HIV ile yaşayan bireylerde kırılganlık ve bileşenlerinin biyopsikososyal durumla ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluating the association of frailty and its components with biopsychosocial status in people living with HIV
- Tez No: 955839
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜHEYLA SERİN SENGER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji, Infectious Diseases and Clinical Microbiology
- Anahtar Kelimeler: Biyopsikososyal Model, HIV, Kırılganlık, Yaşlanma, Aging, Biopsychosocial Model, Frailty, HIV
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: İzmir Tepecik Eğt. ve Arş. Hast.
- Ana Bilim Dalı: Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Etkili antiretroviral tedavilerin (ART) kullanımıyla birlikte HIV ile yaşayan bireylerin (HİYB) beklenen yaşam süresi artmış ve yaşlanan bir HİYB popülasyonu meydana gelmiştir. Buna ek olarak HIV ile ilişkili kronik inflamasyon, immünaktivasyon ve prematür yaşlanma gibi durumlar HİYB'de giderek artan oranlarda geriatrik sendromlarla karşılaşmamıza sebep olmaktadır. Bunlardan biri olan kırılganlığın biyopsikososyal çerçevede ele alınması, çok yönlü bir kavram olması bakımından önemlidir. Bu çalışmada HİYB'de kırılganlık oranının, etkilenen kırılganlık bileşenlerinin, kırılganlıkla ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi ve kırılganlığın biyopsikososyal durumla ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. GEREÇ VE YÖNTEM Çalışmaya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji kliniğinde takipli 40 yaş ve üstü 139 HİYB dahil edildi. Olguların önceki yıllara ait medikal verileri hastane bilgi yönetim sistemi ve hasta dosyasından elde edildi. Kesitsel bir araştırma olarak gerçekleştirilen çalışmamızda; Fried Kırılganlık Fenotipi (FFP), Edmonton Kırılganlık Ölçeği (EFS), Bilişsel Egzersiz Terapi Yaklaşımı - Biopsychosocial Questionnaire (BETY-BQ) ve Montreal Cognitive Assessment (MoCA) kapsamındaki değerlendirmeler başvuru vizitinde uygulandı. FFP ve EFS'ye göre kırılganlık durumları belirlendi ve etkilenen kırılganlık bileşenleri, MoCA skoru, BETY-BQ toplam skoru ve alt parametreleri açısından kırılganlık durumlarına göre gruplar karşılaştırıldı. FFP'ye göre gruplar risk faktörleri açısından değerlendirildi. Ayrıca FFP ve EFS'yle belirlenen kırılganlık durumlarına göre tek değişkenli analiz ve lojistik regresyon analizi gerçekleştirildi. BULGULAR Çalışmamızda kırılganların oranı FFP'ye göre %12,9 ve EFS'ye göre %20,9 olarak saptandı. FFP'de değerlendirilen bileşenlerin etkilenimi; her iki ölçekteki kırılganlık durumlarına göre de anlamlı farklılık gösterdi. Ancak EFS'de değerlendirilen bileşenlerden biri olan“bilişsel”alt-başlık açısından FFP'yle saptanan kırılganlık durumlarına göre gruplar benzerdi. EFS'nin diğer bileşenlerinin etkilenimi açısından anlamlı fark vardı. FFP'ye göre gruplar arasında yaş, çalışma durumu, non-nükleozid revers transkriptaz inhibitörü (NNRTI) ve nevirapin kullanım süresi gibi pek çok değişken ile bazı laboratuvar parametreleri açısından anlamlı farklılık saptandı. Mortalite risk skorları kırılgan grupta yüksek saptandı. FFP ve EFS'ye göre gruplar BETY-BQ toplam skor ve alt parametrelerin tümü için anlamlı farklılık gösterdi. Lojistik regresyon analizinde toplam komorbidite sayısı, BETY-cinsellik skoru, FRAX kalça kırığı olasılığı ve güncel CD8+ lenfosit yüzdesi arttıkça FFP'ye göre kırılganlığın arttığı; MPV (mean platelet volume) arttıkça kırılganlığın azaldığı gösterildi. Lojistik regresyon analizine göre BETY-ağrı, BETY-sosyal katılım skorları ve VACS 2.0 İndeksi arttıkça EFS'ye göre kırılganlığın arttığı; el kavrama gücü arttıkça kırılganlık azaldığı saptandı. SONUÇ Çalışmamızda HİYB'de kırılganlık sık kullanılan iki farklı ölçekle değerlendirilmiş ve biyopsikososyal durum ile kırılganlık ilişkisi incelenmiştir. Farklı biyopsikososyal parametrelerin farklı ölçeklere göre saptanan kırılganlık durumuyla ilişkili olduğu gösterilmiştir. FFP'ye göre kırılganlık varlığını en çok arttıran değişken toplam komorbidite sayısıdır. EFS'ye göre kırılganlık varlığını en çok arttıran değişken ise BETY-sosyal katılım skoru olarak saptanmıştır. Biyopsikososyal durum ve kırılganlık üzerine çalışmalar mevcut olmakla birlikte, daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulan bir alan olarak öne çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
The use of effective antiretroviral therapies (ART) has increased the life expectancy of people living with HIV (PLWH), resulting in an aging PLWH population. In addition, an increasing number of geriatric syndromes are occurring in PLWH due to chronic inflammation, immune activation and premature aging associated with HIV. Frailty is one of these geriatric syndromes. It is important to consider frailty within a biopsychosocial framework, as it is a multifaceted concept. The aim of this study is to determine the rate of frailty in PLWH, the components of frailty affected, the risk factors associated with frailty, and to evaluate the relationship of frailty with biopsychosocial status. MATERIALS AND METHODS The study included 139 PLWH aged 40 years and older who were followed up in the Infectious Diseases and Clinical Microbiology clinic of University of Health Sciences Tepecik Training and Research Hospital. Medical data of the patients from previous years were obtained from the hospital information management system and medical records. In our study, which conducted as a cross-sectional research, Fried Frailty Phenotype (FFP), Edmonton Frailty Scale (EFS), Cognitive Exercise Therapy Approach - Biopsychosocial Questionnaire BETY-BQ and Montreal Cognitive Assessment (MoCA) evaluations were administered at the visit. Frailty status was assessed with FFP and EFS. The groups were compared in terms of affected frailty components, MoCA score, BETY-BQ total score and sub-parameters. The groups determined by the FFP were assessed for risk factors. In addition, univariate and logistic regression analyses were performed according to frailty status as determined by FFP and EFS. RESULTS In our study, the rate of frail participants was 12.9% according to FFP and 20.9% according to EFS. The rate at which FFP components were affected also differed significantly according to the frailty status. However, in terms of the“cognitive”subitem (one of the components in the EFS), the groups are similar according to the frailty status determined by the FFP. There was a significant difference in the rates at which other components of the EFS were affected. Significant differences between the groups determined by FFP were found in many variables such as age, employment status, duration of non-nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NNRTI) and nevirapine use, and some laboratory parameters. Mortality risk scores were higher in the frail group. The groups determined by FFP and EFS showed significant differences for the BETY-BQ total score and all sub-parameters. Logistic regression analysis showed that frailty determined by FFP increased as the total number of comorbidities, BETY-sexuality score, FRAX hip fracture probability and current CD8+ lymphocyte percentage increased; frailty decreased as mean platelet volume (MPV) increased. According to logistic regression analysis, as the BETY- pain, BETY-socialization scores and VACS 2.0 Index increased, frailty increased determined by EFS; as hand grip strength increased, frailty decreased. CONCLUSION In our study, frailty in PLWH was assessed with two different commonly used scales and the relationship between biopsychosocial status and frailty was examined. Several biopsychosocial parameters have been shown to be associated with frailty status as determined by different scales. The variable that most increases the presence of frailty determined by FFP is the total number of comorbidities. The BETY-socialization score was found to increase the presence of frailty determined by EFS the most. Although there are studies on biopsychosocial status and frailty, it stands out as an area where more research is needed.
Benzer Tezler
- HIV ile enfekte bireylerde kırılganlığı öngörmede oksidatif stres belirteçlerinin rolü
The role of oxidative stress indicators in predicting frailty in HIV-infected individuals
HAYRİYE ALTUNAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon HastalıklarıHacettepe ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT ÜNAL
DOÇ. DR. ŞEHNAZ ÖZYAVUZ ALP
- HIV ile yaşayan bireylerde ve sağlıklı gönüllülerde ekokardiyografik bulguların karşılaştırmalı değerlendirilmesi
A comparative analysis of echocardiographic findings in individuals living with HIV and healthy volunteers
AYTAN SEYDALIYEVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik MikrobiyolojiMarmara ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF TİGEN
- HIV ile yaşayan bireylerde sağlık anksiyetesinin yaşam kalitesi ve psikososyal işlevsellikle ilişkisi
Health anxiety in people living with hiv and its relationship to quality of life and psychosocial functioning
NAZIM YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE KOCABAŞOĞLU
- HIV ile yaşayan bireylerde kardiyovasküler risk değerlendirilmesinde karotis intima media kalınlığının önemi
The importance of carotid intima-media thickness in cardiovascular risk assessment in people living with HIV
RUMEYSA GÜLİSTAN KARADUMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik MikrobiyolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ PEHLİVANOĞLU
- HIV ile yaşayan bireylerde kemik mineral yoğunluğu ölçümü ile kemik sağlığı takibinin araştırılması
Bone mineral density measurement and bone health monitoring in people living with hiv
ELİF NUR YILMAZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik MikrobiyolojiMarmara ÜniversitesiEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BUKET ERTÜRK ŞENGEL