Tek Parti Dönemi'nde Beykoz (1923-1946)
Beykoz during the Single Paty Perion (1923-1946)
- Tez No: 955248
- Danışmanlar: PROF. DR. MELİH TINAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Tek Parti Dönemi, Beykoz, Sosyo-Ekonomik Tarih, Şişe Cam, Beykoz Kundura, Single Party Period, Beykoz, Socio-Economic History, Bottle Glass, Beykoz Footwear
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
ÖZET Yüksek Lisans Tezi Tek Parti Dönemi'nde Beykoz (1923-1946) Kerem Topçu Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Programı Beykoz, tarih boyunca Trakların, Bebriklerin, Bitinyalıların, Roma İmparatorluğu'nun, Perslerin, Müslüman Arapların, Bizans İmparatorluğu'nun ve Osmanlı İmparatorluğuyla Türklerin yönetiminde bulundu. Bu kadar çok sayıda devlete ve uygarlığa şahitlik etmesine karşın Beykoz, jeopolitik konumundan dolayı XVIII. yüzyıl Osmanlı dönemi harici elle tutulur bir gelişme sergileyemedi. Beykoz'un gelişmesi, sanayi devriminin etkisiyle birlikte özellikle III. Selim döneminden itibaren çeşitli üretim tesislerinin kurulmasıyla birlikte başladı. Bu çalışmada İstanbul'un bir ilçesi olan Beykoz'un, Cumhuriyetin kurucusu ve 27 yıl boyunca iktidar partisi konumunda bulunan CHP dönemine ışık tutulmaya çalışıldı. Bu dönemin seçilmesindeki ana etken, Türk devrimlerinin önemli bir adımı olan sanayileşmenin, ekonomik kalkınma adımlarından birisi olan Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nın Beykoz'da kurulmasıdır. Bu dönemden önce kurulan fabrikalar ile birlikte Şişe ve Cam Fabrikası'nın Beykoz'un gelişimini nasıl etkilediği hakkında bir sonuca varılmaya çalışıldı. Açılan fabrikalar neticesinde gerçekleşen işçi göçünün zamanla Beykoz'un demografik ve sosyal yapısını nasıl etkilediği, çarpık kentleşmenin sonuçlarından olan imar probleminin bugün dahi Beykozluların ana sorunlarından birisi olduğu aktarılmaya çalışıldı. Üç ana başlık altında hazırlanan bu çalışmada ilk olarak Beykoz'da siyasi yaşam ele alındı. Bu bölümde Osmanlı'nın son dönemleri ile Cumhuriyet döneminde Beykoz'un siyasi yapısıyla birlikte tek parti döneminde gerçekleşen seçimler ve belediye başkanlarının icraatları aktarıldı. İkinci bölümde XVIII. yüzyıl ile başlayan sanayileşme adımları kapsamında tek parti döneminde hızla artan sanayileşmeye ve sonuçlarına değinildi. Son bölümde ise Beykoz'da sosyal ve kültürel hayat incelenerek tek parti döneminde Beykoz'un nüfus nitelikleri ile bu dönemde faaliyet gösteren spor kulüplerinin durumlarını açıklayarak çalışma sonlandırıldı. Bu çalışma hazırlanırken; arşiv belgeleri, resmi yayınlar, dönemin basın organları ve ikinci el kaynaklar kullanıldı.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Master's Thesis Beykoz During the Single Paty Perion (1923-1946) Kerem Topçu Dokuz Eylül University Graduate School of Social Sciences Departmant of History History of The Turkish Republic Program Beykoz has been under the governance of various civilizations throughout history, including the Thracians, Bebrikans, Bithynians, the Roman Empire, Persians, Muslim Arabs, the Byzantine Empire, and the Ottoman Empire, as well as the Turks. Despite witnessing such a multitude of states and civilizations, Beykoz could not exhibit any tangible development outside of the geopolitical context during the 18th-century Ottoman period. The development of Beykoz began, particularly from the reign of Sultan Selim III, with the establishment of various production facilities, influenced by the Industrial Revolution. In this study, I aimed to shed light on Beykoz, a district of Istanbul, during the period of the Republican People's Party (CHP), which was the ruling party for 27 years and founded by the founder of the Republic. The main reason for choosing this period is the establishment of the Paşabahçe Bottle and Glass Factory in Beykoz, which was a significant step in Turkish industrialization, an important milestone in the Turkish revolutions and one of the steps towards economic development. I aimed to conclude how the Bottle and Glass Factory, along with other factories established before this period, influenced the development of Beykoz. I also attempted to convey how the labor migration resulting from the opening of these factories affected Beykoz's demographic and social structure over time, as well as highlighting that the urban planning problems resulting from distorted urbanization remain one of the main issues for the residents of Beykoz today. This thesis is structured around three main chapters. The first chapter focuses on the political life in Beykoz, examining the district's political structure from the late Ottoman period through the early Republican era, including the elections held during the single-party period and the administrative activities of local mayors. The second chapter discusses the industrialization efforts that began in the 18th century and accelerated during the single-party period, highlighting their outcomes and implications. The final chapter investigates the social and cultural life in Beykoz, analyzing the district's demographic characteristics and the status of sports clubs active during the single-party period. This study is based on archival documents, official publications, contemporary press materials, academic studies, and secondary sources.
Benzer Tezler
- 1923-1960 yılları arasında Üsküdar'ın kent morfolojisindeki değişim
The change in the urban morphology of Üsküdar between 1923-1960
HACER TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MURAT GÜL
- II. Meşrutiyet'te saray için çalışmak: Vedad (Tek) Bey'in sermimarlık dönemi
Vedad (Tek) Bey's career as the chief imperial architect of the Ottoman court (1909-1914)
MÜJDE DİLA GÜMÜŞ
Doktora
Türkçe
2018
Sanat Tarihiİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. AGAH TARKAN OKÇUOĞLU
- Atik Valide Sultan Külliyesi'nin tarihsel gelişimi ve koruma sorunları
The historical development and conservation issues of Atik Valide Sultan Complex
ZEYNEP AYŞE GÜNGÖR
Doktora
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İstanbul'da Latin Katolik yapıları
Latin Catholic buildings in Istanbul (From Tanzimat to Republican era)
SEZİM SEZER SEVİNÇ
Doktora
Türkçe
1997
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMRA GERMANER
- Türkiye göl soğanı (Leucojum aestivum L.) popülasyonlarının morfolojik, tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of morphological, agronamical and quality properties of turkish summerflake (Leucojum aestivum L.) populations
ÇAĞLA ÇOLAK
Doktora
Türkçe
2020
ZiraatTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE CANAN SAĞLAM
PROF. DR. GÜLEN İREM KAYA