Miras yönetimine yeniden bakış: Cezayir Kasbah'ında miras alan yönetiminin değerlendirilmesi ve yeni koruma ilkelerine doğru
Rethinking heritage management: An evaluation of heritage site management in the Kasbah of Algiers and towards new conservation principles
- Tez No: 959017
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ CEYLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Cezayir Kasbahı, Kentsel Koruma, Üstün Evrensel Değer, Kültürel Miras Alan Yönetimi, Kasbah of Algiers, Urban Heritage Conservation, Outstanding Universal Value (OUV), Heritage Site Management, Historic Urban Landscape, Community Engagement
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Koruma ve Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 336
Özet
Tez, tarihsel katmanları zengin, sosyal açıdan canlı fakat yapısal olarak kırılgan bir Dünya Mirası kent çekirdeği olan Cezayir Kasbah'ının belge odaklı ve anıt merkezli“koruma”yaklaşımından, kanıt temelli ve topluluk merkezli bir“muhafaza”stratejisine nasıl dönüştürülebileceğini incelemektedir. Mirası statik bir ürün yerine yaşayan sosyo-mekânsal bir süreç olarak çerçeveleyen çalışma üç ilişkili soruyu ele alır: (i) Mevcut yönetim planı (PPSMVSS), Kasbah'ın Üstün Evrensel Değeri'ni (ÜED) ne ölçüde koruyabilmektedir? (ii) Gözlemlenen performans açıklarını hangi yönetişim, risk yönetimi ve katılım eksiklikleri açıklamaktadır? (iii) Floransa ve İstanbul'dan çıkarılan karşılaştırmalı dersler, nasıl revize edilmiş, adaptif bir muhafaza stratejisini besleyebilir? Çalışma, titizlikle test edilmiş, gösterge temelli bir değerlendirme matrisinin sistemik zayıflıkları ortaya çıkarabileceği ve yerel olarak kabul edilebilir, uygulanabilir çözümler üretebileceğini varsaymaktadır. Bu bağlamda karma yöntemli bir araştırma deseni ile (1) tarihsel-morfolojik ve kentsel doku analizleri, (2) politika metinlerinin sistematik içerik analizi ve (3) uzman ve akademisyen toplantıları üçgenleme yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Bu kanıtlardan hareketle, UNESCO'nun Tarihi Kentsel Peyzaj Önerisi (2011), ICOMOS Miras Etki Değerlendirme Rehberi (2011) ve UNESCO Kültürel Miras Yönetimi Yetkinlik Çerçevesi (2021) sentezlenerek 15 göstergelik bir politika değerlendirme çerçevesi oluşturulmuştur. Üç örnek olay üzerinden yapılan güvenilirlik testlerinde, göstergeler arası uyum oranı %87 olup, κ > 0.80 ve Nunnally'nin α > 0.70 eşik değerlerini aşarak iç tutarlılık ve transfer edilebilirlik doğrulanmıştır. Değerlendirmede Kasbah; yönetişim entegrasyonu, afet hazırlığı ve topluluk katılımında en düşük puanları alırken, uzun süredir bir koruma“laboratuvarı”olarak görülen Floransa üst seviye kıyaslama, İstanbul ise orta düzey kontrol örneğini oluşturmuştur. PPSMVSS üzerine yapılan SWOT analizi sonucunda, tek pencereli yönetim modeli, risk katmanlı müdahale protokolleri, topluluk tarafından yönetilen bakım fonları ve CBS temelli ÜED nitelik haritalaması gibi on iki stratejik ilkeyi ve üç aşamalı bir eylem yol haritasını içeren sonuçlar elde edilmiştir. Araştırma, maddi dokunun yanı sıra maddi olmayan uygulamaları da açıkça tanıyan ve Yetkilendirilmiş Miras Söylemi eleştirilerine yanıt veren revize edilmiş ÜED bildirimiyle sonuçlanmaktadır. Sınırlı saha erişimi ve eşit olmayan sivil katılım gibi araştırma kısıtları ise alternatif veri toplama teknikleri ve yinelemeli uzman doğrulamalarıyla giderilmiştir. Genel olarak tez, koruma ve gelişim zorunlulukları arasında denge kuran tutarlı ve veri temelli bir model sunmakta, tekrarlanabilir bir değerlendirme aracı geliştirmekte ve UNESC'nun insan odaklı paradigma yaklaşımını Kuzey Afrika bağlamında uygulayarak teoriye katkıda bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This dissertation investigates how the historically layered, socially vibrant yet structurally vulnerable World Heritage urban ensemble—the Kasbah of Algiers—can transition from a documentation-driven, monument-centric preservation paradigm toward an evidence-based, community-driven conservation framework. Framing heritage as a dynamic socio-spatial continuum rather than a static entity, the study addresses three interconnected research questions: (i) To what degree does the existing management plan (PPSMVSS) effectively safeguard the Kasbah's Outstanding Universal Value (OUV)? (ii) Which deficits in governance, risk management, and stakeholder engagement account for observed performance gaps? (iii) How can comparative analyses of heritage management practices in Florence and Istanbul inform an adaptive, revised conservation strategy? The research proposes that a rigorously validated, indicator-based evaluation framework can uncover systemic deficiencies and facilitate contextually relevant and community-supported conservation measures. Utilizing a mixed-method approach, the study integrates: (1) historical-morphological and urban fabric analyses, (2) systematic content analysis of heritage policy documents, and (3) expert and stakeholder consultations. Based on empirical findings, a 15-indicator heritage management evaluation framework was synthesized by integrating UNESCO's Historic Urban Landscape Recommendation (2011), ICOMOS Heritage Impact Assessment guidelines (2011), and UNESCO's Competence Framework for Cultural Heritage Management (2021). Reliability tests across three comparative case studies achieved an 87% indicator concordance, surpassing the thresholds of κ > 0.80 and Nunnally's α > 0.70, thus affirming internal consistency and broader applicability. Assessment results revealed Kasbah's lowest performance in governance coherence, disaster risk preparedness, and community engagement, whereas Florence, long acknowledged as a heritage conservation“laboratory”, set the upper benchmark, with Istanbul representing an intermediate control scenario. A SWOT analysis of PPSMVSS led to formulating twelve strategic conservation principles and a three-phase action roadmap, encompassing a unified governance approach, risk-stratified intervention guidelines, community-administered maintenance funds, and GIS-supported OUV attribute mapping. The study concludes with an updated OUV statement explicitly integrating intangible heritage practices alongside tangible built heritage, responding critically to the Authorized Heritage Discourse. Research limitations stemming from restricted field access and uneven community participation were mitigated through alternative data-gathering methods and iterative expert validation processes. Overall, this dissertation presents a coherent, evidence-informed conservation model balancing heritage conservation imperatives with developmental necessities, introduces a replicable evaluative tool, and theoretically advances UNESCO's people-centered heritage management paradigm within a North African context.
Benzer Tezler
- Tarihi kentsel peyzaj yaklaşımı ile doğal ve tarihi çevre değişiminin ölçümü için bir model önerisi: İstanbul Boğaziçi sit alanı örneği
A model proposal for the measurement of natural and historical environment change with the historic urban landscape approach: The case of Istanbul Bosporus site
AYŞEN BALİN KOYUNOĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Bangladeş antik kenti Mahasthangarh'ın miras alanı yönetimi; yeniden değerlendirme problemleri, beklentileri ve önerileri
Heritage site management of Mahasthangarh, the ancient city of Bangladesh; reappraisal problems, prospects, and propositions
MOHAMMAD MAHMUDUL HASAN KHAN
- Kültürel miras çevrelerinin planlama, koruma ve yönetim süreçleriyle bütünleşik bir etki değerlendirme modeli
Integrated impact assessment model for planning, conservation, and management processes of cultural heritage environments
BURCU CAN ÇETİN
Doktora
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Larisa (Buruncuk) Athena kutsal alanı
Larisa (Buruncuk) Athena Sanctuary
FİGEN ÖZTÜRK AKAN
Doktora
Türkçe
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJAT TURGUT SANER
- Türkiye'de ulus devletin kuruluşu esnasında merkezi yönetim-yerel yönetim ilişkileri (1929 Vilayet İdaresi Kanunu temelinde yönetsel inceleme)
While the establishment of nation state, the relation between the central and the local administration (executive analysis on The Law of the City Administration basis of 1929)
ALİ MERT TAŞCIER
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Kamu YönetimiMersin ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
DOÇ. DR. CENK REYHAN