İdari işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlanması
Presumption of legality in administrative acts
- Tez No: 959975
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN MELİH ÇAKIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Bu çalışmada idari işlemlerin özelliklerinden biri olan hukuka uygunluk karinesinden yararlanma ele alınmıştır. İdari işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlanması, idare tarafından tesis edilen idari işlemlerin, aksi yönde mahkeme kararı verilene kadar veya idarece idari işleme son verilene kadar, hukuka ve kanuna uygun kabul edilerek hukuki etki ve sonuçlar doğurabilmesini ifade etmektedir. İdari işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlanmasının, idari işlemlerin diğer temel özellikleri olan tek taraflılık, icrailik, re'sen icra edilebilirlikle de yakın ilişkisi bulunmaktadır. Hukuka uygunluk karinesinin temel aldığı kaynakların, idare hukukunda önemli yer eden kamu yararı, hukuk devleti ilkesi, kamu gücü ayrıcalığı, idari faaliyetlerin sürekli ve düzenli yürütülmesi zorunluluğu olduğu tespit edilmiş ve bu temel kavramların hukuka uygunluk karinesiyle ilişkileri değerlendirilmiştir. Hukuka uygunluk karinesinin sonuçları öncelikle idari işlemin uygulanması ve sona ermesi aşamalarındaki etkileriyle değerlendirilmiştir. İdari işlemin uygulanması aşamasında idari işlemin temel özellikleri arasındaki sebep-sonuç ilişkisi ortaya konmuştur. Son olarak idari işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlanmasının, idari yargılama usulündeki etkileri değerlendirilerek, idarenin işlemlerinin hukuka uygun olduklarına dair bu ön kabulün pratikte ifade ettiği anlam ortaya konmuştur. Teorik bir ön kabul olan hukuka uygunluk karinesinin, idari yargıdaki davalara etkileri, yürütmenin durdurulması kurumundaki işlevleri ve ayrıca idari yargıda ispat yükü ve re'sen araştırma ilkeleri bakımından gösterdiği etki, pratiğe yansımaları değerlendirilmiştir. Hukuka uygunluk karinesinin anlaşılmasına yönelik yürütülen çalışmada, literatürdeki kaynaklar incelenmiş ve yüksek mahkeme kararları değerlendirilmiştir. Elde edilen bilgiler, hukuki tasnif ile derli toplu bir şekilde ortaya konmuştur. Hukuka uygunluk karinesinin, idare hukukuna özgü bir karine olduğu, idarenin sürekli ve düzenli faaliyetler yürütebilmesi için gerekli olduğu ancak hukuka uygunluk karinesinde kişiler lehine bazı sınırlandırmalar yapılmasının daha işlevsel olacağı anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the presumption of legality, one of the fundamental characteristics of administrative acts. The presumption of legality implies that administrative acts issued by the administration are deemed lawful and valid—capable of producing legal effects—until annulled by a court decision or revoked by the administration itself. This presumption is closely related to other key attributes of administrative acts, such as their unilateral nature, enforceability, and the capacity for ex officio execution. The study identifies the foundational principles underlying the presumption of legality as public interest, the rule of law, privileges of public authority, and the necessity for the administration to function continuously and orderly. These core concepts are analyzed in relation to the presumption of legality. The consequences of the presumption are primarily evaluated through its impact on the enforcement and termination stages of administrative acts. In the implementation phase, the causal link between the essential features of administrative acts is revealed. Lastly, the practical implications of this theoretical presumption within administrative judicial procedure are discussed. The effects of the presumption on the functioning of judicial review, particularly in regard to the institution of stay of execution, the burden of proof, and the principle of ex officio examination, are analyzed in detail. The study draws upon existing literature and examines high court rulings to provide a structured legal classification. The findings demonstrate that the presumption of legality is a doctrine unique to administrative law, necessary for the continuous operation of administrative functions, yet suggest that introducing certain limitations in favour of individuals would enhance its functionality.
Benzer Tezler
- İdarenin yargı dışı denetim yollarının etkinliği
Efficiency of non-judicial review methods of the administration
ÖMER CAN BAŞ
- İptal davalarında hukukla uygunluk denetiminin sınırları
Iptal davalarinda hukukla uygunluk denetiminin sinirlari
SADIK GÖKÇEKLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
HukukErciyes ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRETTİN EREN