Süheylî Dîvânı'nın bağlamsal dizini ve işlevsel sözlüğü
The Dîvân of Süheylî contextual index and functional dictionary
- Tez No: 955470
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 2191
Özet
Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüklerin temel amacı, bir metnin söz varlığının barındırdığı anlamların kendi bağlamından hareketle tek tek tespit edilerek dizilmesi ve metnin işlevsel bir sözlüğünün hazırlanmasıdır. Türkçenin tarihî metinlerinin her birinin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğünün hazırlanması Türk dilinin tanıklı büyük sözlüğünün hazırlanmasını sağlayacaktır. Bu büyük hedefi gerçekleştirmek için yürütülen TEBDİZ projesi ile Türkçenin tarihî metinlerinin bağlamlı dizini ve işlevsel sözlükleri dijital ortamda bir araya gelmektedir. Süheylî Dîvânı'nın Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü adlı çalışmamız da TEBDİZ projesi kapsamında hazırlanmış olup projenin veri tabanına kazandırılmıştır. Çalışmamız aynı zamanda ilgili sözlük hazırlanırken elde edilen verilerden hareketle metnin söz varlığı ve şairin üslubuna yönelik tespitleri de içermektedir. Dört bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümü olan Giriş'te çalışmanın amacı, kapsamı ve önemi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Süheylî'nin hayatı, eserleri ve edebî kişiliği ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Süheylî Dîvânı'nın söz varlığına dair somut ve istatistikî veriler sunularak üslup tespiti yapılmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise Süheylî'nin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğüne yer verilmiştir. Sözlük hazırlanırken Divan'da yer alan kelimeler ve kelime gruplarının (deyimler, atasözleri, kalıp ifadeler, kelam-ı kibarlar, yardımcı fiiller, Arapça-Farsça terkipler, ayetler, hadisler, dua ifadeleri, beddua ifadeleri) her biri mercek altına alınarak kendi bağlamında kazandığı anlamlarıyla birlikte sözlükte yer almıştır.
Özet (Çeviri)
The fundamental purpose of contextual indexes and functional dictionaries is to identify and arrange the meanings contained within the vocabulary of a text one by one based on their respective contexts, thereby preparing a functional dictionary of the text. Preparing a contextual index and functional dictionary of each of the historical texts of Turkish will enable the preparation of a great and exemplary dictionary of the Turkish language. The TEBDIZ project, which aims to achieve this grand goal, brings together the contextual indexes and functional dictionaries of historical Turkish texts in a digital environment. Our work titled“ Süheylî Dîvânı (Contextual Index and Functional Dictionary)”has been prepared within the scope of the TEBDIZ project and has been integrated into the project's database. Our study also includes observations on the vocabulary of the text and the poet's style, based on the data obtained while preparing the relevant dictionary. The first part of the study, Introduction, discusses the purpose, scope, and importance of the study. In the second part, the life, works, and literary personality of Süheylî are examined. The third part attempts to make stylistic observations by presenting concrete and statistical data on the style of Süheylî Dîvânı. The final section includes the contextual index and functional dictionary of Süheylî Dîvânı. While preparing the dictionary, each word and word group in the Divan (idioms, proverbs, clichés, words of wisdom, auxiliary verbs, Arabic-Persian compounds, verses, hadiths, prayer expressions, curse expressions) has been captured under the lens in detail, along with the meanings they acquire in their own contexts.
Benzer Tezler
- Vatandaşlık hakkı ve vatansızlık
Right to have nationality and statelessness
HATİCE BEYZA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
HukukGalatasaray ÜniversitesiMilletlerarası Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜHEYLÂ BALKAR
- Eski Anadolu Türkçesinde organ adlarının kullanım alanları
Usage areas of organ names in Old Anatolian Turkish
ELANUR TUNCER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECİP FAZIL ŞENARSLAN
- Süheylî Divanı'nda kozmik unsurlar
Cosmic elements in Süheyli's Divan
İSMİNUR DALKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLŞAH GAYE FİDAN
- Klasik Türk şiirinde su
Water in classical Turkish poetry
GÜLŞEN SEZEN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUCAHİT KAÇAR