Mukokutanöz Behçet hastalarında kullanılan sistemik tedavilerin ilaçta kalım ve yanetki açısından değerlendirilmesi
Evaluation of drug survival and adverse effects of systemic therapies used inmucocutaneous Behçet's disease
- Tez No: 957054
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE BOYVAT
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Dermatoloji, Dermatology
- Anahtar Kelimeler: Behçet hastalığı, mukokutanöz bulgular, ilaçta kalım, kolşisin, azatioprin, dapson, Behçet's disease, mucocutaneous findings, drug survival, colchicine, azathioprine, dapsone
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Deri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 85
Özet
Amaç: Çalışmamızda mukokutanöz Behçet hastalığında, sistemik tedavilerin ilaçta kalım sürelerini ve bu süreyi etkileyen öngörücü faktörleri değerlendirmek amaçlanmaktadır. Kolşisin, dapson, azatioprin ve anti-TNF-α ajanları klinik pratikte sıkça kullanılmasına rağmen, bu ilaçlara ilişkin uzun dönemli kullanım verileri sınırlıdır. Kaplan–Meier analizine dayalı ilaçta kalım yöntemi kullanılarak yapılacak bu çalışma, tedavi etkinliği, güvenliği, hasta uyumu ve memnuniyeti gibi çok boyutlu parametreleri kapsamlı şekilde değerlendirmeyi hedeflemektedir. Ayrıca, tedavi süresini uzatan faktörlerin belirlenmesi, kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesine katkı sağlayarak klinik dermatoloji pratiğinde uzun vadeli hasta yönetimini iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu retrospektif çalışmada, 2015–2024 yılları arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Multidisipliner Tanı ve Tedavi Ünitesi'nde düzenli takip edilen ve Uluslararası Behçet Hastalığı Kriterleri'ni (ICBD) karşılayan 159 mukokutanöz Behçet hastası değerlendirildi. Hastaların demografik verileri, klinik bulguları, tedavi ajanları, tedavi süreleri ve tedavi değişiklikleri (kombine tedaviler dahil) kaydedildi. Kolşisin monoterapi süresi ve kolşisin tedavisine yeterli yanıt alınamadığında ek ajanlara (azatioprin, dapsone, adalimumab) geçiş süreleri değerlendirildi. Hastalar cinsiyet ve hastalık başlangıç yaşı (≤25 ve >25 yaş) olmak üzere alt gruplara ayrılarak analiz edildi. İlaçta kalım analizlerinde Kaplan–Meier eğrileri ve log-rank testleri kullanıldı. p < 0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular. Hastaların %75'i kadın (n:120), %25'i (n:39) erkekti. Hastaların %35'i (n: 57) erken başlangıçlı yani 25 yaş ve altı grupta, %65'i (n:102) 25 yaş üstü grupta bulunmaktaydı. İzlem süresi ortalama 63,7 ± 34 aydı. Hastaların %79,87 'si monoterapi olarak kolşisin tedavisi almaktayken hastaların %20,13'ünde izlemde yeterli etki sağlanamaması nedeniyle dapson, azatioprin veya adalimumabla kombine tedaviye geçilmiştir. Hastaların 48'inde (%30,2) kolşisin tedavisi sonlandıırlmıştır. Kolşisin tedavisini bırakan hastalar arasında en yaygın sebebin %27,05 oranıyla diğer sebepler (gebelik ve ilaç kullanmak istememe) olduğu görülmüştür. Kolşisin monoterapisi için yapılan Kaplan Meier yaşam analizinde hesaplanan tahmini ilaçta kalım 99,6 aydır. Analizden elde edilen veriler ışığında monoterapinin ilaçta kalım oranları 60. Ayda %83,9, 120.ayda %63,7 olarak hesaplanmıştır. Kolşisin monoterapisinden kombine terapiye geçişte hastaların tanı yaşına göre erken başlangıçlı ve >25 yaş başlangıçlı grup karşılaştırılmış istatisiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. (p=0.943) Kolşisin monoterapisinden kombine terapiye geçişte hastaların cinsiyetine göre değerlendirmede istatisiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. (p=0,915). Otuz üç hasta kolşisin tedavisine ek aralıklı olarak ayda bir 1.200.000 Ü benzatin penisilin kombinasyon tedavisi uygulanmıştır. Hastalarımızın 29'unda kolşisinle birlikte azatioprin tedavisi uygulanmıştır. Kaplan -Meier analizine göre azatioprinin tedavide kalım oranları 3.ayda %100, 6.ayda %85, 12.ayda %50 olarak hesaplanmıştır. Azatioprin tedavisinin en sık kesilme nedeni yan etkiler (%24,1) olup, bunu sırasıyla belirgin klinik yanıt alınması ve diğer sebepler izlemektedir. Yetersiz klinik etki ise %10,3 oranıyla en az tedavi kesilme nedeni olarak görülmektedir. On dört hastada ise kolşisinle kombine olarak dapson tedavisi almış olup Kaplan – Meier analizine göre dapsonun tedavide kalım oranları 3.ayda %85, 6.ayda %71, 12.ayda %7 olarak hesaplanmıştır. Dapson kullanan hastaların tedavi sonlanım nedenleri arasında yetersiz klinik yanıt (%42,8) ve yan etki (%28,5) öne çıkmaktadır. Çok şiddetli mukokutanöz bulgusu olan 2 hastada ise adalimumab tedavisine geçilmiştir. Sonuç: Çalışmamızın bulguları, mukokutanöz Behçet hastalarında kolşisin tedavisinin yüksek ilaçta kalım oranlarına sahip olduğunu ve hastaların %79,9'unda kolşisin monoterapisi ile yeterli klinik yanıt elde edildiğini göstermektedir. Kaplan–Meier analizine göre kolşisin için saptanan 99,6 aylık ilaçta kalım süresi, bu ilacın uzun süreli kullanımda hem etkili hem de güvenli olduğunu ortaya koymaktadır. Erken başlangıçlı Behçet hastaları ile >25 yaşında tanı alan hastalar karşılaştırıldığında, kolşisin monoterapisinde kalım süresi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Benzer şekilde, kadın ve erkek hastalar arasında da anlamlı bir fark bulunmamıştır. İkinci basamak tedavilerden azatioprin için tedavi sonlanımının en önemli nedeni yan etkiler olurken, dapson tedavisinde ise yetersiz klinik etki ön plana çıkmıştır. Kronik dermatolojik hastalıklarda yapılacak ilaçta kalım çalışmaları ile hem tedavi stratejilerinin daha iyi anlaşılması hem de hasta yönetiminin optimize edilmesi mümkün olacaktır.
Özet (Çeviri)
Aim: This study aims to evaluate drug survival and its predictive factors in patients diagnosed with mucocutaneous Behçet's disease. Despite the frequent use of systemic treatments such as colchicine, dapsone, azathioprine, anti-TNF-α agents in the treatment of mucocutaneous Behçet's disease, real-world data on their long-term continuation rates remain scarce. By employing Kaplan–Meier-based drug survival analysis, this research seeks to provide a holistic understanding of treatment efficacy, safety, adherence, and patient satisfaction. Identifying predictors of prolonged treatment duration will further support personalized therapeutic strategies and enhance long-term disease management in clinical dermatology. Materials and Methods: This retrospective study included 159 patients diagnosed with mucocutaneous Behçet's disease who were regularly followed between January 2015 and December 2024 at the Multidisciplinary Diagnosis and Treatment Unit of Ankara University Faculty of Medicine. All patients met the International Criteria for Behçet's Disease (ICBD). Demographic data, clinical findings, treatment agents, durations, and changes in treatment (including combination therapies) were recorded. The duration of colchicine monotherapy and transition to additional agents (azathioprine, dapsone, adalimumab) in patients with incomplete response to colchicine were evaluated. Patients were stratified by sex and age of disease onset (≤25 vs. >25 years) for subgroup analysis. Kaplan–Meier survival curves and log-rank tests were used to assess drug survival across treatment groups and subgroups. A p-value < 0.05 was considered statistically significant. Results: Among the patients, 75% were female (n=120) and 25% were male (n=39). A total of 57 patients (35%) were classified in the early-onset group, defined as age 25 and under, whereas the remaining 102 patients (65%) were in the over-25 age group. The average follow-up period was 63.7 ± 34 months. While 79,87% of the patient recieved colchicine as a monotherapy, %20,13 were switched to combination therapy with dapsone, azathioprine or adalimumab due to insufficient treatment response during follow up. Colchicine treatment was discontinued in 48 patients (30.2%). Among those who discontinued colchicine, the most common reason (27.05%) was categorized as“other reasons”(e.g., pregnancy or refusal to continue medication). In the Kaplan – Meier survival analysis for colchicine monotherapy, estimated drug survival time was calculated as 99,6 months. Based on the analysis, the drug survival rates monotherapy were 83,9% at month 60 and 63,7% at month 120. When comparing patients who transitioned from monotherapy to combination therapy based on age at diagnosis, no statistically significant difference was found between the early-onset and over-25 age groups (p=0.943). Similarly, no statistically significant difference was found in terms of gender (p=0.915). Thirty-three patient recieved monthly, 1.200.000 IU benzathine penicilline in addition to colchicine as intermittent combination therapy. Twenty-nine patients were treated with azathioprine in combination with colchicine. According to Kaplan-Meier analysis, the treatment survival rates for azathioprine were calculated as 100% at month 3, 85% at month 6, and 50% at month 12. The most common reason for discontinuation of azathioprine was side effects (24.1%), followed by clear clinical response and other reasons. The least common reason was insufficient clinical efficacy (10.3%). Fourteen patients received dapsone in combination with colchicine. According to Kaplan-Meier analysis, the treatment survival rates for dapsone were calculated as 85% at month 3, 71% at month 6, and 7% at month 12. Among patients who discontinued dapsone, the most common reasons were insufficient clinical response (42,8%) and side effects (28,5%). In two patients with very severe mucocutaneous findings, treatment was switched to adalimumab. Conclusion: Our findings indicate that colchicine treatment is associated with high drug survival rates in patients with mucocutaneous Behçet's disease, and adequate clinical response was achieved with colchicine monotherapy in 79.9% of the patients. According to Kaplan– Meier analysis, the observed 99.6-month drug survival duration demonstrates both the long- term efficacy and safety of colchicine therapy. No statistically significant difference in monotherapy duration was observed between early- onset patients and those diagnosed after the age of 25. Similarly, there was no significant difference in drug survival between male and female patients. Among second-line treatments, adverse effects were the primary reason for azathioprine discontinuation, whereas dapsone was more commonly discontinued due to insufficient clinical response. Expanding drug survival studies in other chronic dermatologic conditions may contribute to a better understanding of therapeutic strategies and significantly improve patient management.
Benzer Tezler
- Behçet hastalığı bulunan kadınların, tanı öncesi ve sonrası gebeliklerinde gözlenen hastalık bulgularının, gebelik komplikasyonlarının ve fetüs özelliklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of disease manifestations, adverse pregnancy outcomes and fetus features in women with behçet's disease
KÜBRA KÖKEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
RomatolojiAnkara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN MURAT TURGAY
- Behçet hastalığında serum elafin düzeylerinin hastalık aktivitesi ve sistemik tutulum ile ilişkisinin kontrollü bir çalışması
The relationship of serum elafin levels with disease activity and systemic involvement in behçet's disease
ARMAĞAN KUTLAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Dermatolojiİstanbul ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AFET AKDAĞ KÖSE
- İnflamatuvar barsak hastalarında mukokutanöz bulguların paterji pozitifliği ve hastalık şiddeti ile ilişkisi
Mucocutaneous manifestations in patients with inflammatory bowel diseases and association with pathergy positivity and disease severity
SERAP SERTKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
DermatolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ HAYDAR PARLAK
- Kolşisin tedavisi kesilen behçet sendromu hastalarında mukokutanöz hastalık aktivitesi: Gözlemsel çalışma
Mucocutaneous disease activity in behçet's syndrome patients who discontinued colchicine treatment: An observational study
BAŞAK ŞİRİN ÜNAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
İç Hastalıklarıİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşaİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLEN HATEMİ