Cinsel istismar mağduru ergenlerde travmatik stres, uyum bozucu şemalar ve dayanıklılıkla ilişkili değişkenlerin incelenmesi
Investigation of variables associated with traumatic stress, early maladaptive schemas and resilience in adolescents victims of sexual abuse
- Tez No: 956649
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YILDIZ ÖZTAN ULUSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikiyatri, Psikoloji, Psychiatry, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Cinsel İstismar, Travmatik Stres, Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar, Psikolojik Sağlamlık, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Sexual Abuse, Traumatic Stress, Early Maladaptive Schemes, Resillience, Post Traumatic Stress Disorder
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sağlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Amaç: Bu araştırmada cinsel istismar mağduru ergenlerde, travmatik strese bağlı erken dönem uyum bozucu şemalar ve dayanıklığı etkileyen değişkenleri boylamsal olarak ölçmek amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında Cİ' mağduru ergenlerde, Cİ' sonrası zaman geçtikçe travmatik strese bağlı olarak erken dönem uyum bozucu şema örüntülerinde ve dayanıklılık değerlerinde bir fark olup olmadığını, ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma Ocak 2021- Haziran 2021 arasında Diyarbakır ilinde yaşayan cinsel istismar mağduru aynı ergenlerle ilk geldiklerinde, 3. Ayda ve 6. Ayda, boylamsal türde yürütülen bir çalışmadır. Çalışmada veriler, Sosyodemografik Bilgi Formu, Çocuk ve Gençler İçin Travma Sonrası Stres Tepki Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Formu 3 ve Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği'nin yüzyüze görüşmelerde doldurulması yoluyla elde edilmiştir. Bu araştırmaya, 3 aylık uygulama boyunca dahil edilme kriterlerine uyan, araştırma ile ilgili bilgilendirme metni okutulmuş ve bilgilendirilmiş onamı alınmış cinsel istismar mağduru 62 ergen dahil edilmiştir. Bu amaçla aynı ergenlere ilk geldiklerinde, 3. ay ve 6. ayda ölçekler uygulanmıştır. Ergenlere ilk geldiklerinde araştırmada kullanılan tüm ölçekler, 3.ayda Sosyodemografik Bilgi Formu'nun sosyal desteği ölçen son 3 sorusu, 6. ayda Çocuk ve Gençler İçin Travma Sonrası Stres Tepki Ölçeği, Young Şema Ölçeği Kısa Formu 3 ve Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği uygulanmıştır. Bu araştırmada 1. uygulamada Cİ mağduru 62 ergene, 2. uygulamada 48 ergene, 3. uygulamada 36 ergene ölçekler uygulanmıştır. Bulgular: Travmatik stres düzeyi yüksek olan grubun düşük olan gruba göre; geçmişte daha fazla istismara uğradığı, maruz kaldığı istismarın daha şiddetli olduğu ve arkadaşlarından aldığı desteğin daha düşük olduğu sonucu bulunmuştur. İki grup arasında, cinsiyet, kardeş sayısı, gelir durumu, eğitim yılı, istismarcının çocuğa yakınlığı, aile desteği ve öğretmen desteği bakımından ise herhangi farklılaşma olmamıştır. Travmatik stres düzeyi yüksek olan grubun, düşük olan gruba göre şema alanlarından bozulmuş otonomi, sosyal kopukluk, bozulmuş sınırlar şema alanlarında daha fazla uyum bozucu şemaya sahip oldukları bulunurken, diğerleri tarafından yönlendirilme, aşırı tetikte olma baskılanma şema alanlarında iki grup arasında anlamlı fark yoktur. Aynı zamanda travmatik stres düzeyi yüksek ve düşük olan iki grubun, psikolojik sağlamlık düzeylerinin birbirlerinden anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmektedir. Uzunlamasına takipte katılımcılarda; 3. uygulamada, travmatik stres düzeyleri, bozulmuş otonomi, sosyal kopukluk ve diğerleri tarafından yönlendirilme şema alanları puanlarının 1. uygulamaya göre azaldığı görülmüştür. 1. ve 3. uygulamadaki psikolojik sağlamlık düzeyleri, bozulmuş sınırlar, aşırı tetikte olma ve baskılanma şema alanları puanları anlamlı olarak farklılaşmamıştır. Uzunlamasına takipte (1. ve 3. uygulama arasında) istismar ya da istismarla ilişkili stresli bir olay yaşayan katılımcılarda, travmatik stres düzeylerinde kısmi bir azalma olurken, psikolojik sağlamlık düzeyleri, bozulmuş otonomi, sosyal kopukluk, bozulmuş sınırlar, yüksek standartlar ve diğerleri tarafından yönlendirilme şema alanlarında anlamlı bir değişim olmamıştır. Uzunlamasına takipte istismar ya da istismarla ilişkili stresli bir olay yaşamayan katılımcılarda, psikolojik sağlamlık düzeylerinin anlamlı olarak değişmediği, travmatik stres düzeylerinin azaldığı, bozulmuş otonomi, sosyal kopukluk, bozulmuş sınırlar, yüksek standartlar ve diğerleri tarafından yönlendirilme şema alanlarındaki uyum bozucu şemaların anlamlı olarak azaldığı görülmüştür. Aynı zamanda, travmatik stresin, farklı sosyodemografik özelliklerle ilişkili olduğu görülmektedir. Sonuç: Araştırma sonuçları, cinsel istismar mağduru ergenlerde travmatik strese bağlı erken erken dönem uyum bozucu şemalar ve dayanıklılığın rolüyle ilgili değişkenlerin boylamsal etkilerinin olduğunu göstermektedir. Buna ilaveten, cinsel istismar mağduru ergenlerde istismarın niteliği, istismarın türü, istismarcının yakınlık derecesi, istismarın sayısı, araştırma devam ederken ergenin tekrar istismar ya da istismarla ilişkili stresli bir olaya maruz kalması; ergenlerin travmatik stres düzeyi, psikolojik sağlamlık ve erken dönem uyum bozucu şema düzeylerini farklı derecelerde etkilemektedir. İleride Örneklem sayısının daha yüksek olduğu ve farklı bakım koşullarındaki çocukların da dahil edildiği boylamsal bir çalışmanın yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Yapılan çalışma boylamsal olduğu için, zaman geçtikçe istismarın etkilerine ait dinamikleri anlamak açısından literatüre katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
Objective: İn this study it was aimed to measure longitudinally the variables affecting resilience and early maladaptive schemas related to traumatic stress in adolescents who are victims of sexual abuse. Within the scope of the research it is aimed to reveal whether there is a difference in the early maladaptive schema patterns and resilience values among the adolescents who are victims of sexual abuse as time passes after sexual abuse. Method: Sociodemographic Information Form, Post-Traumatic Stress Response Scale for Children and Adolescents, Young Schema Scale Short Form 3 and Child and Adolescent Psychological Resilience Scale were given to adolescents who were victims of sexual abuse by face-to-face interview method and they were provided to fill in. 62 adolescents who were victims of sexual abuse, who met the inclusion criteria during the 3-month application, who were read the information text about the research and whose informed consent was obtained, were included in this study. For this purpose, the scales were applied to the same adolescents when they first came, at the 3rd and 6th months. All the scales used in the research, namely the Sociodemographic Information Form, the Post-Traumatic Stress Response Scale for Children and Adolescents, the Young Schema Short Form 3, and the Child and Youth Psychological Resilience Scale were conducted to the adolescents when they first arrived. The last 5 questions of the Sociodemographic Information Form were applied to the same adolescents in the 3rd month, the Post-Traumatic Stress Response Scale for Children and Adolescents, the Young Schema Short Form 3 and the Child and Adolescent Psychological Resilience Scale were applied to the same adolescents at the 6th month. This research was conducted between January and June 2021. In this study, the scales were applied to 62 adolescents who were victims of sexual abuse in the first application, 48 individuals from the same adolescents in the second application, and 36 individuals from the same adolescents in the third application. Results: While there was a significant difference between the two groups with high and low traumatic stress levels in terms of past abuse history, type of abuse and friend support, no significant difference was found between other sociodemographic, abuse-related and social support-related variables. While the group with high traumatic stress level had more maladaptive schemas in the schema domains of impaired autonomy, social disconnection, and impaired boundaries, there was no significant difference between the two groups in the areas of being directed by others, hypervigilance, suppression. At the same time, there was no significant difference between the psychological resilience levels of the two groups with high and low traumatic stress levels. the longitudinal follow-up, the partici2pants; In the 3rd application, it was observed that the traumatic stress levels, impaired autonomy, social disconnection, and being directed by others schema domain scores decreased compared to the 1st application. The scores of resilience levels, impaired boundaries, hypervigilance and suppression schema domains in the 1st and 3rd applications did not differ significantly. At longitudinal follow-up (between administrations 1 and 3), participants who experienced abuse or an abuse-related stressful event had a partial reduction in traumatic stress levels, while levels of resilience, impaired autonomy, social disconnection, impaired boundaries, high standards, and being driven by others schema There were no significant changes in the fields. In the longitudinal follow-up, it was observed that the psychological resilience levels did not change significantly, the traumatic stress levels decreased, and the maladaptive schemas in the areas of impaired autonomy, social disconnection, impaired boundaries, high standards, and being directed by others were significantly reduced in the participants who did not experience abuse or a stressful event related to abuse. At the same time, traumatic stress appears to be associated with different sociodemographic characteristics. Conclusion: The results of the study show that variables related to the role of resilience and early maladaptive schemas related to traumatic stress have longitudinal effects in adolescents who are victims of sexual abuse. In addition, the nature of the abuse, the type of abuse, the degree of closeness of the abuser, the number of abuse, the exposure of the adolescent to a stressful event related to abuse or abuse while the research is continuing; Adolescents' traumatic stress level affects psychological resilience and early maladaptive schema levels to varying degrees. It is thought that it is important to conduct a longitudinal study in the future with a higher sample size and including children in different care conditions. Since the research is longitudinal, it will contribute to the literature in terms of understanding the dynamics of the effects of abuse as time goes on.
Benzer Tezler
- Cinsel istismar mağduru 9-15 yaş arası çocuklarda algılanan sosyal desteğin travmatik strese etkisi
Impact of perceived social support on traumatic stress i̇n children who are 9-15 aged and sexual abused
AYŞEGÜL SARICAN
- Cinsel istismar mağduru ergenlerde bağlanma stili, depresyon, anksiyete, stres, stresle başa çıkma tarzları ve aleksitimi ilişkisi
Attachment style, depression, anxiety, stress, stress-coping styles and alexithymia in sexually abused adolescents
SİBEL DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ITIR TARI CÖMERT
- Cinsel istismar mağduru ergenlerde oksidatif stres düzeyi ve psikopatoloji gelişiminde rol oynayan faktörlerin incelenmesi
Oxidative stress levels and psychopathology related factors i̇n sexualy abused adolescent
ENDER ATABAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
PsikiyatriMarmara ÜniversitesiÇocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ARMAN
- 12-18 yaş ergen cinsel istismar mağdurlarında görülen travma sonrası stres bozukluğu dissosiyatif alt tipi yordayıcıları, ruhsal dayanıklılık (resilience) ve başa çıkma stratejileri ile ilişkisi
The predi̇ctors of post traumati̇c stress di̇sorder (PTSD) di̇ssoci̇ati̇ve subtype that exi̇sts i̇n the adolescent populati̇on of 12-18 olds and thei̇r relati̇onshi̇p wi̇th resi̇li̇ence and copi̇ng strategi̇es
ŞEVKET DUMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANER MUTLU
- Ergenlerde (13-18 yaş) cinsel istismar sonrası immün sistem değişikliklerinin değerlendirilmesi
The evaluation of the immüne system changes after sexual abuse in adolescents(13-18 year old)
HAMZA AYAYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
Allerji ve İmmünolojiİstanbul ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ABALI