Türkiye'de bölgesel gelir dağılımının iller düzeyinde analizi
An analysis of regional income distribution at the provincial level in Türkiye
- Tez No: 957983
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN EJDER TEMİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Gelir dağılımı, bir ülkede üretilen toplam gelirin kişiler, üretim faktörleri, sektörler veya bölgeler arasındaki paylaşımını ifade eden bir kavramdır. Gelir dağılımında adaletin sağlanması sadece iktisadi bir hedef değil, aynı zamanda toplumsal ve siyasal etkileri de olan bir olgudur. Bir ülkedeki toplam gelirin bölüşümü kişiler arasındaysa“kişisel gelir dağılımı”, üretim faktörleri arasındaysa“fonksiyonel gelir dağılımı”, sektörler arasındaysa“sektörel gelir dağılımı”ve bölgeler veya iller arasındaysa“bölgesel gelir dağılımı”söz konusudur. Gelir dağılımını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar ekonomik faktörler (enflasyon, vergiler, reel faiz, teknoloji, işsizlik ve kayıtdışı ekonomi), siyasal faktörler (siyasal istikrarsızlık, yolsuzluk, küreselleşme ve demokrasinin yoksunluğu), sosyal ve kültürel faktörler (nüfus, göç, eğitim, sosyal transfer harcamaları ve yoksulluk) ve hukuksal faktörlerdir (asgari ücret politikaları ve sosyal güvenlik sisteminin varlığı). Gelir dağılımını ölçmenin çeşitli yöntemleri bulunmaktadır. Bunlar Jan Pen'in geçit töreni, frekans dağılımları ve Lorenz eğrisi gibi grafikli yöntemler olabileceği gibi; dağılım aralığı, göreli ortalama sapma, Gini katsayısı, varyans, Theil indeksi ve Atkinson indeksi gibi matematiksel eşitsizlik ölçütleri de olabilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'nin iller düzeyindeki bölgesel gelir dağılımı çeşitli yöntemler kullanılarak analiz edilmiştir. 2004-2023 yılları için illerin reel GSYH değerleri ilgili yılın il nüfusuna oranlanarak her ilin reel kişi başı GSYH değerleri tespit edilmiştir. Elde edilen veri setine dayanarak öncelikle grafikli yöntemlerle bölgesel gelir dağılımı görsel olarak analiz edilmiş, ardından matematiksel ölçütlerle bölgesel eşitsizlik ortaya konmuştur. Elde edilen bulgulara göre, her bir ölçüt kendi içinde yüksek bir bölgesel gelir eşitsizliği göstermektedir. Ölçütlerdeki değişimi karşılaştırdığımızda ise, 2004-2023 döneminde iller arasındaki gelir eşitsizliğinin en çok arttığı yöntemler sırasıyla varyans, mutlak dağılım aralığı ve ortalama gelire göre dağılım aralığıdır. Minimum gelire göre dağılım aralığında büyük bir değişim olmamakla birlikte; varyans katsayısı ve göreli ortalama sapma değerlerinde çok az bir azalma olmuştur. Dolayısıyla, Türkiye'de iller düzeyinde bölgesel gelir dağılımının bozuk olduğu ve kullan yöntemlere göre bulguların farklılaştığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Income distribution refers to the allocation of a country's total income among individuals, factors of production, sectors, or regions. Ensuring equity in income distribution is not only an economic objective but also a phenomenon with significant social and political implications. When the total income of a country is distributed among individuals, it is referred to as personal income distribution; when among production factors, as functional income distribution; when among sectors, as sectoral income distribution; and when among regions or provinces, as regional income distribution. Numerous factors influence income distribution. These include economic factors (such as inflation, taxation, real interest rates, technology, unemployment, and the informal economy), political factors (political instability, corruption, globalization, and lack of democracy), social and cultural factors (population dynamics, migration, education, social transfer expenditures, and poverty), and legal factors (such as minimum wage policies and the existence of a social security system). Various methods are available for measuring income distribution. These may include graphical methods such as Jan Pen's parade, frequency distributions, and the Lorenz curve, as well as mathematical inequality indicators such as the range of distribution, relative mean deviation, Gini coefficient, variance, Theil index, and Atkinson index. In this study, Türkiye's regional income distribution at the provincial level is analyzed using multiple methods. For the years 2004 to 2023, the real per capita GDP values for each province were calculated by dividing provincial real GDP by the provincial population of the respective year. Based on this dataset, regional income distribution was first analyzed visually using graphical methods, followed by an assessment of regional inequality through mathematical indicators. The findings indicate that each metric reveals a high degree of regional income inequality. When comparing changes across the metrics, the methods that show the greatest increase in inter-provincial income inequality during the 2004–2023 period are, respectively, variance, absolute range of distribution, and range relative to average income. While the range relative to minimum income has shown little change, there has been a slight decrease in the coefficient of variation and the relative mean deviation. Consequently, it can be concluded that regional income distribution at the provincial level in Türkiye is significantly unequal, and the results vary depending on the measurement method employed.
Benzer Tezler
- İç göç modelleri ve Türkiye' de İller bazında göç üzerine ampirik bir deneme
The Models of internal migration and an empirical investigation on migration by provinces in Turkey
EMEL URAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
EkonomiHacettepe Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TİMUR HAN GÜR
- Türkiye'deki teşvikli yatırımların teşvik bölgelerine dağılımı ile bölgelerin karakteristikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Analyzing the relationship between the distribution of incentive investments in Turkey by incentive zones and regional characteristics
GAMZE MESTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Construction clusters in Turkiye's metropolitan provinces: A research on urban spatial growth
Türkiye'nin büyükşehirlerinde inşaat kümeleri kentsel mekânsal büyüme üzerine bir araştırma
ECE ÖZDEN PAK
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Türkiye'de su ürünleri üretimi ve su ürünleri üretiminde bir yatırım uygulaması
Başlık çevirisi yok
MEHMET AKYILDIZ