Türk müziği nazarî kaynaklarında Rehavi makamı ve Kantemiroğlu edvarında yer alan Rehavi ve Rast makamlarındaki eserlerin analizi
The Rehâvî makam in Turkish music theoretical sources and an analysis of the compositions in the Rehâvî and Râst makams
- Tez No: 956172
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BEKİR ŞAHİN BALOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik ve Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Bu çalışma; Dimitrie Cantemir'in kaleme aldığı, Yalçın Tura'nın tıpkıbasımını yaptığı Kitâbu İlmi'l-Mûsikî alâ Vechi'l-Hurûfât adlı eserinde“İsmi Olup Cismi Olmayan”makam Rehâvî'yi konu almaktadır. Kantemioğlu'nun Rehâvî makamını tanımlarken kullanmış olduğu dikkat çekici bir ifade olan“İsmi Olup Cismi Olmayan”tanımlaması ve makam tasnifi, çalışmanın ana çıkış noktasıdır. Kantemiroğlu'nun makam hakkında neden böyle düşündüğü anlaşılmaya çalışılmış; makamın yapısı Kantemiroğlu'nun vermiş olduğu tanımlar ışığında incelenmiş, bu tanımlarla geçmiş dönemdeki edvarlarda Sistemci Okul takipçilerinin Rehâvî makamı tarifleri incelenmiştir. Ayrıca Sistemci Okul takipçisi olmayan XX. ve XXI. yüzyıl teorisyenlerinin vermiş olduğu Rehâvî makamı tanımları da incelenmiştir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan Arel-Ezgi-Uzdilek müzik teorisi sistemi ile edvardaki tüm Rehâvî eserlerin analizi yapılmıştır. Ayrıca Kantemiroğlu'nun edvarında bulunmayan ve bestesi Kantemiroğlu'na ait birer adet Rehâvî peşrev ve Rehâvî saz semaisi yine aynı yöntem ile analiz edilmiştir. Kantemiroğlu'nun Rehâvî makamının Râst makamıyla olan benzerliğine dair iddiası doğrultusunda edvardan seçilen beş Râst örnek eser de analiz edilmiş ve bu eserlerin Rehâvî makamındaki eserler ile mukayesesi yapılmıştır. Bu çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm çalışmanın giriş kısmını oluşturmaktadır. İkinci bölümde; Kantemiroğlu'nun hayatı ve yaptığı çalışmalar incelenmiştir. Üçüncü bölümde; Kantemiroğlu Edvarı'nın bölümleri hakkında bilgilendirme yapılmıştır. Dördüncü bölümde; Rehâvî makamı tarihsel süreç içinde incelenmiştir. Beşinci bölümde; Rehâvî eserlerin makamsal analizi yapılmıştır. Altıncı ve son bölümde; seçilen Râst eserlerin makamsal analizi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study, Kantemiroğlu's Edvar focuses on the makam Rehâvî, which is described as“having a name but no body”in the treatise Kitâbu İlmi'l-Mûsikî alâ Vechi'l-Hurûfât, authored by Dimitrie Cantemir and published in facsimile by Yalçın Tura. The striking characterization“having a name but no body”used by Cantemir to define the Rehâvî makam, along with his classification of makams, constitutes the main point of departure for this research. The study aims to understand why Cantemir made such a claim regarding this makam. The structure of the makam is examined in light of Cantemir's definitions, and these descriptions are compared with those found in earlier edvar treatises written by theorists of the Systematic School. Additionally, definitions of the Rehâvî makam provided by non-Systematic School theorists of the 20th and 21st centuries are also reviewed. All Rehâvî compositions included in Cantemir's edvar are analyzed using the widely accepted Arel-Ezgi-Uzdilek music theory system. Furthermore, a Rehâvî peşrev and a saz semâîsi composed by Cantemir, which are not found in the edvar, are analyzed using the same method. In accordance with Cantemir's assertion regarding the resemblance of Rehâvî to the Râst makam, five sample compositions in the Râst makam selected from the edvar are also analyzed and comparatively evaluated alongside the Rehâvî works. This study consists of six chapters. The first chapter presents the introduction. The second chapter examines the life and works of Cantemir. The third chapter provides information about the structure of the edvar. The fourth chapter explores the historical development of the Rehâvî makam. The fifth chapter includes a modal analysis of Rehâvî compositions, and the sixth and final chapter offers a modal analysis of the selected Râst compositions.
Benzer Tezler
- TRT repertuarında bulunan Elazığ Yöresi ile Erzurum Yöresi Uşşâk karakterli türkülerin ritmik ve makamsal yönden incelenmesi
Analysis of Uşşâk charactered folkloric songs of Elaziğ and Erzurum regions which takes place in trt repertoir in terms of rhythm and mode
OĞUZHAN TÜRKYILMAZ
- Osmanlı/Türk müziği geleneğinin Karamanlıca kaynaklarında usul meselesi
The usul concept in Karamanlidika sources of Ottoman/Turkish music
RIDVAN AYDINLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. SAFA YEPREM
- Ekrem Karadeniz'e ait el yazması defterde bulunan Sabâ Bûselik Mevlevî Âyîn-i Şerîfî'nin günümüz notasına aktarımı ve makamsal analizi
The transfer and analysis of Sabâ Bûselik Mevlevi Ayin-i Şerifi into contemporary notes from Ekrem Karadeniz
HASAN KİRİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MüzikKocaeli ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ENVER METE ASLAN
- Türk müziği'nde 15. yy.'da kullanılan makamlardan oluşturulan Seyr-i Nâtık örneğinin viyolonsel öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi.
The Seyr-i Nâtik created in the 15th century used in Turkish music from the makams assessment of the availability of cello teaching.
TOLGA KARACA
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY