Geri Dön

Bilişsel şiirbilim çerçevesinde duygu gerçekleşiminin dilsel örüntüleri

Linguistic patterns of emotion realization within the framework of cognitive poetics

PDF İndir

  1. Tez No: 955216
  2. Yazar: ŞULE DÜZDEMİR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE CAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Bilişsel Şiirbilim, Bilişsel Dilbilim, Tsur (1992), Sözdizimsel Kuruculuk, Duygu Etkisi, Bilişsel İşlemleme ve Sözdizimsel Çıktı İlişkisi, Cognitive Poetics, Cognitive Linguistics, Tsur (1992), Syntactic Constituency, Emotion Effect, Cognitive Processing, Syntactic Output Relationship
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 134

Özet

Bilişsel Dilbilim alanı dil çalışmalarında bilişsel bakış açısının ön plana çıkmasıyla dil ve zihin arasındaki ilişkiye odaklanarak dilin zihnin işleyişinden ayrılmadan gerçekleşen zihinsel bir olgu olduğu savıyla çalışmalarını yürütmektedir. Alandaki çalışmaların algı, bellek, dikkat, dil ve karar verme süreçlerinde bilişsel yöntemlerden yararlanan Bilişsel Psikoloji alanı ile bir araya gelerek psikoloji temelli olarak yürütülmesi çerçevesinde ortaya çıkan Bilişsel Şiirbilim çalışmalarının temeli kurama adını veren Reuven Tsur'a (1988) dayanmaktadır. Zihinsel bir süreç olarak şiirlerin okuyucular üzerinde bıraktığı duygusal etkilerin oluşumunda sözdizimsel etkenlerin olduğu varsayımına dayanan çalışmada Tsur (1988) tarafından geliştirilen Bilişsel Şiirbilim Kuramı çerçevesinde duygu oluşumunun altında yatan dilbilgisel kaynakları ortaya çıkarmak bir başka deyişle, metnin ilettiği varsayılan duygu etkilerinin sözdizimsel kurucularla mı yoksa kurucu olmayan birimlerle mi sağlandığını belirlemek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda hedefimiz Bilişsel Şiirbilim Kuramı çerçevesinde bilişsel kurgunun bir parçası olan duygu oluşumunun tetikleyicileri olarak etiketlendiği biçimsel ve sesel oluşumlara sözdizimsel birimlerin eklenmesi yönünde katkı sağlanıp sağlanmayacağını tartışmaktır. Çalışmanın amacı doğrultusunda öncelikle kuramsal artalan yani Bilişsel Şiirbilim Kuramı ayrıntılandırılmış, kurama ilişkin alanyazındaki çalışmalara değinilmiştir. Amaca ulaşabilmek için metnin ilettiği varsayılan duygu etkileri ile sözdizimsel kuruculuk arasındaki ilişki, çalışmanın veritabanını oluşturan Güz adlı şiirdeki duygu etkilerinin sözdizimsel kurucularla mı yoksa kurucu olmayan birimlerle mi sağlandığının anadili Türkçe olan 407 katılımcı üzerinden sorgulandığı anketin dönütleri çerçevesinde incelenmiştir. Uygulanan ki-kare bağımsızlık çözümlemesiyle elde eldilen verilere göre bilişsel bir işlemleme türü olan duygu uyarımı ile sözdizimsel kurucular arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu belirlenmiştir. Genel görünümün dışında oldukça farklı bir sapma ile karşılaşılmış (12. dize); sapma, çizgiselleştirme dış etkisi ve eylem-nesne yakınlık hiyerarşisi çerçevesinde tartışılarak sözdizimsel çıktıların bilişsel işlemlemedeki etkisi ortaya koyulmuştur. Çalışma, insan zihninde bir öbek yapı ve konum şemasının olduğunu ve Bilişsel Şiirbilim'in biçimsel ve sesel duygu tetikleyicilerine sözdizimsel kurucuların da eklenebileceğini göstermesi açısından kurama katkı sağlayıcı nitelikte özgün bir çalışma olarak sonuçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Cognitive Linguisticts, focusing on the relationship between language and mind with cognitive perspective, carries out its studies with the argument that language is a mental phenomenon that occurs without being separated from the function of the mind. Studies on Cognitive Poetics, emerging from psychology together with the field of Cognitive Psychology which draws on cognitive methods in perception, memory, attention, language and decision making processes, are based on Reuven Tsur (1988). In the study, which is based on the assumption that there are syntactic factors in the formation of emotional effects that poems leave on the readers as a mental process, the aim is to uncover the grammatical resources underlying the emotion formation within the framework of Cognitive Poetics, developed by Tsur (1988), in other words, determine whether the emotional effects that the text conveys are provided by constituents or non-constituents. To this end, the aim is to discuss whether it can be contributed by adding syntactic structures to formal and vocal formations which are labelled as emotion triggers within the framework of Cognitive Poetics. Considering the aim of the study, first, the theoretical background, namely Cognitive Poetics was detailed and the studies in the literature related to the theory were mentioned. In order to reach the aim, the relationship between the emotional affects that the text is supposed to convey and syntactic constituency is analyzed by examining whether the emotion effects are provided by constituents or non constituents in the poem Güz, which is the database of this study, within the framework of the feedbacks of the questionnaire conducted to 407 Turkish native speakers. According to the data obtained from the chi-square test of independence, it was determined that the relationship between emotional stimulation which is a type of cognitive processing and syntactic constiuents is significant. A part from the general profile, a quite different deviation was encountered (line 12) and the effect of syntactic outputs on cognitive processing was revealed by discussing deviation within the framework of linearization external effect and verb-object proximity hierarchy. It was concluded as an original study that contributes to the theory in terms of demonstrating phrase structure and position scheme in the human mind and syntactic constructors can be added to the formal and vocal emotion triggers in Cognitive Poetics.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    849108

    DA4HI: A deep learning framework for facial emotion recognition in affective systems for children with hearing impairments.

    DA4HI: İşitme engelli çocuklar için duyuşsal sistemlerde yüzdeki duyguların tanınması maksadıyla geliştirilen derin öğrenme modeli.

    CEMAL GÜRPINAR

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE KÖSE

    PROF. DR. NAFİZ ARICA

  2. Tez No

    558443

    Mimari kuramda post-antroposentrik bir yaklaşım: Hayvanı mimarlık nörofenomenolojisinde edinimleri bağlamında tartışmak

    A post-anthropocentric approach in architectural theory: Debating on the animal in the context of its possessions in architectural neurophenomenology

    UĞUR SARIŞEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER

  3. Tez No

    708234

    Bilişsel sinirbilim ve matematik eğitimi üzerine bir sistematik derleme çalışması

    A systematic review study on cognitive neuroscience and mathematics education

    EFE OKYAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ESRA BUKOVA GÜZEL

  4. Tez No

    847630

    Oyuncunun yaratım sürecinde dinamik sistemler teorisi ve oyunculuk çalışması

    Dynamic systems theory for creative process of actor and acting study

    ONUR PELİSTER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. SİBEL ERDENK

  5. Tez No

    349738

    Modelling the neocortical pyramidal neurons and their group behaviour

    Neokortikal piramid nöronların modellemesi ve grup davranışları

    SADEEM NABEEL SALEEM KBAH

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Biyomühendislikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Elektronik-Haberleşme Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NESLİHAN SERAP ŞENGÖR

Geri Dön