Examining obsessional, eating, and health-related unwanted mental intrusions and obsessive beliefs in healthy and pathological orthorexia nervosa
Sağlıklı ve patolojik ortoreksiya nervoza'da obsesyonel, yeme ve sağlıkla ilişkili istem dışı düşünceler ve obsesif inançların incelenmesi
- Tez No: 958233
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURÇİN AKIN SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Obsesif-kompulsif bozukluğun bilişsel modeli, istem dışı düşüncelerin herkes tarafından deneyimlenmesine rağmen, klinik obsesyonların obsesif bilişlerin etkisiyle oluştuğunu öne sürmektedir. Güncel alanyazında giderek daha fazla ilgi gören Ortoreksiya Nervoza'da da sağlıklı beslenmeye ilişkin istem dışı düşüncelerin varlığı bildirilmektedir. Yakın zamanda yapılan çalışmalar, Ortoreksiya Nervoza'nın iki temel boyutunun olduğunu öne sürmektedir: sağlıklı ortoreksiya ve patolojik ortoreksiya. Alanyazında ise bu boyutlar arasındaki bilişsel süreçler ve istem dışı düşünceler açısından farklılıklar üzerine yapılan çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu araştırma, sağlıklı ve patolojik ortoreksiya gruplarının obsesyonel, yeme ve sağlık temalı istem dışı düşünceler açısından farklılık gösterip göstermediğini ve obsesif bilişlerin bu gruplarda nasıl değiştiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, Teruel Ortoreksiya Ölçeği puanlarına dayalı olarak veri seti üzerinde hiyerarşik ve K-ortalama kümeleme analizleri gerçekleştirilmiş ve dört ortoreksiya profili tanımlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 18-50 yaş arasındaki bireyler oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Teruel Ortoreksiya Ölçeği, İstem Dışı Düşünceler Ölçeği ve Obsesif İnançlar Anketi kullanılmış ve 368 katılımcıdan veri toplanmıştır. Veri seti, araştırma sorularına ve hipotezlerine uygun olarak IBM SPSS 25 Programı ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, sağlıklı ve patolojik ortoreksiya kümelerinin istem dışı düşünceler ve obsesif bilişler açısından anlamlı düzeyde farklılaştığını ortaya koymuştur. Özellikle her iki ortoreksiya boyutu yüksek olan grubun, istem dışı düşünceler karşısında daha yoğun kontrol stratejileri kullandığı ve bu düşünceleri daha sık ve rahatsız edici şekilde yaşadığı görülmüştür. Bu bulgular, tanılar üstü bir bakış açısının ortoreksiya nervozayı anlamada açıklayıcı olabileceğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
The cognitive model of obsessive-compulsive disorder suggests that while intrusive thoughts are universally experienced, clinical obsessions arise from the influence of obsessive beliefs. Intrusive thoughts related to healthy eating are also reported in Orthorexia Nervosa, which has gained increasing attention in recent literature. Recent studies propose that Orthorexia Nervosa consists of two dimensions: healthy orthorexia and pathological orthorexia. However, there is a lack of research exploring the differences in cognitive processes and intrusive thoughts between these two dimensions. This research aims to investigate whether healthy and pathological orthorexia groups differ in terms of eating-related, obsessional, and health-related intrusive thoughts and how obsessive beliefs manifest in these groups. Accordingly, hierarchical and K-means clustering analyses based on Teruel Orthorexia Scale scores were performed and the analyses yielded four distinct orthorexia clusters. The sample of the study included adults between the ages of 18-50. In the present study, data was collected from 368 participants by Teruel Orthorexia Scale, Questionnaire of Unwanted Intrusive Thoughts and Obsessional Beliefs Questionnaire Short Form. IBM SPSS 25 program was used to analyze data sets. The findings revealed that healthy and pathological orthorexia groups differed significantly in terms of involuntary thoughts and obsessive cognitions. In particular, it was observed that the group with both healthy and pathological orthorexia dimensions used more intensive control strategies against involuntary thoughts and experienced these thoughts more frequently and disturbingly. These findings show that a transdiagnostic perspective may be explanatory in understanding orthorexia nervosa.
Benzer Tezler
- Spor merkezi üye bireylerin egzersiz bağımlılıkları ile ortoreksiya nervoza (Sağlıklı beslenme takıntısı) belirtilerinin incelenmesi (Antalya ili örneği)
Investigation of exercise addiction and orthorexia nervosa (Healthy eating obsession) symptoms of sports center member individuals (The case of Antalya)
İNCİ ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikAkdeniz ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN TOLGA ESEN
- Üniversite öğrencilerinde Ortoreksiya Nervoza'nın obsesif kompulsif bozukluk ile ilişkisi
The relationship between Orthorexia Nervosa and obsessive compulsive disorder among university students
PINAR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜZİN MUKADDES SEVİNÇER
- Üniversite öğrencilerinde ortoreksiya nervoza eğiliminin, vücut ağırlığı kontrol odağı ve antropometrik ölçümleri ile ilişkisi
Relationship between orthorexia nervosa tendency and body weight locus of control and anthropometric measurements in university students
SENA TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE ÖZDEMİR
- Dahiliye kliniğine başvuran yetişkinlerde ortoreksiya nervoza saptanması ve yaşam kalitesi ile kan parametrelerine etkisi
Detection of orthorexia nervosa in adults applied to internal medicine clinic and its effects on quality of life and blood parameters
BEYZA ERKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Aydın ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKİN ÖZYILMAZ KIRCALİ
- Ortoreksiya nervoza ölçeklerinin uyarlanması ve ortoreksiyanın OKB, yeme bozukluğu, depresyon, kaygı ve stres, genel psikolojik belirti düzeyi, sağlık kaygısı, beden algısı ve benlik saygısı ile ilişkilerinin nicel ve nitel yöntemlerle incelenmesi
The adaptation of orthorexia nervosa scales, and the investigation of relations of OCD, eating disorders, depression, anxiety and stress, general psychological symptom levels, health anxiety, body image, and self-esteem with quantitative and qualitative methods
İLGÜN BİLEKLİ BİLGER