Diyarbakır yöresindeki yerel makarnalık buğday çeşitlerinin tarımsal, kalite ve fitopatalojik karakterleri üzerinde araştırmalar
Studies on agnonomic, quality and phytopathological characteristics of durum what landraces in Diyarbakır area
- Tez No: 95636
- Danışmanlar: PROF. DR. EKREM KÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
ÖZET Doktora Tezi DİYARBAKIR YÖRESİNDEKİ YEREL MAKARNALIK BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN TARİMSAL, KALİTE VE FİTOPATOLOJİK KARAKTERLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Aydın ALP Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Ekrem KÜN Bitki ıslahı çalışmalarının esasını genetik kaynaklardaki çeşitlilik oluşturmaktadır, ilkel formlar ve yerel çeşitler genetik taban olarak kültür bitkilerinin ileride çıkabilecek sorunlarının giderilmesinde ya da kültür bitkilerine yeni özelliklerin aktarılmasında önemli gen depolarıdır. Son zamanlarda ileri teknolojiye dayalı tarımın ve yüksek verimli çeşitlerin devreye girmesi ile ilkel formlar ve yerel çeşitlerin bir çoğu yok olmuş ve yok olmaya da devam etmektedir. Bitkisel üretimde devamlılık ancak yabani türlerin ve yerel çeşitlerin korunması ile mümkün olacaktır. Bu çalışmayla ilk aşamada, Diyarbakır yöresinde dar alanlarda ekilmekte olan ve çoğu karışık populasyonlar olarak bulunan yerel makarnalık buğday çeşitlerinin toplanması, bunların tarımsal, kalite ve patolojik özelliklerinin incelenmesi ve buğday ıslah programlarında kullanılabilirliğinin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, Diyarbakır ilinin değişik köylerinden toplanmış 73 yerel makarnalık buğday örneği Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi uygulama ve araştırma alanında 1996-97 ve 1997-98 yetiştirme dönemlerinde- ekilmiştir. Araştırmada büyüme !£. TOKSEKOGRETM KURULUformu 0-5 ıskala değerleri arasında, kıştan çıkış yüzdesi % 45-100 arasında, kışa girişle kardeş sayısı ortalama 0.00 - 2.06 arasında, çıkıştan başaklanmaya gUn sayısı 160 - 181 gün arasında, bayrak yaprak alanı 13.10 - 47.72 cm2 arasında, bayrak yaprak açısı 1-3 ıskala değerleri arasında, yatmaya dayanma ıskala değerleri 0-5 arasında, olum süresi 202 - 217 gün arasında, bitkide başak sayısı 1.00 - 15.40 arasında, bitki boyu 53.80 - 128.80 cm arasında, başak uzunluğu 4.12 - 12.02 cm arasında, başakçık sayısı 11-24 arasında, başakta dane sayısı 13.20 - 55.80 arasında, bitki başına dane verimi 5.50 -22.30 g arasında, bin dane ağırlığı 17.40 - 63.80 g arasında, hektolitre ağırlığı 50.72 - 84.28 kg arasında, dane rengi ıskala değerleri 1-3 arasında, dane biçimi ıskala değerleri 1-3 arasında, birim alan dane verimi 41.33 - 368.00 kg/da arasında, dane protein oranı ağırlıkça % 11.50 - 16.76 değerleri arasında, camsılık oranı % 74-100 arasında, kepek oranı % 16-24 arasında, pas hastalık yüzdesi % 0.00 - 5333 değerleri arasında sürme hastalık yüzdesi % 0.00 - 56.66 değerleri arasında bulunmuştur. İki yılın ortalaması olarak Bağacak, Beyaziye ve Sorgül köyçeşitleri başakta dane sayısı, bitki başına dane verimi, yatmaya dayanıklılık ve camsılık özellikleri yönünden en yüksek değerleri göstermişlerdir. En yüksek protein oranı ve başaklanmaya kadar geçen en az gün sayısını Beyaziye, Sorgül ve Bağacak yerel çeşitleri göstermiştir. En kısa bitki boyu Aşure ve Beyaziye çeşitlerinde saptanmıştır. Karakılçık, Menceki, Sorgül ve Bağacak çeşitleri Sarıpasa (Puccinia striiformis) dayanıklı, Aşure, Sorgül, İskenderiye ve Beyaziye yerel çeşitleri ise Sürme (Tilletüt) hastalığına dayanıklı bulunmuştur. 2000,208 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Makarnalık buğday, yerel çeşitler, genetik kaynaklar, tarımsal karakterler, kalite karakterleri, dane karakterleri, yatmaya dayanıklılık, pas (Puccinia), sürme (TUIctia).
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Ph. D. Thesis STUDIES ON AGRONOMIC, QUALITY AND PHYTOPATHOLOGICAL CHARACTERISTICS OF DURUM WHEAT LANDRACES IN DİYARBAKIR AREA Aydın ALP Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops Supervisor : Prof. Dr. Ekrem KÜN The diversity in genetic resources forms the basis of plant breeding studies. Landraces and pirimitive forms are important gene pools as genetic basis to solve future problems of cultivated plants or to transfer new characteristics to cultivated plants. Application of advanced agricultural technologies and using high yielding varieties in recemt years are causing most of the landraces and primitive forms to disappear. The continuity in plant production can be possible through the protection of landraces and wild species. Reservation and rational use of plant genetic resources have large importance for ecological and food stability. 73 samples of durum wheat landraces were collected from various villages of Diyarbakır province and they were characterised according their agronomic, pathologic and seed quality traits. The samples were sown in Field Crops Department of Faculty of Agriculture, University of Dicle in 1996-97 and 1997-98 crop years. In the study, some characteristics such as growth habit (0: erect, 5: prostrate), winter resistance(45-100), number of tiller atbeginning of winter{0.00-2.06), number of days to heading(160-180), flag leaf traits, lodging resistance (1: very good, 5: poor ), number of spikes per plant(1.00-15.40), plant height(53.80-128.80 cm), spike length(4.12-12.02 cm), number of spikelet per spike(ll-24), number of kernels per spike(13.20-55.80), grain yield per plant(5.50- 22.30 g), 1000-kernel weight(17.40-69.80 g), hectoliter weight(50.72-84.28 kg), seed colour (1: white, 2: amber, 3: red), shape of grain, grain yield per unit area(4U3- 368.00 kg/da), seed protein percentage(11.50-16.76 %), seed vitreousness(74-100 %), seed bran percentage(16-24 %), resistance to yellow rust(0.00-53033 %), resistance to common bunt(0.00-56.66) were evaluated. As the mean of two years, the highest values for the number of kernel per spike, grain yield per plant, lodging resistance and vitreousness were obtained from Bağacak, Beyaziye and Sorgül landraces. Beyaziye, sorgül, bağacak landraces have got the highest seed protein content and the shortest time to heading characters. The shortest plant height was obtained in Aşure and Beyaziye landraces. Karakılçık, Menceki, Sorgül and Bağacak landraces have resistant to yellow rust, Aşure, Sorgül, İskenderiye and Beyaziye landraces have resistant to common bunt 2000, 208 pages Key Words : Durum wheat landraces, genetic resources, agronomic traits, seed quality traits, grain traits, lodging resistance, rust (Puccinia), bunt (Tilletia).
Benzer Tezler
- Diyarbakırlı Cemilpaşazade Ailesinden Kadri Cemilpaşazade'nin hayatı, faaliyetleri (1891?1973)
The biography of kadri Cemilpashazade from Cemilpasha Family in Diyarbakir (1891?1973)
UĞUR IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
SosyolojiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ SATAN
- Diyarbakır yöresinden toplanan bazı nohut (cicer arietinum L. ) yerel çeşitlerinde önemli bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi üzerine bir araştırma
A Study on determining botanical and agronomical character on some local varieties of chickpea (cicer arietinum L. ) collected from Diyarbakır region
BEHİYE TUBA BİÇER
- Diyarbakır yerel patlıcan genotiplerinin yüksek sıcaklık stresine dayanımlarının belirlenmesi
Investigations on high temperature stress tolerance of Diyarbakır local eggplant genotypes
EDİP ALAS
- Diyarbakır yöresinde çeltik yetiştiriciliğinde organik tarım olanaklarının araştırılması
The research of the potentialities of organical agriculture in rice farming in Diyarbakır area
ŞERİF KAHRAMAN
- Bağ budama atıklarının parçalanmasında kullanılacak bir makinanın modifikasyonu ve performansının değerlendirilmesi
Evaluation of the modification and performance of a machine for shredding of vineyard wast
NURGÜL ÖNGÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatDicle ÜniversitesiTarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH SESSİZ