Modern bürokrasinin doğuşu
The genesis of modern bureaucracy
- Tez No: 955255
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAMDİ GÖKÇE ZABUNOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 326
Özet
Bu tez, modern bürokrasinin tarihsel gelişimini ve sosyolojik temellerini Max Weber'in bürokrasi teorisi çerçevesinde incelemektedir. Çalışma, bürokrasinin yalnızca bir idari yapıdan ibaret olmadığını; modern devletin meşru otoritesini kuran ve sürdüren temel mekanizma olduğunu ileri sürmektedir. Bu çerçevede Weber'in“ideal tip”,“egemenlik”ve“meşruiyet”kavramları esas alınarak farklı otorite tiplerinin nasıl farklı bürokratik yapılara yol açtığı ortaya konulmuştur. Tezin ilk bölümünde Weber'in yaşamı, düşünsel gelişimi ve sosyolojik yöntemi açıklanmış, özellikle onun“anlama sosyolojisi”ile“ideal tip”kavramı detaylandırılmıştır. Ardından karizmatik, geleneksel ve rasyonel-yasal otorite türlerinin bürokratik yapılar üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu bağlamda, Eski Mısır, Çin ve Kilise bürokrasileri örnekleri üzerinden tarihsel kıyaslamalar yapılmıştır. İkinci bölümde ise modern bürokrasinin tarihsel çıkış noktaları olan İtalya şehir devletleri, Fransız mutlak monarşisi ve devrim sonrası Fransa ile Prusya örnekleri analiz edilmiştir. Analiz için dört maddelik bir kontrol listesi geliştirilmiştir: Para ekonomisinin gelişmesi, idari görevlerin çoğalması (memurun ortaya çıkışı), teknik üstünlük ve yazılılık ilkesi üzerinden tarihsel örnek ele alınmıştır. Bu analizlerde, bürokratik yapılanmanın kapitalizmle eşzamanlı olarak geliştiği ve modernleşme sürecinin ayrılmaz bir parçası olduğu savunulmuştur. Tezin temel savı, modern bürokrasinin rasyonel-yasal otoritenin idari kadrosu olarak özellikle Prusya örneğinde kurumsallaştığıdır. Bu kapsamda elde edilen veriler doğrultusunda modern bürokrasinin doğum yeri Prusya Krallığı yönetimi altındaki Almanya coğrafyası olarak tespit edilmiştir. Doğum tarihi olarak adlandırılmaya en uygun tarih olarak ise Genel Yasa'nın yürürlüğe girdiği 1794 yılı belirlemiştir. Sonuç olarak, Weberyen sosyolojiyle desteklenen bu çalışma, modern bürokrasinin sadece bir örgütlenme biçimi değil, aynı zamanda hukuki meşruiyetin taşıyıcısı olan temel bir yönetim aracı olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines the historical development and sociological foundations of modern bureaucracy within the framework of Max Weber's theory of bureaucracy. It argues that bureaucracy is not merely an administrative structure but rather the fundamental mechanism that establishes and sustains the legitimate authority of the modern state. Within this context, Weber's concepts of“ideal type”,“domination”, and“legitimacy”are used to demonstrate how different types of authority builds different bureaucratic structures. The first chapter outlines Weber's life, intellectual development, and sociological methodology. It then explores the impact of charismatic, traditional, and rational-legal types of authority on bureaucratic structures. In this context, historical comparisons are made using the examples of the bureaucracies of Ancient Egypt, China, and the Church. The second chapter analyzes the historical origins of modern bureaucracy by examining the Italian city-states, the French absolute monarchy, post-revolutionary France, and Prussia. A four-point checklist is developed for this analysis: the development of a monetary economy, the expansion of administrative tasks (emergence of the civil servant), technical superiority, and the principle of written documentation. These elements are used to evaluate the historical examples. The study argues that bureaucratic organization developed concurrently with capitalism and became an integral part of the modernization process. The central claim of the dissertation is that modern bureaucracy was institutionalized as the administrative apparatus of rational-legal authority, particularly in the case of Prussia. Based on the findings, the birthplace of modern bureaucracy is identified as the German territories under the rule of the Kingdom of Prussia, with the most suitable birth date being the enactment of the General Code in 1794. In conclusion, supported by Weberian sociology, this study demonstrates that modern bureaucracy is not only a form of organization but also a fundamental instrument of governance that carries legal legitimacy.
Benzer Tezler
- Mısır'da modern bürokrasinin dönüşümü: Erken döneme bakış
Transformation of modern bureaucracy in Egypt: A review of early period
MUHANNED ÖMER SALİHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR ÖNDER
- İdarenin denetlenmesi ve ombudsman sistemi
The Control of administration and the system of ombudsman
SERDAR MUTTA
- Türk milliyetçiliğinin sembolik kaynakları (Yeni Osmanlıların siyasal söylemleri: 1860-1876)
The symbolic sources of Turkish nationalism (The political rhetoric of Young Ottomans, 1860-1876)
YAHYA KEMAL TAŞTAN
- Konut ve çevresindeki mekansal oluşumlar kültür etkeni; Türkmenistan
Dwelling and the residencal formation around the culture effect: Turkmenistan
İBRAHİM ADNAN DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AYTANGA DENER