Geri Dön

Türkiye ve ABD Başkanlık Sistemlerinde üst düzey yönetici atamaları: Siyaset-bürokrasi ilişkileri eksenli bir analizi

High-level executive appointments in Turkish and Us Presidential Systems: An analysis based on politics-bureaucracy relations

  1. Tez No: 959455
  2. Yazar: MEHMET RESUL TELLİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖNDER KUTLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Kamu Yönetimi, Public Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Başkanlık sistemi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Üst düzey yönetici ataması, Siyaset-bürokrasi ilişkisi, Karşılaştırmalı yönetim, Presidential system, Presidential Government System, Senior executive appointments, Politics-bureaucracy relations, Comparative governance
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 131

Özet

Bu tez çalışmasında Türkiye ve ABD'de de yürütme organının üst düzey kamu yöneticilerini atama yetki ve kapsamı, siyaset-bürokrasi ilişkisi bağlamında karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Yine bu çalışmada ayrıca literatür taraması ve karşılaştırmalı analiz yöntemiyle her iki sistemde atama yetkisinin kapsamı, hangi kurumsal denetimlere tabi olduğu ve atama süreçlerinin daha merkezi bir yapıya dönüşmesinin liyakat ile bürokratik tarafsızlık ilkeleri üzerindeki yansımaları ayrıntılı biçimde değerlendirilmiştir. Bu çalışma, Türkiye'de yürütme organının üst kademe kamu yöneticileri atama yetkisi üzerinden siyaset-bürokrasi ilişkisini ABD ile karşılaştırarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın temel sorunsalları; yürütmenin üst düzey atamaları yapma yetkisinin siyaset-bürokrasi ilişkisini nasıl etkilediğinin ve kurumsal denetim mekanizmalarının bulunmadığı veya zayıf olduğu devletlerde üst düzey atama yetkisi kamu yönetiminde siyasal kadrolaşmaya ve tarafsızlık ilkesinin aşınmasına nasıl etki ettiğinin cevabını bulmaktır. 2017 Anayasa değişikliğiyle Türkiye'de yürütme yetkisi merkezileşmiş, üst kademe kamu personeli atamaları yasama onayına gerek olmadan doğrudan Cumhurbaşkanına bırakılmıştır. Bu durum, kuvvetler ayrılığı ve fren-denge mekanizmalarının işleyişini zayıflatmış ve liyakat tartışmalarını artırmıştır. Buna karşılık, ABD'de başkanın atama yetkisi Senato onayı gibi kurumsal mekanizmalarla denetlenmekte, bu sayede yürütmenin tek taraflı güç biriktirmesi sınırlandırılmaktadır. Türkiye'de hükümetin geniş takdir yetkisinin bürokrasiyi siyasal etkilere açık hale getirdiğini, ABD'de ise kurumsal denetimlerin daha dengeli bir bürokratik yapı oluşturduğunu ortaya koymuştur. Çalışmada kamu yönetiminde bürokratik tarafsızlık, liyakat ve hesap verebilirliğin güçlendirilmesi adına Türkiye'de yürütmenin atama yetkisine yönelik denetim araçlarının geliştirilmesi gerekliliği ve sistemin buna göre yapılandırılması gerekliliği tespit edilmiştir. Bu bulguların, yeni anayasa tartışmalarına ve kamu yönetimi reformlarına ışık tutması beklenmektedir.

Özet (Çeviri)

This thesis examines the authority and scope of the executive branch to appoint senior public officials in Türkiye and the United States in the context of the relationship between politics and bureaucracy. Furthermore, this study uses literature review and comparative analysis methods to evaluate in detail the scope of appointment authority in both systems, the institutional controls to which it is subject, and the implications of the appointment process becoming more centralized on the principles of meritocracy and bureaucratic impartiality. This study aims to analyze the relationship between politics and bureaucracy in Türkiye by comparing the executive branch's authority to appoint senior public officials with that of the United States. The main issues addressed in the study are how the executive branch's authority to make senior appointments affects the relationship between politics and bureaucracy, and how the authority to make senior appointments in states where institutional oversight mechanisms are absent or weak affects political staffing in public administration and the erosion of the principle of impartiality. With the 2017 constitutional amendment, executive power in Türkiye has been centralized, and appointments of senior public officials have been left directly to the President without the need for legislative approval. This situation has weakened the functioning of the separation of powers and checks and balance mechanisms and increased debates on meritocracy. In contrast, in the US, the president's appointment authority is controlled by institutional mechanisms such as Senate approval, thereby limiting the executive branch's unilateral accumulation of power. The study shows that the government's broad discretionary authority in Türkiye has made the bureaucracy susceptible to political influence, while institutional controls in the US have created a more balanced bureaucratic structure. The study found that in order to strengthen bureaucratic impartiality, meritocracy, and accountability in public administration, it is necessary to develop oversight tools for the executive branch's appointment authority in Türkiye and to structure the system accordingly. These findings are expected to shed light on the new constitutional debates and public administration reforms.

Benzer Tezler

  1. Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sisteminde üst düzey kamu yöneticilerinin statüsü (düzenleme, atama ve denetleme): Kayırma ve liyakat sistemi

    Status of executive public administrators in Presidential Government System (regulation, appointment and supervision): Spoil and merit system

    CAN AKBAY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Kamu YönetimiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. FATİH BİLAL ALODALI

  2. Билим, илим жана маданият тармагындагы Кыргызстан менен Түркиянын кызматташтыгы (1992-2012 жж.)

    Kırgız Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında eğitim, bilim ve kültürel ilişkiler (1992-2012)

    KADRİ AĞGÜN

    Doktora

    Kırgızca

    Kırgızca

    2016

    TarihKyrgyz State University named after I Arabaev

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TÖLÖBEK ABDRAHMANOV

  3. Karbon vergileri ve emisyon ticareti sistemleri, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik devletleri örneklerinden hareketle Türkiye'de uygulanabilirliği

    The case study for the applicability of carbon tax and emission trade systems in Turkey based on examples from the European Union and the United States of America

    MEHMET MURAT AKBELEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    MaliyeSüleyman Demirel Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜÇLÜ ÇİÇEK

  4. Lobicilik faaliyetlerinin siyasal etkinliği ve demokrasiye etkisi: ABD ve Türkiye örneği

    Political power and democracy effect of lobbying activities: Cases of USA, Turkey

    SEZGİ YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Siyasal BilimlerGaziantep Üniversitesi

    Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULKADİR AKSOY

  5. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kamu personel rejimine yansımaları

    Reflections of the Presidential Government System on the public staff regime

    YEMLİHA ÇETİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Kamu YönetimiKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM ETHEM TAŞ