Biyoplastiklerin ve tekstil atıklarının sürdürülebilir moda kapsamında kullanımı: İnovatif deneysel uygulamalar
The use of bioplastics and textile waste within the scope of sustainable fashion: Innovative experimental applications
- Tez No: 958775
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ VEDAT ÖZYAZGAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Giyim Endüstrisi, Güzel Sanatlar, Tekstil ve Tekstil Mühendisliği, Clothing Industry, Fine Arts, Textile and Textile Engineering
- Anahtar Kelimeler: biyoplastik, tekstil atıkları, biyokompozit, sürdürülebilir moda, döngüsel moda, bioplastic, textile waste, biocomposite, sustainable fashion, circular fashion
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Haliç Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Moda endüstrisi, artan üretim hacmi, sentetik malzeme kullanımı ve yetersiz atık yönetimi nedeniyle çevresel sürdürülebilirliği tehdit eden başlıca sektörlerden biri olarak öne çıkmaktadır. Petrokimyasal kökenli tekstillerin yaygınlığı, üretimden kullanım sonrasına kadar geçen süreçte doğal kaynakların aşırı tüketimine ve ekosistem üzerinde ciddi baskılara neden olmaktadır. Bu sorunlara çözüm arayışları kapsamında; biyobozunur, biyobazlı ve düşük karbon ayak izine sahip malzemelere yönelik ilgi artmakta, sürdürülebilir, döngüsel tasarım anlayışı önem kazanmaktadır. Ancak literatürde biyoplastik malzemelere dair çalışmalar genellikle teorik ve malzeme bilimi odaklı olup, moda ve tekstil tasarımı alanında uygulamaya yönelik araştırmalar sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmada, doğa dostu ve yenilikçi malzeme üretimi hedeflenmiş; jelatin, agar agar ve tapyoka nişastası gibi biyobozunur doğal polimerler kullanılarak çeşitli tekstil atıkları ile takviye edilmiş biyopkompozitler geliştirilmiştir. Gliserin ile plastikleştirilen bu reçeteler farklı oranlarda lif ve kumaş formundaki tekstil atıkları ile birleştirilmiş, elde edilen numuneler reçete bileşenlerine göre kodlanarak fiziksel, mekanik ve gözlemsel özellikleri açısından gözlenmiştir. Kuruma hızı, esneklik, saydamlık, boyut stabilitesi ve dikilebilirlik kapasitesi gibi kriterlere göre değerlendirilmiştir. Hazırlanan biyoplastik ve biyokompozitler, yalnızca malzeme araştırması bağlamında değil aynı zamanda giysi tasarımı açısından da değerlendirilmiştir. Uygulama açısından uygun olan numune reçeteleri ile çeşitli yüzey tasarımları oluşturulmuştur. Bu kapsamda, çalışma yalnızca deneysel malzeme geliştirme süreciyle sınırlı kalmamış; aynı zamanda sürdürülebilirlik temelli yaratıcı yaklaşımların moda tasarımında uygulanabilirliğini ortaya koymak amacıyla bir kapsül koleksiyon oluşturulmuştur.“Mutualism”temasıyla hazırlanan bu koleksiyon, biyoplastik ve biyokompozit malzemelerin giyilebilirliğini, estetik potansiyelini ve tasarıma entegre edilebilirliğini ortaya koymakta; biyoteknolojinin modadaki sürdürülebilir dönüşüm gücünü görünür kılmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, tasarımcılarla yenilikçi biyomalzemeler arasındaki boşluğu kapatarak sürdürülebilir yaratıcılık anlayışına katkı sunmakta ve çevreyle uyumlu moda üretiminin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The fashion industry has emerged as one of the leading sectors threatening environmental sustainability due to its increasing production volume, reliance on synthetic materials, and inadequate waste management. The widespread use of petrochemical-based textiles leads to excessive consumption of natural resources and imposes significant pressure on ecosystems throughout the entire lifecycle, from production to post-use. In response to these challenges, interest in biodegradable, bio-based, and low-carbon-footprint materials has grown, and sustainable, circular design approaches have gained increasing importance. However, existing studies on bioplastic materials in the literature are largely theoretical and material science-oriented, with limited practice-based research in the fields of fashion and textile design. This study aims to develop environmentally friendly and innovative materials by creating biocomposites reinforced with various types of textile waste using biodegradable natural polymers such as gelatin, agar agar, and tapioca starch. These formulations, plasticized with glycerin, were combined with textile waste in both fiber and fabric forms at varying ratios. The resulting samples were coded according to their composition and evaluated based on physical, mechanical, and observational criteria, including drying speed, flexibility, transparency, dimensional stability, and sewability. The developed bioplastics and biocomposites were examined not only from a material research perspective but also in terms of their suitability for garment design. Surface designs were created using sample formulations deemed suitable for application. In this context, the study was not limited to experimental material development; a capsule collection was also produced to demonstrate the applicability of sustainability-oriented creative approaches within fashion design. The collection, designed under the theme of“Mutualism,”showcases the wearability, aesthetic potential, and design integration capacity of bioplastic and biocomposite materials, aiming to make the transformative power of biotechnology in fashion visible. By bridging the gap between designers and innovative biomaterials, this study contributes to the discourse on sustainable creativity and demonstrates the feasibility of environmentally compatible fashion production.
Benzer Tezler
- Endüstriyel atıksu akımlarından biyoplastik elde edilmesi
Bioplastic production from industrial wastewater streams
SEFERHAN YILMAZ
Doktora
Türkçe
2025
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM KARAHAN ÖZGÜN
- Farklı ortam şartlarında biyoplastiklerin biyobozunurluklarının değerlendirilmesi
Evaluation of the biodegradability of bioplastics under different environmental conditions
ŞEYMA NUR ERKUL
Doktora
Türkçe
2025
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiBursa Uludağ ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELNUR UÇAROĞLU
- PLA/PET karışımlı hava-jetli tekstüre ipliklerinin üretimi, performans özelliklerinin karşılaştırmalı şekilde incelenmesi ve boyanabilirliğinin araştırılması
Production of PLA/PET blended air-jet textured yarns, comparative examination of performance characterictics and investigation of dyeability
SEZAİ OZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiBursa Uludağ ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUNAY ÖMEROĞLU
PROF. DR. BEHÇET BECERİR
- Yenilenebilir kaynaklardan elde edilen biyoplastikler ile tekstil malzemelerinin tasarımda kullanımı üzerine deneysel bir çalışma
An experimental study on the use of textile materials in design with bioplastics obtained from renewable resources
ÖZGE ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiTekstil ve Moda Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ŞEHRİBAN ÖZLENEN İŞMAL
- Biyotekstillerin sanat pratiklerindeki yeri
The place of biotextiles in art practices
DAMLA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiTekstil Ana Sanat Dalı
PROF. DR. İDİL AKBOSTANCI