İklim dirençli kent yaklaşımında yağmur suyu hasadı uygulamasının değerlendirilmesi: İstanbul ili zeytinburnu ilçesi örneği
Assessing rainwater harvesting in the context of climate-resilient cities: a case study of Zeytinburnu district, İstanbul
- Tez No: 959850
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLEDA ENGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Sürdürülebilir ve dirençli kentler, yağmur suyu hasadı, sürdürülebilir su yönetimi, suya dirençli şehirler, Sustainable and resilient cities, rainwater harvesting, sustainable water management, water-resilient cities
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Kentleşme, hızlı nüfus artışı ve iklim değişikliği gibi faktörler su döngüsünü bozarak su kaynakları üzerindeki baskıyı artırmakta sel ve taşkın gibi afetlerin oluşmasına sebep olmaktadır. Bu durumda kentler hem etkileyen hem de görülen etkilerin sonuçlarından en çok etkilenen taraftadır. Bu bağlamda kentlerin iklim değişikliği etkilerine karşı dayanıklı olması ve dirençliliklerinin arttırılması, kentlerde iklim değişikliğine uyum ve sürdürülebilir su yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Tarih boyunca farklı uygarlıklar tarafından çeşitli dönemlerde uygulanan yağmur suyu hasadı, günümüzde ise iklim değişikliğine uyum stratejileri kapsamında yeniden önem kazanarak sürdürülebilir su yönetimine katkı sağlamaktadır. Bu çalışma, İstanbul ili Zeytinburnu ilçesi sınırları içinde yer alan 1.000 m² ve üzerinde farklı büyüklükte ve farklı türlerde hizmet veren binaların çatı alanlarından toplanabilecek yağmur suyu potansiyelini belirlemeyi ve toplanan yağmur sularının farklı kullanım potansiyellerini (yeşil alan sulama, sokak ve zemin temizliği, yangın suyu ihtiyacı, rezervuar kullanımı, inşaat faaliyetleri, buz sahası yenileme faaliyetleri) değerlendirilmesini hedeflemektedir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü hava gözlem istasyonlarından temin edilen yıllık yağış verileri kullanılan hesaplamalarda, seçilen çatı yüzeylerinden toplanabilecek yağmur suyu miktarları ve bu yağmur sularının yerinde değerlendirilerek kullanılabileceği senaryolar oluşturulmuştur. Ayrıca seçilen tüm çatılardan toplanabilecek yağmur suyu potansiyelinin yeşil alan sulanması için kullanıldığı senaryo ile bu sistemlerin yeşil altyapı ile entegre suya dirençli şehir oluşumuna katkısı analiz edilmiştir. Bu miktarın Zeytinburnu ilçesindeki yeşil alanların sulama ihtiyacının önemli ölçüde karşılayabileceği veya toplanan suların farklı alternatifler ile değerlendirilebileceği ortaya çıkmıştır. Toplanan yağmur sularının depolanacağı depo hacmi farklı yaklaşımlar ile hesaplanmış ve birim fiyatlar üzerinden maliyet fayda analizi oluşturulmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda, yağmur suyu hasadının alternatif bir su kaynağı olarak su kaynakları üzerindeki baskıyı azaltmasının yanında kentlerin iklim değişikliğine uyum, kritik altyapıların korunması, afet risklerinin azaltılmasına katkı sağladığı, suya ve iklime dirençli sürdürülebilir şehir vizyonu açısından da kritik bir öneme sahip olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Factors such as urbanization, rapid population growth, and climate change disrupt the natural water cycle, increasing pressure on water resources and leading to disasters such as floods and overflows. In this context, cities are both contributors to and the most affected by the consequences of these impacts. Therefore, it is essential to enhance urban resilience to the effects of climate change and to develop sustainable water management strategies for cities. Rainwater harvesting, which was practiced by various civilizations throughout history, has regained importance today as part of climate change adaptation strategies, contributing to sustainable water management. In this study, the rainwater harvesting potential of roof surfaces of buildings with an area of 1,000 m² or more and serving various functions within the Zeytinburnu district of Istanbul is analyzed. The potential uses of the collected rainwater—such as green area irrigation, street and surface cleaning, firewater supply, toilet flushing, construction activities, and ice rink maintenance—are also evaluated. Using long-term annual precipitation data obtained from meteorological observation stations of the General Directorate of Meteorology the amount of rainwater that can be collected from selected roof surfaces was calculated, and scenarios were created for its on-site utilization. In particular, one scenario focused on using the total collected rainwater for green area irrigation, and the contribution of such systems to the formation of water-resilient cities through integration with green infrastructure was analyzed. Results show that the collected rainwater can significantly meet the irrigation needs of green spaces in the Zeytinburnu district and can also be utilized for other alternative uses. The storage volume for the collected rainwater was calculated using different approaches, and a cost-benefit analysis was conducted based on unit prices. Based on the findings, rainwater harvesting not only reduces pressure on water resources as an alternative water source but also plays a critical role in climate change adaptation, protecting critical infrastructure, reducing disaster risks, and advancing the vision of water- and climate-resilient sustainable cities.
Benzer Tezler
- İklim değişikliğinde kentsel hasar görebilirlik: İstanbul- Bağcılar örneği
Urban damage vulnerability in climate change: İstanbul- Bağcılar
KÜBRA ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiAfet ve Acil Durum Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYHAN KAHYA
- Suya duyarlı kentsel tasarım uygulamaları ve stratejileri
Water sensitive urban design applications and strategies
MELEK DEMİR KARDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESİN ÖZLEM AKTUĞLU AKTAN
- Kentlerde iklim değişikliğine uyum çerçevesinde yeşil altyapı uygulamaları: Avrupa ve Türkiye yeşil başkentlerinin irdelenmesi
Green infrastructure applications in the framework of adaptation to climate change in cities: An examination of European and Turkish green capitals
SENA YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıSelçuk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU ÖZTÜRK KURTASLAN
- Toplumların kolektif zekası ile kentsel alanların merkeziyetsiz yapıda kavramsal tasarımı: Kripto kentler
The conceptual design in decentralized structure of urban spaces with the collective intelligence of communities: Crypto city
BÜŞRA KÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANER GÜNEY
- Ekstrem hava olaylarına karşı dirençli kentler üzerine bir model önerisi; Denizli kenti örneği
A modal proposal on resilient cities against extreme weather events; Denizli city example
GİZEM KARACAN TEKİN
Doktora
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DUYGU GÖKCE