Bireyselden kolektife: Birey-grup uyumunun çevresel kolektif eylem üzerindeki etkisi
From individual to collective: The effect of person-group congruence on environmental collective action
- Tez No: 956303
- Danışmanlar: PROF. DR. SERAP AKFIRAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Çevresel krizlerle mücadele, bireysel kaygının ötesine geçen sürdürülebilir kolektif davranışlar gerektirmektedir. Grup kimliğine dayalı modeller grup içi heterojenliği çoğunlukla göz ardı etmektedir. Bu tez, çevresel eylemi açıklamak üzere, birey ve gruba atfedilen görüşler arasındaki algılanan uyuma dayalı bir kuramsal çerçeve sunmaktadır. Yürütülen iki çalışma, birey–grup uyumunun kolektif eyleme katılma niyetleri üzerindeki etkisini incelemektedir. Korelasyonel çalışmadaki (N = 261) tepki yüzeyi analizi sonuçları, ahlaki inanç, öfke, kolektif yeterlilik ve meşruiyet değişkenlerinde bireysel ve gruba atfedilen değerlendirmeler arasındaki örtüşmenin, daha güçlü kolektif eylem niyetleriyle ilişkili olduğunu göstermiştir. Uyumsuzluk durumlarında, bireysel görüşler gruba atfedilen değerlendirmelere göre daha etkili bulunmuş, uyumsuzluğun yönü katılım motivasyonunu farklı biçimlerde etkilemiştir. Birey kendi inanç veya duygularını görece düşük, grubun ise daha güçlü olduğunu algılıyorsa, bu durum kolektif eylem niyetini artıran yükseltici bir etki yaratmaktadır. Buna karşılık, birey kendi değerlendirmesini yüksek, grubun duruşunu ise zayıf algıladığında, bu düşürücü bir etkiyle motivasyonu azaltmaktadır. Deneysel çalışmada (N = 377), katılımcıların çevresel hareketin kolektif yeterliliğine dair bireysel algıları hem ölçülmüş hem de deneysel olarak manipüle edilmiştir. Bu iki kolektif yeterlilik göstergesinin etkileşimi, çevresel kimlikle özdeşleşme kontrol edildiğinde dahi kolektif eyleme katılma niyetini anlamlı etki göstermiştir. Özellikle hem ölçülen hem de manipüle edilen grup yeterliliği yüksek algılandığında kolektif eylem niyeti en yüksek düzeydedir. Bulgular, birey-grup uyumunun çevresel eylemi anlamada temel bir psikolojik mekanizma olabileceğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda tez, çevresel grupların iç dinamiklerini daha iyi anlayarak, daha kapsayıcı ve motive edici kolektif eylem stratejilerinin geliştirilmesine katkı sunmakta; böylece çevrenin daha yaşanabilir bir yer haline gelmesine yönelik çabalara psikolojik bir temel sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Addressing environmental crises requires sustainable collective actions beyond individual concern. However, identity-based models often overlook intra-group heterogeneity. This thesis introduces the concept of person–group fit, defined as the perceived alignment between an individual's appraisals and those attributed to their group, as a new theoretical framework to explain engagement in environmental activism. Two studies examined its role in predicting collective action intentions. In the correlational study (N = 261), response surface analysis showed that congruence between personal and perceived group appraisals of moral conviction, anger, efficacy, and legitimacy predicted stronger action intentions. When misfit occurred, individual appraisals were more influential than group-level ones, and the direction of misalignment shaped motivation differently. When participants perceived themselves as less committed than the group, this gap had an amplifying effect on intentions. Conversely, perceiving oneself as more committed than the group had a dampening effect. In the experimental study (N = 377), participants' perceptions of the environmental movement's collective efficacy were both measured and experimentally manipulated. The interaction between these indicators significantly predicted collective action intentions, even after controlling for environmental identity. Intentions were highest when both perceived and manipulated group efficacy were high. These findings highlight person–group fit as a potential psychological mechanism in collective environmental action. By showing how alignment and misalignment within activist groups influence motivation, the thesis informs more inclusive and effective strategies, offering a psychological foundation for a more livable environment.
Benzer Tezler
- Yetişkin Türk ağ kullanıcılarına göre sosyal ağ ve bellek: Bir gömülü teori çalışması
Social network and memory according to adult Turkish network users: A grounded theory study
ABDURRAHMAN AKYILDIZ
Doktora
Türkçe
2023
Radyo-Televizyonİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN AKKOR GÜL
- Geç-modern dönemde Z kuşağı gençleri: Gündelik hayat deneyimleri ve kırılganlıklar
Generation Z youth in the late modern era: Daily life experiences and fragilities
GAMZE TOKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SosyolojiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ÜNAL
- Hikâye anlatıcılığı olarak haber: Meteor haberleri üzerine arketipsel bir analiz
News as storytelling: An archetypal analysis of meteor news
GİZEM GÜLSÜN TÜRELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
GazetecilikEge ÜniversitesiGenel Gazetecilik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ELGÜN
- Modern öznenin varoluş sorunu ve sinemadaki yansıması
The problem of the existence of the modern subject and it's reflection on the cinema
MERAL ÖZÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF.DR. OĞUZ ADANIR
