Yabancılaşma kavramının sanata güncel yansımaları ve mekansal deneyim
Contemporary reflections of the concept of alienation in art and spatial experience
- Tez No: 960166
- Danışmanlar: DOÇ. SEVAL ŞENER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Heykel Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 65
Özet
Bu çalışma, bireyin modern yaşam pratikleri içinde mekâna ve zamana yabancılaşmasını, bu yabancılaşmanın sanat alanındaki yansımalarıyla birlikte ele alır. Modernlik sonrası dünyada, hızla dönüşen toplumsal ve mekânsal yapılar, bireyin yaşadığı çevreyle olan ilişkisini dönüştürmüş; mekân, deneyimlenen bir unsur olmaktan çıkarak geçilen, tüketilen, anonimleşmiş bir arayüze dönüşmüştür. Bu dönüşüm, bireyin mekânla kurduğu bağın zayıflamasına ve zaman algısının yüzeyselleşmesine neden olmuş; birey, yaşadığı yerle ve anla ilişkisini kaybetmeye başlamıştır. Çalışma kapsamında, sanat tarihinde bu yabancılaşmayı görünür kılan yaklaşımlar ve sanatçılar üzerinden bir inceleme yapılmış; mekanla kuvvetli şekilde ilişkilenen ve mekâna özgü sanat anlayışıyla şekillenen yerleştirmeler, bireyin mekânla yeniden ilişki kurma çabası bağlamında değerlendirilmiştir. Sanatçıların üretimlerinde fiziksel çevre yalnızca bir zemin değil; düşünsel, tarihsel ve duygusal katmanlarıyla bir karşılaşma alanı olarak ele alınmıştır. Bu bağlamda geliştirilen sanat eserlerinin, izleyiciyi pasif bir gözlemciden çıkararak bedensel ve zihinsel bir katılımcı haline getirmesi önemli bir dönüştürücü etki yaratmaktadır. Tez kapsamında incelenen güncel sanat pratiklerinde olduğu gibi, sanatın deneyimsel gücüne vurgu yapılmakta; mekân, yalnızca bir sergileme alanı değil, doğrudan sanatın kendisine dönüşen bir unsur olarak ele alınmaktadır. Bu kuramsal arka planla birlikte, üretilen işlerde mekâna yapılan müdahalelerle izleyicinin mekan içinde kendini konumlandırması ve bulunduğu yeri fark etmesi hedeflenmiştir. Çalışmalarda, görünmeyeni görülür, farkedilmeyeni farkedilir kılmak, mekan yüzeyinin alışılmış kullanımını tersine çevirmek ve bireyi mekânsal gündelik rutinden kopararak düşünsel bir yüzleşmeye davet etmek amaçlanmıştır. Böylece sanat, mekânı dönüştüren bir araç değil, onunla birlikte dönüşen bir deneyim alanı olarak ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
This study explores the alienation of the individual from space and time within the practices of modern life, and examines how this alienation is reflected in the field of art. In the post-modern era, rapidly transforming social and spatial structures have reshaped the individual's relationship with their surroundings; space has ceased to be something directly experienced and has instead become a transitory, consumable, and anonymous interface. This transformation has weakened the individual's connection to space and led to a superficial perception of time, causing a loss of engagement with both place and the present moment. Within the scope of this research, artistic approaches and practices that make such alienation visible have been analyzed, particularly within the framework of site-specific art and installation practices. In these works, physical space is not treated merely as a backdrop, but as a site of encounter embedded with intellectual, historical, and emotional layers. Such artistic practices have the capacity to shift the viewer from a passive observer into an active participant, both physically and mentally. As emphasized in the contemporary art practices discussed in the thesis, the experiential power of art comes to the forefront, and space is not just the setting of the artwork, but becomes the artwork itself. Alongside this theoretical framework, the artist's own works are also examined within this context. These productions involve interventions in space that prompt the viewer to stop, to touch, to change direction, and to become aware of their surroundings. The aim is to render the invisible visible, to invert conventional spatial perceptions, and to interrupt everyday routines with a call for reflective confrontation. In this way, art is not approached as a tool for transforming space, but rather as a practice that co-evolves with it, producing a shared field of experience.
Benzer Tezler
- Güncel sanatta küresel gücün etkisi ve insan
The effect of global power in contemporary art and human
ÜNAL BASTABAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAtatürk ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MUHAMMET EMİN KAYSERİLİ
- 20. yüzyıl modern mimarlık mirasının değerlendirilmesi: IMÇ örneği
Assesment of 20th century modern architecture heritage: The case of IMÇ
SAADET KÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İPEK AKPINAR
- Gündelik hayatta yabancılaşmış birey - mekan ilişkisi
Alienated individual - space related in everyday life
FİDE LALE DURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. SERAP EMMUNGİL KARAMANOĞLU
- Çağdaş sanatta yabancılaşma kavramı, rolü ve kapsamı
Concept, role and scope of alienation in contemporary art
DİLAN AY
- Leisure as criticism in architectural texts
Mimarlık metinlerinde bir eleştiri aracı olarak Leisure kavramı
BERNA GÖL
Doktora
İngilizce
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
PROF. DR. BÜLENT TANJU