Ebeveyn-ergen ilişkisi ile gelişmeleri kaçırma korkusu arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçlar ve benlik saygısının aracı rolü
The mediating role of basic psychological needs and self-esteem in the relationship between the parent-adolescent relationship and fear of missing out
- Tez No: 960135
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET BİLGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Gelişmeleri kaçırma korkusu, ebeveyn algısı, temel psikolojik ihtiyaçlar, benlik saygısı, Fear of missing out, parent of perception, basic psychological needs, self-esteem
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Bu araştırmada, ergenlerin ebeveyn-ergen ilişkisi ile Gelişmeleri Kaçırma Korkusu (GKK) arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçlar ve benlik saygısının aracı rolü incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi, Bilecik ilinin Merkez ilçesinde bulunan liselere devam eden 580 ergenden oluşmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak, Eksik Kalma Korkusu Ölçeği, Anne-Baba Algı Ölçeği, Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği-Lise Formu ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistik analizler, yapısal eşitlik modellemesi, t-test ve ANOVA kullanılmıştır. Yapısal modellerdeki dolaylı etkiyi test edebilmek için bootstrapping işlemi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizinde, anne algısı, baba algısı, ilişkili olma ihtiyacı, yeterlik ihtiyacı, özerklik ihtiyacı ve benlik saygısı arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler saptanırken özerklik ihtiyacı dışındaki değişkenler ile GKK arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler saptanmıştır. Bu doğrultuda özerklik ihtiyacı, yapısal modele dahil edilmemiştir. Yapılan Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) analizinde, tercih edilen bir modelde, ergenlerin anne algısı ve baba algısı ile GKK arasındaki ilişkide ilişkili olma ihtiyacı ve benlik saygısının seri aracılık etkisi bulunurken, tercih edilirken diğer modelde de ergenlerin anne algısı ve baba algısı ile GKK arasındaki ilişkide yeterlik ihtiyacı ve benlik saygısının seri aracılık etkisi olduğu görülmüştür. Araştırmada ergenlerin cinsiyet ve yaşına göre GKK düzeylerinde anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. GKK düzeylerinin kız ergenlerde erkek ergenlere göre, anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ergenlerin yaşlarına göre GKK düzeylerinde anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.
Özet (Çeviri)
This study examined the mediating role of basic psychological needs and self-esteem in the relationship between adolescents' parent-adolescent relationships and Fear of Missing Out (FOMO). The sample of the study consisted of 580 adolescents attending high schools in the Merkez district of Bilecik. The Fear of Missing Out Scale, Parent of Perception Scale, Basic Psychological Needs Scale-High School Form and Rosenberg Self-Esteem Scale were used as measurement tools in the study. Descriptive statistical analyses, structural equation modeling, t-test and ANOVA were used in the analysis of the data. In the correlation analysis, positive significant relationships were found between perception of mother, perception of father, need for relatedness, need for competence, need for autonomy and self-esteem, while negative significant relationships were found between variables other than need for autonomy and FOMO. Accordingly, the need for autonomy was not included in the structural model. In the Structural Equation Model (SEM) analysis, in one preferred model, the need for relatedness and self-esteem had a serial mediation effect in the relationship between adolescents' perception of mother and father and FOMO, while in the other preferred model, the need for competence and self-esteem had a serial mediation effect in the relationship between adolescents' perception of mother and father and FOMO. In the study, it was also examined whether there was a significant difference in FOMO levels according to the gender and age of adolescents. It was determined that FOMO levels were significantly higher in female adolescents than in male adolescents. No significant difference was found in FOMO levels according to the ages of adolescents.
Benzer Tezler
- 'I need to be updated': Fear of missing out and its antecedents as predictors of adolescents' and emerging adults' aspects of social media addiction
'Güncellenmeliyim': Sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve bunun ergen ve genç yetişkinlerdeki sosyal medya bağımlılığı boyutlarına yordayıcı olarak öncülleri
GÜLFEM TANRIKULU
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
PsikolojiTED ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ATHANASIOS MOURATIDIS
- Diyabeti olan ergenlerde ebeveyn-çocuk metakognisyonlarının hastalığa yönelik tutum, psikolojik sağlamlık ve depresyon-kaygı ile ilişkisi
The relationship between parent-child metacognitions, attitudes towards diabetes, psychological resilience, and depression-anxiety in adolescents with diabetes
FERİŞTAH GÜNEŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
PsikiyatriPamukkale ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER BAŞAY
- Ebeveyn ergen ilişki niteliği ve ebeveyn öz-şefkat düzeylerinin ergenlerin psikolojik sağlamlık ve öz-denetim becerileri ile ilişkisi
The relationship between parent-adolescent relationship quality and parental self-compassion levels with adolescents' resilience and self-regulation skills
İLAYDA BALABAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiBEYKOZ ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEGÜL SELCEN GÜLER
- Lise öğrencilerinin akademik başarılarının ChatGPT ve KNIME kullanılarak makine öğrenmesi modelleriyle tahmin sonuçlarının karşılaştırılması
Comparison of the results of predicting the academic achievements of high school students with machine learning models using ChatGPT and KNIME
ENGİN BAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR YILMAZ
- Erken çocukluk dönemindeki çocukların zeka düzeyleri ve sosyal becerileri ile ailelerin ebeveynlik ve dijital ebeveynlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between intelligence levels and social skills of early childhood children and parenting and digital parenting attitudes of families
KÜBRA KUZU JAFARI
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN ASUDE BAŞAL