Solanum americanum ekotiplerinin yaprak leke hastalık etmeni stemphylium solani'ye karşı reaksiyonlarının belirlenmesi
Determination of solanum ameri̇canum ecotype reactions against the gray leaf spot disease caused by stemphylium solani
- Tez No: 955370
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZER ÇALIŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Dünyada en yaygın olarak yetiştirilen Solanaceae familyasından domates (Solanum lycopersicum) olup insan beslenmesinde vazgeçilmez rolü bulunmaktadır. Ancak domates üretimini kısıtlayan, bitkilerin fotosentez yeteneğini yok ederek büyük ekonomik kayıplara sebep olan fungal hastalıklar bulunmaktadır. Son yıllarda, küresel iklim değişikliği nedeniyle Türkiye'de Akdeniz ve Ege bölgelerinde gri yaprak lekesi hastalığına sebep olan Stemphylium solani'nin neden olduğu enfeksiyonlarda önemli artış gözlenmiştir. Özellikle Türkiye'nin kışlık domates üretiminin %60 dan fazlasını karşılayan Antalya'da nem ve sıcaklık artışı sebebiyle gri yaprak lekesi hastalığı yoğunlaşmaya başlamıştır. Yoğun kışlık domates üretiminin yapıldığı plastik seralarda fungal S. solani kaynaklı gri yaprak lekesi hastalığında ciddi artış görülmüş olup etmenin kontrolünde en iyi mücadele yöntemi dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesidir. Ancak domatesin gen kaynağının Türkiye olmaması, dayanıklı ticari çeşitlerin piyasada bulunmaması nedeniyle genetik olarak dayanıklı çeşitlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma domatesin çok yakın akrabası olan Solanum americanum bitkisinin 25 ekotipini ve Antalya'dan izole edilen S. solani ile testlenerek fenotipik reaksiyonlarını ortaya koymak ve bu fungal patojene karşı genetik olarak dayanıklı S. americanum ekotiplerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Fungal hastalık etmeni plastik serada yetiştirilen domates bitkileri üzerinden izole edilerek morfolojik ve moleküler olarak tanımlanmıştır. Tanımlaması yapılan S. solani fungal izolatı ile yapılan inokülasyonlarda 25 ekotipin hastalığa karşı reaksiyonları belirlenerek test edilen ekotiplerden 6 adedi dayanıklı 3 adedi orta dayanıklı 16 adedi ise bu hastalık etmenine hassas bulunmuştur. Tüm genetik özellikleri bilinen S. americanum bitkisinin kullanılmasıyla ilk defa bir model bitkide bu hastalığın karakteristik özellikleri ortaya konmuştur. Elde edilen genetik olarak gerek dayanıklı bitkiler gerekse de hassas bitkilerdeki genlerin kullanılmasıyla ticari domates çeşitlerinin geliştirilmesinin önü açılmıştır.
Özet (Çeviri)
The most widely grown tomato from Solanaceae family has an indispensable role in human nutrition in the world. However, there are fungal diseases that limit tomato production and destroy the photosynthetic ability of the plants, causing great economic losses. In recent years, due to global climate change, there has been a significant increase in infections caused by Stemphylium solani, which causes gray leaf spot disease in the Mediterranean and Aegean regions of Türkiye. Especially in Antalya which produces more than 60% of Turkey's winter tomato production, gray leaf spot disease has commenced to intensify due to the increase in humidity and temperature. A serious increase has been seen in gray leaf spot disease caused by fungal S. solani in plastic greenhouses where intensive winter tomato production is carried out, and the best method of control of the agent is the development of resistant varieties. However, Turkiye has neither genetic source of tomatoes nor resistant commercial varieties available on its market. Hence, genetically resistant varieties are needed to control the fungal disease. This study aims to test 25 ecotypes of Solanum americanum, a very close relative of tomato, with S. solani isolated from Antalya to reveal their phenotypic reactions and to determine genetically resistant S. americanum ecotypes against this fungal pathogen. The fungal disease agent was isolated from tomato plants grown in plastic greenhouses and identified morphologically and molecularly. In inoculations with the identified S. solani fungal isolate, the reactions of 25 ecotypes against the disease were determined as 6 of the tested ecotypes were found to be resistant, 3 of them are moderately resistant and 16 were found to be susceptible to this disease agent. Using the S. americanum plant, which has all known genetic characteristics, their genetic features to the pathogen have revealed for the first time as a model plant. The development of commercial tomato varieties has been paved by using the genes obtained from both genetically resistant and susceptible plants.
Benzer Tezler
- Edremit körfezi (Balıkesir) kıyı bölgesinde yenilebilir bazı doğal bitkilere uygulanan haşlama yönteminin fenolik bileşikler üzerine etkisi
The effect of boiling method on phenolic compounds of some edible natural plants in Edremit bay (Balikesir) coastal region
HATİCE İNCİ ALADI
Doktora
Türkçe
2024
BiyokimyaBalıkesir ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ SELVİ
PROF. DR. TÜLİN AŞKUN
- Patlıcanda Solanum melongena × Solanum torvum melez populasyonlarının oluşturulma olanaklarının araştırılması ve patlıcan anaçlarında androgenesis yoluyla dihaploidizasyon
Investigation of the possibilities of creating fertile Solanum melongena × Solanum torvum hybrid populations in eggplant and dihaploidization through androgenesis in eggplant rootstocks
ATİLLA ATA
- Edirne'de yetişen bazı zehirli bitkilerin yaprak ve gövdesindeki kalsiyum oksalat kristallerinin araştırılması
Calcium oxalate crystals in leaves and stems of some species of naturally grown poisonous plants in Edirne
NECLA AYDIN
- Ankilozan spondilit ve romatoid artrit tanılı hastalardaaerobik kapasite ve solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi
Evaluation of pulmonary function and aerobic capacity inankylosing spondilitis and rheumatoid arthritis patients
DAMLA CANKURTARAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonSağlık BakanlığıFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EDA GÜRÇAY
- Granülamatöz polianjitis'in tanısında Amerikan Romatoloji Derneği, Avrupa İlaç Ajansı ve İran tanı kriterlerinin karşılaştırılması
Comparison of American Association of Rheumatology, European Medicines Agency and Iran diagnostic criteria in diagnosis of granulatous polyangitis
HATİCE BÜŞRA ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Göğüs HastalıklarıErciyes ÜniversitesiGöğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA SEMA OYMAK