Geri Dön

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı hastalarda kan melatonin düzeyinin kronotip, uyku sorunları, anksiyete ve depresyon belirtileri ile ilişkisi

The relationship between blood melatonin levels, chronotype, sleep problems, anxiety and depressive symptoms in patients diagnosed with attention-deficit/hyperactivity disorder

PDF İndir

  1. Tez No: 960217
  2. Yazar: GİZEM KURU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE ÜNVER
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 155

Özet

ÖZET Amaç: Çalışmamızda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı ergenlerin kan melatonin düzeyleri ile kronotip, uyku sorunları, anksiyete ve depresyon belirtilerinin sağlıklı ergenlerle karşılaştırılması ilk amacımız olarak belirlenmiştir. İkinci olarak DEHB tanılı ergenlerde kan melatonin düzeylerinin kronotip, uyku sorunları, anksiyete ve depresyon belirtileri ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Polikliniği'nde ilk kez DEHB tanısı almış veya DEHB tanısı olup son 6 aydır ilaç tedavisi almayan 10-18 yaş aralığındaki 41 ergen hasta grubunu, yaş ve cinsiyet açısından DEHB grubu ile eşleştirilmiş 42 ergen de sağlıklı kontrol grubunu oluşturmuştur. Her iki gruptaki olgular Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Versiyonu-Türkçe Uyarlaması ile değerlendirilmiştir. Ergenlerden Çocuklarda Anksiyete ve Depresyon Ölçeği-Yenilenmiş Formu'nu (ÇADÖ-Y), ebeveynlerinden Conner's Aile Değerlendirme Ölçeği-Kısa Formu'nu (CADÖ), Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu için Belirti Değerlendirme Anketi'ni (SNAP-IV), Çocukluk Dönemi Kronotip Anketi'ni (ÇDKA) ve Çocuklarda Uyku Bozukluğu Ölçeği'ni (ÇUBÖ) doldurmaları istenmiştir. Hasta ve kontrol gruplarındaki ergenlerin biyokimyasal testleri için 8-12 saat açlığı takiben sabah 08:00-10:00 saatleri arasında venöz kan örnekleri alınmıştır. Plazmadan yapılacak analizler için sodyum sitrat içeren tüpler kullanılmıştır. Plazma eldesi için numuneler venöz alım sonrası 30 dk içerisinde 1000xg'de 2-8 oC'de 15 dakika santrifüj edilmiştir. Örneklerin stabilitelerini korumaları adına işlem gününe kadar muhafaza edilmek üzere kapaklı eppendorf tüplerine konularak -80o C'de ultraderin dondurucuda muhafaza edilmiş ve yarışmalı ELISA yöntemi ile kan melatonin düzeyleri ölçülmüştür. Bulgular: DEHB tanılı hastalarda akşamcıl tip kronotip kontrol grubuna göre belirgin olarak daha fazla saptanmıştır. ÇADÖ-Y puanları açısından gruplar arasında fark saptanmamıştır. CADÖ ölçeği puanları açısından sadece öğrenme sorunu alt tipi DEHB grubunda anlamlı olarak yüksektir. ÇDKA ve SNAP-IV ölçeği puanları DEHB grubunda anlamlı olarak daha yüksektir. ÇDKA ölçeğinde programlı günler ve boş günlerde uykuya dalma süreleri DEHB grubunda anlamlı düzeyde daha uzundur. ÇUBÖ ölçeği puanlarına göre uyku başlatma ve sürdürme sorunları ile uyku-uyanıklık geçiş bozuklukları DEHB grubunda anlamlı olarak daha yüksektir. Melatonin düzeyleri DEHB grubunda ortalama 312,44 ± 102,29 pg/mL, kontrol grubunda ise 319,84 ± 70,75 pg/mL olarak ölçülmüştür. Melatonin düzeyleri açısından gruplar arasında fark saptanmamıştır. DEHB grubunun programlı günlerde ve boş günlerde uykuya dalma süreleri ile kan melatonin düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir korelasyon saptanmıştır. ÇADÖ-Y, ÇUBÖ ve SNAP-IV ölçekleri ile melatonin düzeyleri arasında herhangi bir korelasyon saptanmamıştır. DEHB tanılı hastalarda kronotip türlerine göre ölçek puanları ve melatonin düzeyleri karşılaştırıldığında; uyku başlatma ve sürdürme sorunları ve aşırı uykululuk bozuklukları akşamcıl kronotip olanlarda anlamlı şekilde daha fazladır. ÇUBÖ toplam puanı da yine akşamcıl kronotipli hastalarda daha yüksektir. Melatonin düzeyleri açısından kronotip türleri arasında farklılık saptanmazken, ÇDKA puanları akşamcıl kronotipli hastalarda daha yüksektir. Dikkat eksikliği, öğrenme sorunları ile psikosomatik sorunlar da akşamcıl kronotipli DEHB hastalarında daha fazla saptanmıştır. Sonuç: Çalışmamızın sonuçları DEHB tanılı ergenlerde kontrol grubuna göre uyku sorunlarının ve akşamcıl kronotip eğiliminin daha fazla olduğunu göstermiştir. DEHB ve kontrol grubu kan melatonin düzeyleri arasında anlamlı fark saptanmamakla birlikte DEHB tanılı ergenlerdeki uyku sorunlarının etyolojisine yönelik ek incelemelerin gerekli olduğu düşünülmektedir. Bu alanda yapılacak geniş ölçekli yeni çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Ayrıca DEHB tanılı ergenlerin uyku sorunlarına yönelik müdahalelerin önemli olacağı ve bu müdahalelerle günlük işlevselliklerinin artabileceği akla gelmiştir. ANAHTAR KELİMELER: DEHB, melatonin, uyku, kronotip, depresyon, anksiyete.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Objective: The primary aim of this study was to compare blood the levels of melatonin, chronotype, sleep problems and symptoms of anxiety and depression in adolescents diagnosed with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) with those of a healthy control group. The secondary aim was to investigate the relationships between blood melatonin levels and chronotype, sleep problems, and symptoms of anxiety and depression within the ADHD group. Materials and Methods: The study sample consisted of 41 adolescents aged 10-18 years, either newly diagnosed with ADHD, or previously diagnosed but not having received pharmacological treatment for the disorder in the past six months. The participants were recruited from the Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic at Marmara University Pendik Research and Training Hospital. A control group of 42 healty adolescents, matched for age and sex, was also included. All participants in both groups were assessed using the Turkish version of the Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children-Present and Lifetime Version. Adolescents were asked to complete the Revised Child Anxiety and Depression Scale (RCADS), while their parents completed the Conners' Parent Rating Scale-Short Form (CPRS), the Swanson, Nolan, and Pelham Questionnaire (SNAP-IV), the Children's Chronotype Questionnaire (CCTQ) and the Sleep Disturbance Scale for Children (SDSC). Venous blood samples were collected from adolescents in both the patient and control groups between 08:00 and 10:00 a.m. following an 8–12 hour fasting period. Tubes containing sodium citrate were used for analyses requiring plasma. To obtain plasma, samples were centrifuged within 30 minutes of collection at 1000×g for 15 minutes at 2–8°C. To preserve sample stability, plasma was aliquoted into capped Eppendorf tubes and stored at –80°C in an ultra-low temperature freezer until the day of analysis. Blood melatonin levels were measured using a competitive enzyme-linked immunosorbent assay method. Results: Adolescents with ADHD exhibited a significantly higher prevalence of evening-type chronotype compared to the control group. No significant differences were observed between the groups in terms of RCADS scores. Among the CPRS subscales, only the learning problems subscale was significantly higher in the ADHD group. Both CCTQ and SNAP-IV scores were significantly higher in the ADHD group. On the CCTQ, sleep onset latency was significantly longer in the ADHD group on both scheduled and free days. According to the SDSC scores, the ADHD group experienced significantly greater difficulty initiating and maintaining sleep, as well as disturbances in the sleep–wake transition. The mean melatonin level was measured as 312.44 ± 102.29 pg/mL in the ADHD group and 319.84 ± 70.75 pg/mL in the control group. No significant difference was found between the groups in terms of melatonin levels. Within the ADHD group, a significant positive correlation was determined between blood melatonin levels and sleep onset latency on both scheduled and free days. However, no significant correlations were found between melatonin levels and the RCADS, SDSC, or SNAP-IV scores. When the scores on the different scales and the melatonin levels were compared according to chronotype within the ADHD group, adolescents with an evening-type chronotype exhibited significantly more difficulty initiating and maintaining sleep, as well as suffering from excessive daytime sleepiness. The total SDSC score was also higher among those with an evening chronotype. While no significant differences in melatonin levels were observed across chronotype types, CCTQ scores were significantly higher in individuals with an evening-type chronotype. Furthermore, symptoms related to inattention, learning problems, and psychosomatic complaints were more frequently observed in ADHD patients with an evening chronotype. Conclusion: The findings of this study indicate that adolescents with ADHD exhibit more severe sleep disturbences and exhibit a stronger preference for an evening-type chronotype compared to healthy controls. While no significant difference in blood melatonin levels was found between the ADHD and control groups, the results suggest the need for further investigation into the etiology of sleep disturbances in adolescents with ADHD. There is a clear need for large-scale studies in this field. Moreover, interventions targeting sleep problems in adolescents with ADHD could potentially enhance their daily functioning. KEYWORDS: ADHD, melatonin, sleep, chronotype, depression, anxiety.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    596689

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı hastalarda zonulin ve claudin-5 kan düzeylerinin değerlendirilmesi ve hastalığın patogenezindeki potansiyel rolü

    Evaluation of zonulin and claudin-5 blood levels in patientsdiagnosed with attention deficit hyperactivity disorder andthe potential role in patogenesis of the disease

    PINAR AYDOĞAN AVŞAR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriSüleyman Demirel Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT IŞIK

    DOÇ. DR. EVRİM AKTEPE

  2. Tez No

    366207

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı hastalarda serum adrenomedullin ve nitrik oksit düzeyleri ve etyopatogenezdeki yeri

    Serum adrenomedullin and nitric oxide levels of attention deficit hyperactivity disorder diagnosed patients and their role in etiopathogenesis

    YETİŞ IŞILDAR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    PsikiyatriPamukkale Üniversitesi

    Dahili Tıp Bilimleri Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. GÜLŞEN ÜNLÜ

  3. Tez No

    665311

    Adipoz dokudan sentezlenen visfatin, irisin, UPC-1 ile yürütücü fonksiyonlar arasındaki ilişkinin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanılı hastalarda değerlendirilmesi

    Evaluation of the relationship between visfatin, iris, UCP-1 and executive functions synthesized from adipose tissue in patients with attention deficit and hyperactivity disorder

    MUSTAFA ESAD TEZCAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriSelçuk Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİT NECMİ UÇAR

    PROF. DR. HÜSAMETTİN VATANSEV

  4. Tez No

    775232

    Otizm spektrum bozukluğu tanılı hastalarda bipolar bozukluk gelişimi ile VEGF, IGF-1 ve FGF-2 faktörlerinin ilişkisinin incelenmesi

    Investigation the relationship between the development of bipolar disorder and VEGF, IGF-1 and FGF-2 in patients with autism spectrum disorder

    GÖKÇE GÜLDİKEN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Psikiyatriİstanbul Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT COŞKUN

  5. Tez No

    861514

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde uyku ile DHA, EPA, fosfatidilserin düzeylerinin ilişkisinin incelenmesi

    The relationship between sleep and DHA, EPA, phosphatidylserine levels in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder

    MERVE YILMAZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikiyatriManisa Celal Bayar Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZNUR BİLAÇ

Geri Dön