Tescilli yapılara kullanıcı ve çevresindeki imar uygulamaları kaynaklı müdahalelerin yapısal etkileri
Structural effects of user and surrounding zoning-based construction interventions on registered buildings
- Tez No: 959643
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ OSMAN KURUŞCU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Geçmişten miras alınarak geleceğe aktarılacak, fiziksel olarak varlığını sürdüren ve insanlar tarafından yapılmış her türlü eser ile bir topluma ait değerler bütünü“kültürel miras”olarak tanımlanırken; tarihi yerler, anıtlar, yapılar ve insan eliyle yapılmış her türlü eseri kapsayan, gelecek nesiller için korunması ve saklanması gereken bu eserler“somut kültürel miras”olarak adlandırılmaktadır. Somut kültürel miras kapsamında kalan tarihi yapılar, taşınmaz kültür varlıkları olarak adlandırılmaktadır. Taşınmaz kültür varlığı olarak nitelendirilen tarihi yapıların, eskiyen veya bozulan kısımlarının değiştirilmesi ya da günümüz koşullarına uyarlanması amacı ile bilinçli veya bilinçsizce yapılan kullanıcı kaynaklı müdahaleler ile yakın çevresinde gerekli tedbirler alınmadan yapılan imar uygulamaları kaynaklı müdahaleler sonucunda hasarlar oluşabilmektedir. Özellikle yapının korunmasına olanak veren yeniden işlevlendirmede müdahaleler daha fazla olabilmektedir. Yapı malzemelerinin özelliklerinin bilinmemesi, taşıyıcı sistemin kendine özgü özelliklerinin göz ardı edilmesi ve uygulama sırasında gerekli tedbirlerin alınmaması sebebi ile yapı bir yandan tarihi ve estetik değerini kaybedilmekte, diğer yandan ise taşıyıcı sistemi zarar görebilmektedir. Yapıya yapılacak uygun müdahaleler ile yapının özgünlüğünün korunması ve kullanım standartlarının karşılanması sağlanabilmektedir. Bu denge bozulmadığı sürece yapı sahip olduğu değerleri ile birlikte yaşatılabilmektedir. Bu çalışmada, taşınmaz kültür varlıklarına yapılacak müdahalelerin ülkemizdeki mevcut ve uluslararası koruma yasaları çerçevesinde ilişkilendirilerek yapıda bilinçli ya da bilinçsizce yapılan müdahalelerin yapısal etkilerini, oluşan veya oluşabilecek hasarların tespit ve analiz edilerek detaylı olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle kültürel miras ile koruma mevzuatı ele alınmış ve tarihi yapı-müdahale ilişkisi incelenmiştir. Çalışmanın devamında tarihi yapıların yapım ve taşıyıcı sistemlerine göre sınıflandırılması yapılmış, bu sistem içinde yer alan taşıyıcı elamanların özellikleri açıklanmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde bilinçli veya bilinçsizce tarihi yapılara yapılan/yapılabilecek müdahaleler belirlenerek yapım biçimleri açısından sınıflandırılmış ve yapıya etkileri açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla İstanbul ili Beyoğlu ilçesinde yer alan, 19.yy sonu-20.yy başında inşa edilmiş, restorasyon projesi kapsamında ya da herhangi bir projesi olmadan müdahale görmüş ve işlev değişikliğine uğramış 5 adet tescilli yapı seçilerek detaylı olarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonunda, elde edilen tüm veriler ve analizler değerlendirilerek yapıdaki müdahalelerin yapısal etkilerinin genel bir değerlendirilmesi yapılmış, yapıların korunmasına yönelik öneriler getirilmiş, mevcut mevzuattaki tarihi yapıların korunmasına ilişkin eksikliklerin tanımlanması ve geliştirilmesi gereken noktalar ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
While cultural heritage is defined as all kinds of works that physically exist and are man-made, inherited from the past and intended to be passed on to future generations, tangible cultural heritage refers to monuments, buildings, historical sites, and all human-made structures that are considered significant for preservation and conservation for future generations. Historical buildings, which fall under the scope of tangible cultural heritage, are classified as immovable cultural assets. Damages may occur in historical buildings, which are classified as immovable cultural assets, due to user-induced interventions made either consciously or unconsciously to replace deteriorated or damaged parts or to adapt the structure to contemporary conditions, as well as due to urban development applications carried out in the vicinity without taking necessary precautions. Particularly in adaptive reuse projects that allow for the preservation of the building, interventions can be more extensive. Lack of knowledge regarding the properties of building materials, disregard for the unique characteristics of the structural system, and failure to take necessary precautions during implementation result in both the loss of the building's historical and aesthetic values and damage to its structural system. However, with appropriate interventions, the authenticity of the building can be preserved while ensuring that it meets usability standards. As long as this balance is maintained, the structure can continue to exist along with its intrinsic values. This study aims to evaluate in detail the structural effects of interventions, whether conscious or unconscious, made on immovable cultural assets by associating them with existing national and international conservation laws. Additionally, it seeks to identify and analyze the damage that has occurred or may occur due to such interventions. Within the scope of the study, cultural heritage and conservation legislation were first examined, and the relationship between historical buildings and interventions was analyzed. Subsequently, historical buildings were classified based on their construction and structural systems, and the characteristics of the structural elements within these systems were explained. In the fourth section, interventions made or potentially made to historical buildings, either consciously or unconsciously, were identified, classified according to construction techniques, and their effects on the buildings were examined. For this purpose, 5 registered buildings located in the Beyoğlu district of Istanbul, constructed between the late 19th and early 20th centuries, subjected to functional transformation and either altered within the scope of a restoration project or through unregulated interventions were selected and examined through a detailed analysis. At the conclusion of the study, all obtained data and analyses were evaluated, and a general assessment of the structural effects of the interventions on buildings was conducted. Recommendations for the conservation of the buildings were presented, and deficiencies in the existing legislation regarding the preservation of historic structures were identified, highlighting areas that need improvement.
Benzer Tezler
- Kentsel kültür mirasına yönelik risk azaltımı için bir yönetim modeli önerisi: İstanbul-Büyükada örneği
A management model for risk mitigation for urban cultural heritage: Istanbul-Büyükada case study
EVREN UZER VON BUSCH
Doktora
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Burdur Kavaklı Rum Ortodoks Kilisesi mimari analizi ve restorasyon süreci (2009-2014)
Architectural analysis and restoration process (2009-2014) of burdur Kavaklı Greek Orthodox Church
MEHMET ALİ KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkSüleyman Demirel ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA ŞİMŞEK TOLACI
- Antalya tarihi kent merkezi ve yakın çevresinin mekân dizim metodu ile analizi
Analysis of antalya historical core and its surroundings with the space syntax method
ENGİN KEPENEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA GENÇEL
- Aydın kent merkezi tarihi dokusunun incelenmesi
The Research of the historical fabric of the city centre of Aydın
AYLİN ERTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ETİ AKYÜZ LEVİ
- Rehabilitationof the historical fabric;a proposal for Emekyemez(Azap Kapı) neighborhood
Tarihi sit alanında rehabilitasyon koruma önerisi; Emekyemez (Azap Kapı) Mahallesi̇
AYSAN BEIDAGHDARSHOTORBAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER