Vegan tüketicilerin kişilik özellikleri ile dindarlığın vegan olma motivasyonlarıyla arasındaki ilişkiyi inceleyen bir araştırma
A study examining the relationship between the personality traits of vegan consumers and their motivation for becoming vegan
- Tez No: 960251
- Danışmanlar: DR. HANDE BEGÜM BUMİN DOYDUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bireylerin yaşam tarzı tercihleri, yalnızca fizyolojik ihtiyaçlara değil, aynı zamanda psikolojik, ahlaki ve değer temelli faktörlere de dayanmaktadır. Son yıllarda özellikle veganlık gibi etik temelli tercihler, bireylerin kişilik özellikleri ve inanç yapılarıyla daha fazla ilişkilendirilir hale gelmiştir. (Rosenfeld ve Burrow,2017; Forestell ve Nezlek,2018) Bu doğrultuda, bireyin kendini nasıl tanımladığı ve neye inandığı, sağlıklı yaşam, çevreye duyarlılık ve hayvan hakları gibi motivasyonlarla birleşerek davranışlarını şekillendirebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, bireylerin kişilik özellikleri ve dindarlık düzeylerinin vegan olma motivasyonları üzerindeki etkilerini incelemektir. Çalışmanın kuramsal temeli Öz Belirleme Teorisi'ne (Self-Determination Theory, SDT) dayanmaktadır.Öz Belirleme Teorisi, bireylerin davranışlarını yönlendiren motivasyon türlerini içsel (intrinsik) ve dışsal (extrinsik) olarak iki temel başlık altında ele alır. Bu bağlamda, veganlık gibi yaşam tarzı tercihlerinin arkasındaki sağlık, çevresel sürdürülebilirlik ve hayvan refahı gibi motivasyonlar, bireylerin öz belirleme düzeyleriyle ilişkilendirilmektedir. Araştırmada kişilik özellikleri Beş Faktör Kişilik Kuramı çerçevesinde dışadönüklük, uyumluluk, sorumluluk, duygusal denge ve deneyime açıklık/zeka boyutlarıyla değerlendirilmiş; dindarlık ise içsel ve dışsal dindarlık biçiminde iki alt boyutta ele alınmıştır. Vegan olma motivasyonları sağlık, çevre ve hayvan refahı olmak üzere üç başlıkta incelenmiştir.Çalışma kapsamında nicel araştırma yöntemi benimsenmiş; veriler anket aracılığıyla toplanmıştır. Ölçeklerin geçerliliği Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile test edilmiş, değişkenler arası ilişkiler Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, kişilik özellikleri ve dindarlık düzeylerinin vegan olma motivasyonlarını anlamlı düzeyde yordadığını göstermiştir. Özellikle sorumluluk ve içsel dindarlığın sağlık ve çevresel motivasyonları pozitif yönde etkilediği saptanmıştır. Sonuç olarak, bu araştırma bireysel farklılıkların vegan yaşam tarzı tercihleri üzerindeki etkisini açıklamakta ve Öz Belirleme Teorisi çerçevesinde içsel-dışsal motivasyonların kişilik ve inanç yapılarıyla nasıl şekillendiğine dair önemli bulgular sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the effects of individuals' personality traits and levels of religiosity on their motivations for adopting a vegan lifestyle. The theoretical framework of the research is based on Self-Determination Theory (SDT), which categorizes motivational types as intrinsic and extrinsic. In this context, motivations such as health, environmental sustainability, and animal welfare often associated with the choice of a vegan lifestyle are discussed in relation to individuals' levels of self-determination. Personality traits are evaluated within the framework of the Big Five Personality Theory, consisting of extraversion, agreeableness, conscientiousness, emotional stability, and openness to experience. Religiosity is addressed in two dimensions: intrinsic and extrinsic religiosity. Vegan motivations are examined under three main categories: health, environment, and animal welfare.A quantitative research design was adopted, and data were collected through a structured questionnaire. The validity of the measurement instruments was assessed using Confirmatory Factor Analysis (CFA), and the relationships among the variables were analyzed through Structural Equation Modeling (SEM). The findings revealed that both personality traits and levels of religiosity significantly predict motivations for adopting a vegan lifestyle. In particular, conscientiousness and intrinsic religiosity were found to positively influence health and environmental motivations. In conclusion, this study highlights the impact of individual differences on vegan lifestyle preferences and provides significant insights into how intrinsic and extrinsic motivations are shaped by personality and belief structures within the framework of Self-Determination Theory.
Benzer Tezler
- Vegan tüketicilerin kişilik özellikleri ile vegan ürün marka kişiliği ve marka sadakati arasındaki ilişkiler
Başlık çevirisi yok
DERYA YİTGİN
- Vegan olmayan tüketicilerin vegan markalara yönelik tutum ve satın alma niyetinin incelenmesi
Examination of attitudes and purchase intentions of non-vegan consumers towards vegan brands
PELİN ESLEK KANTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikBahçeşehir ÜniversitesiReklamcılık ve Marka İletişimi Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YESİM ULUSU
- An exploration into the demands and expectations of vegan consumers concerning the consumption of cosmetic products
Kozmetik ürünlerin tüketimiyle ilgili olarak vegan tüketicilerin talepleri ve beklentileri üzerine bir inceleme
SEVİNÇ YAZILITAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
İşletmeYeditepe Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI TOLUNAY
- Vegan ve vegan olmayan bireylerin eko etiketli ürünlere karşı tutum ve satın alma davranışlarının incelenmesi
Examination of attitude and purchasing behavior of vegan andnon-vegan individuals against eco-label products
SELİN GENLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeEge Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ERHAN ZALLUHOĞLU
- Vegan olmayan tüketicilerin vegan gıda motivasyonlarının tutum ve satın alma niyetlerine etkisi
Başlık çevirisi yok
FATMA YAYLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıMersin ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜRKAN AKDAĞ