Dynamics of transformation of urban centers: The case of Kadıköy
Kent merkezlerinin dönüşüm dinamikleri: Kadıköy örneği
- Tez No: 958820
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ESİN ÖZDEMİR ULUTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Bu tez, kent merkezlerinin dönüşüm dinamiklerini, İstanbul'un tarihsel ve ticari açıdan önemli ilçelerinden biri olan Kadıköy Merkezi örneği üzerinden incelemektedir. Kentsel merkezler, tarih boyunca kentlerin sosyal, ekonomik, mekânsal ve kültürel değişimlerini yansıtan çekirdek alanlar olarak işlev görmüşlerdir. Son yıllarda, küresel ve neoliberal kent politikalarının etkisiyle ticari canlandırma, soylulaştırma ve turistikleşme gibi süreçler özellikle merkez nitelikli kentsel alanları etkilemektedir. Bu çalışma, Kadıköy Merkezinin 2000'li yılların başından günümüze kadar geçirdiği dönüşümü; arazi kullanımı, ticari faaliyetler, ulaşım altyapısı ve planlama süreçleri üzerinden analiz etmektedir. Araştırmada, 2005, 2016 ve 2022 yıllarına ait CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) temelli mekansal veriler ve bu dönemlere ait planlama belgeleri analiz edilmek suretiyle karma bir yöntem benimsenmiştir. Bu kapsamda CBS temelli mekansal veriler yardımıyla mekânsal olarak alanda yaşanan işlevsel dönüşüm süreci, konut ve ticaret alanlarındaki değişimler, nüfus yoğunluğu, ulaşılabilirlik olanakları ve yapı yoğunluğu gibi parametreler analiz edilmiştir. Bulgular, Kadıköy Merkez'in son yıllarda yoğun bir şekilde ticarileştiğini, konut işlevinin azaldığını ve özellikle hizmet sektörüne dayalı bir yeniden yapılanmanın ortaya çıktığını göstermektedir. Bu dönüşümle birlikte nüfus yoğunluğunda düşüş yaşanmış; ziyaretçi odaklı gündüz yoğunluğu artarken, ticari kira ve satış değerlerinde dikkate değer bir yükseliş meydana gelmiştir. Kadıköy Merkezi'nin dönüşümü göstermiştir ki, kent planlarının söz konusu dönüşüm üzerindeki etkisi, piyasa dinamiklerinin etkisiyle karşılaştırıldığında sınırlı bir düzeyde kalabilmektedir. Kadıköy Merkezi'nde, üst ölçekli planlar bölgenin merkezi rolünü vurgularken, alt ölçekli planların onaylanması ve uygulanmasındaki sorunlar ve planlardaki düzenleyici detaylarının eksikliği, plan kademelenmesini bozmuştur. Sonuç olarak, alt ölçekli planlama kararlarının uygulanabilirliği zayıflamıştır. Bu durum, kent planlamanın dönüşüm sürecindeki yönlendirici ve kısıtlayıcı rolünü azaltmakla birlikte, Kadıköy Merkezi'ndeki dönüşümün kent planlarından çok, piyasa güçleri tarafından şekillendirildiğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis examines the dynamics of the transformation of urban centers based on the case of Kadıköy Center, one of Istanbul's historically and commercially significant districts. Urban centers have historically functioned as core areas reflecting the social, economic, spatial, and cultural transformation of cities. In recent years, processes such as commercialization, gentrification, and touristification (driven by global and neoliberal urban policies) have increasingly affected central urban areas. The thesis analyzes the transformation of Kadıköy Center from the early 2000s to present, focusing on land use, commercial activities, transportation infrastructure, and planning processes. A mixed-method approach is adopted, utilizing Geographic Information Systems (GIS) based spatial data of the years 2005, 2016 and 2022 along with an analysis of planning documents for the same years. Through GIS-based spatial analysis, changes in functional land use, commercial and residential areas, population density, accessibility, and building density are examined. The findings reveal a marked process of commercialization in Kadıköy Center, a reduction in residential functions, and a reconfiguration of the urban fabric dominated by the service sector. This transformation has been accompanied by a decrease in population density, an increase in daytime (visitor-based) density, and a significant rise in commercial rental and sales values. The case of the transformaton of Kadıköy Center has shown that, the effect of urban plans on this transformation might remain on a limited level when compared with the impact of market dynamics. In Kadıköy Center, while upper-scale plans emphasize the central role of the area, problems in the approval and implementation of lower-scale plans and the lack of regulatory detail in the plans have disrupted the planning hierarchy. As a result, the applicability of lower-scale planning decisions has weakened. This situation has diminished the guiding and restrictive role of urban planning in the transformation process and revealed that the transformation in Kadıköy Center has been shaped more by market forces than by urban plans.
Benzer Tezler
- Kentsel mekanın değişimi ve konut dokusunda katmanlaşma: Feneryolu Mahallesi örneği
Transformation of the urban space and stratification in the housing stock: The case of Feneryolu Neighborhood
BURCU ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Kentsel dönüşüm projelerinde kamunun rolü ve Antalya Kepez Santral mahalleleri projesi örneği
The role of the public sector in the urban transformation projects an examination of the Kepez Santral neighbourhood in Kepez in Antalya, Turkey
CEYHUN ÖZİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Sosyal sermaye odaklı kentsel canlandırma yaklaşımı: Yeldeğirmeni örneği
Social capital led urban revitalization approach: Yeldegirmeni case
ALP CAN ARISOY
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Network toplumunda kent: Kadıköy, Fatih ve Sultanbeyli örnekleri
The city in the network society: The examples of Kadikoy, Fatih and Sultanbeyli
VEDİA DERDA TAŞAR
Doktora
Türkçe
2018
MimarlıkMardin Artuklu ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT DİKEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL İBRAHİM DÜZENLİ
- Bursa tarihi kent merkezinin kentsel dönüşümle değişimi: Doğanbey örneği
Change of Bursa historic city center with urban transformation: The case of Doğanbey
ONUR UZER
Doktora
Türkçe
2021
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONGÜL SALLAN GÜL