knowledge but also being able to transform knowledge into behaviour and attitude. In order to solve the waste management problem, it has become necessary to develop a measurement tool to determine the literacy levels of individuals in the field of waste management. For this reason, it is aimed to develop a Waste Management Literacy scale which is insufficient in the literature. In the research, comprehensive literature review, expert opinion, pilot and main application processes were carried out respectively. Data were collected from individuals over the age of 18 living in Istanbul; 408 participants were reached in the pilot study and 1463 participants in the main application. Exploratory and confirmatory factor analyses were tested using SPSS to determine the construct validity of the developed scale. As a result of the analyses, a valid and reliable Waste Management Literacy scale with 31 items and 3 factors (Knowledge, Behaviour and Attitude) was obtained. Cronbach Alpha value of the whole scale was .965 and Cronbach Alpha value of Knowledge, Behaviour and Attitude factors were .962, .956, .940 respectively. It is expected that the obtained Waste Management Literacy scale will be used in scientific studies in the future and contribute to the society, waste management sector and literature by supporting sustainable development.
Benzer Tezler
- Toplu beslenme hizmetleri çalışanlarında gıda okuryazarlığı ile sürdürülebilir ve sağlıklı beslenme davranışlarının değerlendirilmesi
Evaluation of food literacy and sustainable and healthy nutrition behaviors on food services workers
NASMİNEL TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Beslenme ve DiyetetikGazi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERİDE AYYILDIZ
- Kronik hastalığı olan bireylerin akılcı ilaç kullanımı, sağlık okuryazarlığı ve evsel ilaç atık farkındalık düzeyinin belirlenmesi
Determination of rational drug use, health literacy, and household pharmaceutical waste awareness level of individuals with chronic disease
GAMZE ARAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk SağlığıSinop ÜniversitesiDisiplinlerarası Çevre Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİLGE BAL ÖZKAPTAN
- Okul öncesi öğretmenlerinin çevre eğitimi konusundaki yeterlilikleri ile çalıştıkları kuruma yönelik örgütsel sürdürülebilirlik algı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
An examination of the relationship between preschool teachers' competencies in environmental education and their perceptions of organizational sustainability in their institutions
MERVE AYKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMA NUR GÜNGÖR
- İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin çevre okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması
An action research on gaining environmental literacy skills in primary school 4th grade science lesson
MÜMİNE GÜHER ÖZERCAN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL KAZU
- Çok fonksiyonlu kentsel tarımda yenilikçi yaklaşımlar: Kent Bostanları-İstanbul
Innovative approaches in multifunctional urban agriculture: Urban Bostans-İstanbul
MAKBULE ÖZLEM ÖZBEK
Doktora
Türkçe
2024
Peyzaj MimarlığıBartın ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHAT AÇIKSÖZ