Hanefî fürû-i fıkıh kitaplarında yer alan çeşitli meseleler (El-Mesâilü'ş-Şettâ) bölümleri üzerine bir inceleme
An analysis of Mesâil al Shatta chapters in Hanafi furu 'fiqh books
- Tez No: 957310
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET SALİH KUMAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 51
Özet
Bu çalışma, Hanefi fürû fıkıh kitaplarında el-Mesâilü'ş-Şettâ bölümlerinin işlevi, sistematik yapısı, neden yazıldığı ve hukuki dinamikler içindeki rolünü ele almaktadır. el-Mesâilü'ş-Şettâ, fıkıh literatüründe ana başlıklar altında incelenemeyen, belirli bir kategoriye girmeyen ve istisnai durumları içeren meselelerin toplandığı bölümleri ifade etmektedir. Araştırmada, Hanefi mezhebine ait temel fürû fıkıh kitapları incelenerek bu bölümlerin neden oluşturulduğu, nasıl isimlendirildiği, hangi meseleleri içerdiği, müellifin meselelere nasıl çözüm ürettiği ve İslam hukukundaki yeri analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında, el-Câmiʿu's-Ṣaġīr, Muḫtaṣarü't-Taḥâvî, el-Mebsûṭ, el-Hidâye, el-İḫtiyâr , Mecmaʿu'l-Baḥreyn, Gurer ve Dürer, Mülteḳā'l-Ebḥur ve Reddü'l-Muḥtâr ʿalâ'd-Dürrü'l-Muḫtâr eserlerinde yer alan el-Mesâilü'ş-Şettâ bahisleri incelenmiştir. Tezde el-Mesâilü'ş-Şettâ kavramının tanımı yapılarak literatürde eksik kalan kısımlar netleştirilmiş ve bu kavramın sistematik bir biçimde incelenmesine katkı sağlamıştır. Bu kitaplarda çeşitli meselelerin ortak ve ayrışan yönleri ortaya konulmuştur. Bu bölümler, hukukun esnekliği ve değişen toplumsal ihtiyaçlara uyum sağlamanın öneminin Hanefi mezhebinde önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Ayrıca, Hanbeli ve Şafii mezheplerinde de benzer bölümlerin bulunduğu tespit edilmiş, bu yöntemin yalnıza Hanefi mezhebine özgü olmadığı ortaya çıkmıştır. Araştırmanın temel bulguları arasında, el-Mesâilü'ş-Şettâ'nın yalnızca istisnai meseleleri değil, aynı zamanda mezhep içindeki içtihatları derleyerek hukukun güncellenmesine katkı sağladığı yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the function, systematic structure, reasons for inclusion, and role within legal dynamics of the“ Masail al-Shatta ”sections in Hanafi furūʿ alfiqh (branches of jurisprudence) books. Masail al-Shatta refers to sections in fiqh literature where issues that cannot be examined under main headings, do not fit into a specific category, and involve exceptional cases are collected. The research analyzes why these sections were created, how they were named, what kind of issues they encompass, how the authors provided solutions to these issues, and their place in Islamic law by examining fundamental Hanafi furūʿ al-fiqh books. Within the scope of the study, works such as *Jamiu's-sagir*, *al-Mabsut*, *Tahawi's Mukhtasar*, *Hidaya*, *Ikhtiyar*, *Majma' al-Bahrain*, *Multaqa' al-Abhur*, *Radd al-Muhtar*, and *Gurer ve Dürer* have been examined. The study highlights both the common and divergent aspects of various issues in these books. These sections demonstrate the importance of legal flexibility and the adaptation to changing societal needs within the Hanafi school. Additionally, it has been determined that similar sections exist in the Hanbali and Shafi'i schools, revealing that this method is not exclusive to the Hanafi school. Among the key findings of the research is that Masail al-Shatta not only addresses exceptional cases but also compiles juristic opinions (ijtihad) within the school, contributing to the updating of legal rulings. By defining the concept of Masail al-Shatta, the study clarifies gaps in the literature and contributes to a systematic examination of this concept.
Benzer Tezler
- القواعد الفقهية و الأصولية لكتاب الصوم في كتاب الاختيار
Oruç bahsindeki usûl-u fıkıh kâideleri ('İhtiyâr kitabı' üzerinden)' / Jurisprudence and usul rules: The book of Fasting in the book of Choice
FATIMA HATIB
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜVEYS ATEŞ
- El-Hâkim eş-Şehîd el-Mervezî'nin el-Kâfi adlı eserinin Kitâbu's-Salât bölümünün tahkiki
Analayse of the chapter of Kitâbu?s-Salât of el-Hâkim eş-Şehîd el-Mervezî?s el-Kâfî
SÜLEYMAN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHARREM KILIÇ
- imam Maturidinin Tevilatul Kuran tefsirinde fıkhi içtihad ve kelami yorumlara yaptığı eleştiriler
Imam Maturidi's criticisms of jurisprudence and theological interpretations in his Interpretation of the Qur'an
NESLİHAN ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinFırat ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ĞIYASETTİN ARSLAN
- İslâm hukukunda edâ ve kazâ
Başlık çevirisi yok
YUNUS BÖLÜKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAYRAM DEMİR
- Hanefî mezhebinin üç mezhebin fıkhî görüşlerine karşı kullandığı hadisler (Tânevî'nin İ'lâü's-Sünen Adlı Eserinden Kitâbü'l-Hacc bölümü)
The hadiths that used by the Hanafi school against the juristic opinions of the three schools (The Book of Pilgrimage/Kitab al-Hajj from al-Tahanawi's I'la' al-Sunan)
YAŞAR ERKEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TAHİR DAYHAN