Psikolojik esneklik ve öz-kontrolün dijital stres üzerine etkisinin incelenmesi
Examining the effects of psychological flexibility and self-control on digital stress
- Tez No: 957227
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ELMAS MERVE MALAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Psikolojik esneklik, öz kontrol, dijital stres, Psychological flexibility, self control, digital stress
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
Bu araştırmanın amacı, psikolojik esneklik ve öz-kontrol düzeylerinin dijital stres üzerindeki etkilerini incelemektir. Dijital ortamların yaşamın her alanına nüfuz ettiği günümüzde, bireylerin dijital uyaranlara sürekli maruz kalması stres düzeyini artırmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, psikolojik esneklik ve öz-kontrol gibi bireysel psikolojik kaynakların dijital stres üzerindeki yordayıcı rolleri araştırılmıştır. Ayrıca dijital stresin cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi, sosyoekonomik düzey ve çalışma durumu gibi demografik değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüş ve Türkiye genelinden 18 yaş üstü 410 yetişkin birey çevrimiçi olarak çalışmaya katılmıştır. Araştırmada, Çok Boyutlu Dijital Stres Ölçeği, Öz-Kontrol–Özyönetim Ölçeği ve Çok Boyutlu Psikolojik Esneklik Envanteri kullanılmıştır. Katılımcıların demografik bilgileri ise Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen bulgular, psikolojik esnekliğin dijital stres üzerinde koruyucu bir etki sağladığını, buna karşılık psikolojik katılığın dijital stresi artırdığını ortaya koymuştur. Öz-kontrol becerilerinin dijital stresle başa çıkmada belirleyici bir rol oynadığı saptanmış; psikolojik esneklik ve katılığın öz-kontrol düzeylerini anlamlı biçimde yordadığı bulunmuştur. Yol analizi sonuçları, öz-kontrolün dijital stres üzerindeki etkisinin hem doğrudan hem de aracılık yoluyla gerçekleştiğini göstermiştir. Demografik değişkenler açısından, cinsiyet, yaş, medeni durum ve eğitim düzeyinin dijital stresin bazı alt boyutları üzerinde anlamlı farklılıklar yarattığı; sosyoekonomik düzey ve çalışma durumunun ise etkili olmadığı saptanmıştır. Elde edilen bulgular, dijital stresin yalnızca çevresel değil, bireyin içsel psikolojik kaynaklarıyla şekillenen çok boyutlu bir olgu olduğunu göstermektedir. Bu doğrultuda; psikolojik esnekliği ve öz kontrol becerilerini güçlendirmeye yönelik müdahale programlarının yaygınlaştırılması, dijital okuryazarlık eğitimlerinin artırılması ve toplumsal cinsiyet farkındalığını destekleyen uygulamaların hayata geçirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The objective of this study is to examine the effects of psychological flexibility and self-control levels on digital stress. In contemporary society, characterised by the pervasive influence of digital environments across all facets of life, there is an observed increase in stress levels among individuals due to their constant exposure to digital stimuli. In this context, the present study investigated the predictive roles of individual psychological resources, such as psychological flexibility and self-control, on digital stress. Furthermore, the study investigated whether digital stress varies according to demographic variables such as gender, age, marital status, education level, socioeconomic status, and employment status. The research was conducted using a correlational survey model, and 410 adults aged 18 and over from across Turkey participated in the study online. The Multidimensional Digital Stress Scale, the Self-Control-Self-Management Scale, and the Multidimensional Psychological Flexibility Inventory were utilised in the present study. The collection of participants' demographic information was conducted using a designated Personal Information Form. The findings indicated that psychological flexibility exhibited a protective effect on digital stress, while psychological rigidity was associated with an increased propensity for digital stress. The study concluded that self-control skills played a pivotal role in coping with digital stress, and psychological flexibility and rigidity were found to have a significant impact on self-control levels. The results of the path analysis demonstrated that the impact of self-control levels on digital stress occurs through both direct and indirect channels. In terms of demographic variables, gender, age, marital status, and education level were found to create significant differences in some sub-dimensions of digital stress. Conversely, socioeconomic status and employment status were found to have no effect. The findings indicate that digital stress is a multidimensional phenomenon rooted not only in environmental factors but also in individual psychological challenges. In this context, it is recommended that intervention programmes aimed at developing psychological flexibility and self-control skills, increasing digital literacy education, and implementing practices that support gender awareness be expanded.
Benzer Tezler
- Pandemi sürecinde COVİD-19 korkusu, kaçınma davranışları ve bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between COVID-19 fear, avoid behaviours and levels of cognitive flexibility in the pandemic process
ELİF NUR BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiBEYKOZ ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDAN NOYAN
- Analyzing the association of self-control and eating patterns with the mediating role of family systems
Öz-kontrol algısı ve yeme örüntüleri arasındaki ilişkinin aile dinamiklerinin aracı rolü ile incelenmesi
MELİS ÇUKADAROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP MAÇKALI
- Ergenlere yönelik ADDT (Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi) yaklaşımı temelli mobil uygulama geliştirilmesi ve uygulamanın iletişim becerisi, bilişsel esneklik ve akılcı olmayan inançlar üzerine etkisi
Development of mobile application based on ADPT (Rational Emotional Behavioral Therapy) approach for adolescents and its effects on communication skills, cognitive flexibility and irrational beliefs
ZEYNEP HAŞİMİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN BÖLÜKBAŞI MACİT
- Meb, okul pansiyonlarında kalan kız öğrencilerde 'yoga etkinliğinin ders dışı eğitim çalışmaları kapsamında uygulanabilirliğinin' incelenmesi (Ordu Gölköy örneği)
Analyze of the female students who stay mi̇ni̇stry of educati̇on's school pensi̇on i̇n terms of the ''feasi̇bi̇li̇ty of yoga acti̇vi̇ty on the scope of extracurri̇cular trai̇ni̇ng'' wi̇th the sample of Gölköy, Ordu.
DUYGU BAYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SporCelal Bayar ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PINAR GÜZEL
- Devlet okullarında çalışan psikolojik danışmanlık ve rehberlik mezunu olan ve olmayan rehber öğretmenlerin duygusal zeka düzeylerinin karşılaştırılması
Comparing emotinal intelligence levels of guidance practitionars in terms of their university degree
SONER ALTINKAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
PsikolojiAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAKİNE GÜLFEM ÇAKIR