Geri Dön

Üniversite öğrencilerinde düşünme stilleri ile karar verme ve problem çözme süreçleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Investigation of the relationship between thinking styles and decision-making and problem-solving processes in university students

PDF İndir

  1. Tez No: 955557
  2. Yazar: TUĞBA MASALCI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE GÜNEŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 92

Özet

Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin düşünme stilleri ile karar verme ve problem çözme süreçleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmaya İstanbul'daki çeşitli üniversitelerde öğrenim gören 398 öğrenci katılmıştır (%73,1 kadın, %26,9 erkek). Veri toplamak amacıyla Rasyonel-Yaşantısal Düşünme Stilleri Ölçeği, Karar Verme Stilleri Ölçeği ve Problem Çözme Envanteri kullanılmıştır. Elde edilen veriler, yapısal eşitlik modellemesi (PLS-SEM) yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğrencilerin rasyonel düşünme stilleri ile rasyonel karar verme tutumları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur (β=0,322, t=5,746, p=0,000). Benzer şekilde, rasyonel düşünme stili rasyonel problem çözme davranışı arasında da anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki mevcuttur (β=0,257, t=4,815, p=0,000). Ancak, rasyonel düşünme stili ile sezgisel problem çözme davranışı (β=-0,020, t=- 0,377, p=0,706) ve sezgisel karar verme tutumu (β=0,001, t=0,015, p=0,988) arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Sezgisel düşünme stili ile sezgisel karar verme tutumu (β=0,512, t=11,017, p=0,000), sezgisel problem çözme davranışı (β=0,231, t=4,197, p=0,000) ve rasyonel karar verme tutumu (β=0,159, t=2,511, p=0,012) arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki belirlenmiştir. Ancak, sezgisel düşünme stili ile rasyonel problem çözme davranışı arasında anlamlı bir ilişki yoktur (β=-0,011, t=- 0,202, p=0,840). Rasyonel karar verme tutumu ile rasyonel problem çözme davranışı arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır (β=0,369, t=5,814, p=0,000), ancak sezgisel problem çözme davranışı ile arasında anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki mevcuttur (β=-0,210, t=-3,389, p=0,001). Sezgisel karar verme tutumu ile rasyonel problem çözme davranışı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (β=-0,054, t=- 0,933, p=0,351), ancak sezgisel problem çözme davranışı ile arasında anlamlı ve pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur (β=0,400, t=7,965, p=0,000). Ayrıca araştırmada, karar verme tutumlarının aracı rolü incelenmiş ve bazı dolaylı etkiler tespit edilmiştir. Rasyonel düşünme stilinin, rasyonel karar verme tutumu aracılığıyla rasyonel problem çözme davranışını anlamlı biçimde dolaylı olarak etkilediği bulunmuştur. Benzer şekilde, sezgisel düşünme stilinin sezgisel karar verme tutumu aracılığıyla sezgisel problem çözme davranışı üzerindeki dolaylı etkisi de anlamlıdır. Bu bulgular, karar verme süreçlerinin düşünme stilleri ile problem çözme davranışları arasındaki ilişkide kritik bir aracı işlev gördüğünü göstermektedir. Sonuç olarak, hem rasyonel hem de sezgisel düşünme stillerinin üniversite öğrencilerinin karar verme ve problem çözme süreçlerinde anlamlı roller üstlendiği görülmüştür. Rasyonel düşünme stili, daha çok planlı, mantıklı ve sistematik süreçleri desteklerken; sezgisel düşünme stili, daha çok anlık, deneyime dayalı ve duygusal süreçlerle ilişkilidir. Bulgular, rasyonel düşünme stilinin ağırlıklı olarak rasyonel karar verme ve problem çözme davranışlarıyla; sezgisel düşünme stilinin ise sezgisel karar verme ve problem çözme davranışlarıyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Ancak dikkat çekici şekilde, sezgisel düşünme stilinin bazı durumlarda rasyonel karar verme tutumunu da olumlu yönde etkilediği bulunmuştur. Bu durum, bireylerin yalnızca tek bir düşünme stiline bağlı kalmadan, farklı bilişsel süreçleri bir arada kullanabildiklerini göstermektedir.

Özet (Çeviri)

This study examined the relationships between university students' thinking styles and their decision-making and problem-solving processes. A total of 398 students from various universities in Istanbul participated in the research (73.1% female, 26.9% male). Data were collected using the Rational-Experiential Inventory, the Decision-Making Styles Scale, and the Problem Solving Inventory. The data were analyzed using Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). The findings revealed a significant and positive relationship between rational thinking style and rational decision-making attitude (β=0.322, t=5.746, p=0.000), as well as between rational thinking style and rational problem-solving behavior (β=0.257, t=4.815, p=0.000). However, no significant relationship was found between rational thinking style and either intuitive decision-making attitude (β=0.001, t=0.015, p=0.988) or intuitive problem-solving behavior (β=-0.020, t=-0.377, p=0.706). Intuitive thinking style was found to be significantly and positively associated with intuitive decision-making attitude (β=0.512, t=11.017, p=0.000), intuitive problem- solving behavior (β=0.231, t=4.197, p=0.000), and rational decision-making attitude (β=0.159, t=2.511, p=0.012). However, no significant relationship was observed between intuitive thinking style and rational problem-solving behavior (β=-0.011, t=- 0.202, p=0.840). Rational decision-making attitude was significantly and positively related to rational problem-solving behavior (β=0.369, t=5.814, p=0.000) but was negatively associated with intuitive problem-solving behavior (β=-0.210, t=-3.389, p=0.001). Intuitive decision-making attitude did not significantly affect rational problem-solving behavior (β=-0.054, t=-0.933, p=0.351), but it was significantly and positively associated with intuitive problem-solving behavior (β=0.400, t=7.965, p=0.000). In addition, the mediating role of decision-making attitudes was examined, and several indirect effects were identified. Rational thinking style was found to significantly and indirectly influence rational problem-solving behavior through rational decision-making attitude. Similarly, intuitive thinking style indirectly influenced intuitive problem-solving behavior through intuitive decision-making attitude. These findings suggest that decision-making attitudes play a critical mediating role in the relationship between thinking styles and problem-solving behavior. In conclusion, both rational and intuitive thinking styles play important but distinct roles in students' decision-making and problem-solving processes. While rational thinking style supports planned, logical, and systematic approaches, intuitive thinking style is more closely associated with spontaneous, experience-based, and emotional processes. The findings indicate that rational thinking is primarily linked to rational decision-making and problem-solving, whereas intuitive thinking is primarily associated with intuitive decision-making and problem-solving. Interestingly, intuitive thinking also positively influenced rational decision-making in certain cases, suggesting that individuals are capable of using multiple cognitive processes simultaneously rather than relying solely on one thinking style.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    761397

    Üniversite öğrencilerinin bilişsel çarpıtmaları ile sosyal sorun çözme ve karar verme stilleri ilişkisinin incelenmesi

    Investigating the relationship between cognitive distortions, social problem solving, and decision making styles of university students

    SAADET BAŞAK AKSU DEMİRKUŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikolojiUfuk Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMEL ERDOĞAN BAKAR

  2. Tez No

    749334

    Üniversite öğrencilerinde kriminal düşüncenin suç davranışları ve çocukluk çağı travmaları ile ilişkisinin incelenmesi

    Examination of the relationship of criminal thinking with criminal behaviour and childhood trauma on university students

    HAKKI HALİL BABACAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP BELMA GÖLGE

  3. Tez No

    328536

    Farklı okul türlerinde öğrenim gören lise öğrencilerinin sınıf seviyelerine göre düşünme stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The analysis of the relationship between the thinking styles of the high school students who have been educated i?n various type of schools according to their different class levels and their decision making styles.

    MUHAMMET ÜBEYDULLAH ÖZTABAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İRFAN ERDOĞAN

  4. Tez No

    478694

    Fen bilgisi öğretmen adaylarının düşünme stilleri ve yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin belirlenmesi

    Determining the relationship between thinking styles and creativity of science teacher candidates

    AYŞE GÜL ÖZAŞKIN ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimAmasya Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET BACANAK

  5. Tez No

    239220

    Türkiye ile Fransa yükseköğretim sistemlerinin eğitim fakülteleri ve öğretmen yetiştirme enstitüleri (meslekî eğitim dışı) bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmesi

    A comparative study of Turkish and French higher education systems in the context of faculties of education and institutes for teacher training

    PINAR KALKANLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADİL ÇAĞLAR

Geri Dön