Üstün yetenekli çocuklarda olumlu-olumsuz mükemmeliyetçilik ve sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between positive-negative perfectionism and social anxiety levels in gifted children
- Tez No: 959835
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NÜKET AFAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bahçeşehir Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
Bu araştırma, üstün yetenekli çocukların olumlu-olumsuz mükemmeliyetçilik ile sosyal kaygı arasındaki ilişkiyi ve bu değişkenlerin demografik etmenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektedir. İlişkisel tarama deseninde yürütülen çalışmanın örneklemini, 2024-2025 öğretim yılında İstanbul'daki dört BİLSEM'de öğrenim gören 246 ortaokul öğrencisi (12-14 yaş, %40,2 kız) oluşturmuştur. Veriler Olumlu-Olumsuz Mükemmeliyetçilik Ölçeği (OOMÖ) ve Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeği (ESKÖ) ile toplanmış; parametrik varsayımlar test edildikten sonra tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü ANOVA (Tukey HSD, η²) ve Pearson korelasyon analizleri SPSS 29.0'da yürütülmüştür. Bulgular, katılımcıların mükemmeliyetçilik ve sosyal kaygı düzeylerinin orta seviyede olduğunu göstermiştir. Olumsuz mükemmeliyetçilik, toplam sosyal kaygı düzeyi ile pozitif ve güçlü (r= .62, p < .001); olumlu mükemmeliyetçilik ise negatif ve orta düzeyde (r= -.30, p < .001) ilişkilidir. Cinsiyet ve okul türü değişkenleri anlamlı fark yaratmazken, yaş/sınıf düzeyi ilerledikçe bazı sosyal kaygı alt boyutlarında küçük ölçekli artışlar görülmüştür (η² ≤ .066). BİLSEM'e devam süresi arttıkça sosyal kaygı düzeyleri azalırken, 5 yıldır devam eden grupta olumsuz mükemmeliyetçilik artmıştır. Anne eğitim düzeyi sosyal kaygı ve mükemmeliyetçilikte anlamlı farklar yaratmış, baba eğitim seviyesi ise yalnızca mükemmeliyetçilik eğilimlerinde küçük-orta etkiler göstermiştir (η²≤ .142). Sonuçlar, üstün yetenekli öğrencilerin psikososyal yapılarının hem bireysel eğilimler hem de çevresel faktörler tarafından biçimlendiğini ortaya koymaktadır. Uygulayıcılara, müfredat ve danışmanlık müdahalelerinde olumlu mükemmeliyetçilik becerilini güçlendirirken olumsuz eğilimleri ve sosyal kaygıyı azaltmaya yönelik bütüncül programlar geliştirmeleri önerilir.
Özet (Çeviri)
This study investigates how positive and negative perfectionism relate to social anxiety in gifted children and whether these variables differ across demographic factors. Using a relational survey design, data were collected from 246 middle-school students (aged 12-14; 40.2% girls) enrolled in four Science and Art Centers (BİLSEM) in İstanbul during the 2024-2025 academic year. Participants completed the Positive-Negative Perfectionism Scale and the Social Anxiety Scale for Adolescents. After verifying parametric assumptions, descriptive statistics, independent-samples t-tests, one-way ANOVAs with Tukey HSD and η², and Pearson correlations were conducted in SPSS 29.0. Mean scores indicated moderate levels of both perfectionism and social anxiety. Negative perfectionism correlated positively and strongly with overall social anxiety levels (r = .62, p < .001), whereas positive perfectionism correlated negatively and moderately (r = –.30, p < .001). Gender and school type yielded no significant differences. Small but significant increases in certain social anxiety sub-scales emerged with advancing age/grade (η² ≤ .066). Longer BİLSEM attendance was linked to lower social anxiety, yet a five-year attendance period corresponded to higher negative perfectionism. Maternal education significantly affected both constructs, while paternal education showed small-to-medium effects solely on perfectionism (η² ≤ .142). These findings suggest that gifted students' psychosocial profiles are shaped by the direction of perfectionism as well as contextual variables such as age, grade, parental education, and length of enrichment education. Practitioners are urged to design comprehensive curricula and counseling interventions that bolster adaptive perfectionism while mitigating maladaptive tendencies and social anxiety in gifted populations.
Benzer Tezler
- Üstün yetenekli çocukların psikolojik, sosyal ve duygusal özellikler açısından incelenmesi
The examination of gifted children in terms of psychological, social, and emotional characteristics
HAKAN SARIÇAM
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiEngelli Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEŞİM FAZLIOĞLU
- Özel yetenekli tanısı almış ve almamış çocukların yalnızlık, empati ve mükemmeliyetçilik düzeylerinin incelenmesi
Loneliness, empathy and perfectionism levels of gifted and non-gifted children
BERFU ARSLAN AĞIRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiÜstün Zekalıların Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA GÜLOĞLU
- Genel zihinsel yetenek alanında özel yetenekli çocuklarda üstbiliş sorunları ile kaygı düzeyi ve davranışsal sorunlar arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between metacognition problems and anxiety level, emotional and behavioral problems in gifted children
BARİKA MERCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
Psikiyatriİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT YAVUZ
- Ülkemizde özel yetenekli öğrencilerin tanılama sürecinin öğretmen, veli ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi
The evaluation of gifted student's diagnostic process according to teacher, parents and student's ideas in our country
SEMRA GÖKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET KURNAZ
- Perceived family system and self-concept of gifted and non gifted children: A comparative study
Üstün yetenekli ve üstün yetenekli olmayan çocukların aile sistemi algıları ve öz kavramları: Karşılaştırmalı bir çalışma
ALPER ŞAHİN
