Koruma statülü alanlarda yerel halkın koruma algısı üzerine bir araştırma: ıhlara vadisi örneği
A study on local people's perception of conservation in protected areas: The case of ihlara valley
- Tez No: 957443
- Danışmanlar: PROF. DR. HAVVA FİLİZ MEŞHUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Konya Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Bu tez çalışması, farklı koruma statülerinin bir arada bulunduğu Ihlara Vadisi'nde, planlama ve koruma süreçlerinde ortaya çıkan kurumsal ve yönetsel sorunların; yerel halkın günlük yaşamı, sosyo-kültürel ve ekonomik faaliyetleri ile koruma süreçlerine dair algı ve katılımı üzerindeki etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çok aktörlü yönetişim modelleri çerçevesinde şekillenen koruma politikaları, doğal ve kültürel mirasın sürdürülebilir şekilde korunmasını hedeflese de bu politikaların sahadaki uygulamaları çoğu zaman yerel topluluklar açısından çeşitli sosyo-ekonomik ve yönetsel sorunları da beraberinde getirmektedir. Ihlara Vadisi'nde bir arada bulunan farklı koruma statüleri, yetki paylaşımı, kurumlar arası eşgüdüm eksikliği ve planlama süreçlerindeki parçalanma nedeniyle yönetimsel bütünlüğün sağlanmasını güçleştirmekte; bu durum koruma uygulamalarının etkinliğini azaltarak yerel halk ile kamu kurumları arasındaki güven ilişkisini zedeleyebilmektedir. Ayrıca koruma statülerinin getirdiği hukuki ve idari kısıtlamalar, yerel halkın geleneksel arazi kullanımı ve geçim stratejileri üzerinde doğrudan etkiler yaratarak, toplulukların yaşam biçimlerinde dönüşümlere ve çeşitli gerilimlere yol açmaktadır. Bu bağlamda çalışma, Ihlara Vadisi'nde yaşayan yerel halkın koruma statülerine dair bilgi düzeylerini, koruma politikalarına ve planlama süreçlerine yönelik algı ve tutumlarını, karar alma mekanizmalarına katılım düzeylerini ve karşılaştıkları sorunlara ilişkin değerlendirmelerini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler, anket uygulamaları ve ilgili kurum temsilcileriyle yapılan görüşmeler aracılığıyla nitel ve nicel veriler toplanmış; böylece koruma süreçlerinin toplumsal boyutu kapsamlı şekilde analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, yerel halkın koruma statülerini çoğunlukla yaşamı kısıtlayan ve dışlayıcı mekanizmalar olarak algıladığını; ancak aynı zamanda ekoturizm, sürdürülebilir tarım ve kültürel miras temelli girişimler aracılığıyla bu süreçlerden fayda sağlama arayışında olduklarını göstermektedir. Bununla birlikte koruma politikalarının uygulanmasında yaşanan bürokratik engeller, mülkiyet haklarına ilişkin belirsizlikler ve karar alma süreçlerine sınırlı katılım, halkın koruma uygulamalarına yönelik eleştirel bir mesafe geliştirmesine yol açmaktadır. Bu tez, çoklu koruma statülerine sahip alanlarda yerel halkın algı, tutum ve beklentilerini merkeze alarak, koruma politikalarının toplumsal kabul edilebilirliği ile yönetsel sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak öneriler sunmakta; Ihlara Vadisi örneği üzerinden elde edilen sonuçların, Türkiye'de benzer doğal ve kültürel miras alanlarının planlanması ve yönetimine yönelik politikalara yol gösterici olması hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates how the coexistence of multiple conservation statuses in the Ihlara Valley impacts the local community's daily life, socio-cultural and economic activities, as well as their perceptions of and participation in conservation processes, by revealing the institutional and administrative challenges encountered in planning and conservation practices. Although conservation policies shaped within multi-actor governance models aim to ensure the sustainable protection of natural and cultural heritage, their implementation on the ground often gives rise to various socio-economic and managerial problems for local communities. In the case of the Ihlara Valley, the presence of overlapping conservation statuses complicates the establishment of administrative coherence due to fragmented planning processes, a lack of inter-institutional coordination, and ambiguous distributions of authority. This situation reduces the effectiveness of conservation practices and undermines the trust relationship between local residents and public institutions. Moreover, the legal and administrative restrictions imposed by these conservation statuses directly affect the traditional land-use practices and livelihood strategies of the local population, leading to transformations and tensions in their ways of life. Against this backdrop, this study aims to explore the knowledge levels of the Ihlara Valley's residents regarding the existing conservation statuses, their perceptions and attitudes toward conservation policies and planning processes, their degree of participation in decision-making mechanisms, and their assessments of the problems they encounter. Qualitative and quantitative data were collected through semi-structured in-depth interviews, surveys, and discussions with relevant institutional representatives, enabling a comprehensive analysis of the social dimensions of conservation processes. The findings indicate that the local community predominantly perceives conservation statuses as restrictive and exclusionary mechanisms. However, they also seek to benefit from these processes through alternative economic models such as ecotourism, sustainable agriculture, and cultural heritage-based entrepreneurship. Nevertheless, bureaucratic obstacles encountered during the implementation of conservation policies, uncertainties regarding property rights, and limited involvement in decision-making processes foster a critical distance between the community and conservation initiatives. By centering on the perceptions, attitudes, and expectations of the local population in multi-layered conservation areas, this thesis offers recommendations aimed at enhancing the social acceptability and administrative sustainability of conservation policies. Ultimately, the study aspires to inform the planning and management of similar natural and cultural heritage areas in Turkey, drawing on insights derived from the case of the Ihlara Valley.
Benzer Tezler
- Korunan alanlarda peyzaj karakter analizi: Kastamonu-Bartın Küre dağları Milli Parkı örneği
Landscape character analysis for protected areas case study: Kastamonu-Bartin Küre mountains National Park
SEVGİ GÖRMÜŞ
Doktora
Türkçe
2012
Jeodezi ve FotogrametriAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİCLE OĞUZ
- UNESCO dünya mirası olabilecek Türkiye'deki doğal alanların belirlenmesi
Determination of natural sites in Turkey with UNESCO world heritage potentials
ŞULE ÜRÜN
Doktora
Türkçe
2021
BiyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET FARUK GÜRBÜZ
PROF. DR. ZEKİ KAYA
- İstanbul kentsel bölgesinde sürdürülebilir gelişme bağlamında havza planlama ve yönetim yaklaşımı:Küçükçekmece göl havzası örneği
The basin planning and management approach in context of sustainable development in istanbul urban region: Case of Küçükçekmece lake basin
HALE MAMUNLU
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT KARAMAN
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Türkiye'de milli parkların gelişimi: Yozgat Çamlığı Milli Parkı örneği
Development of national parks in Turkey: The case of Yozgat Çamlığı National Park
MAHİNUR KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
CoğrafyaSüleyman Demirel ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL KERVANKIRAN