Mikro-aşılanan Citrus spp.'de tuzluluk stresine karşı toleransın gen düzeyinde belirlenmesi
Gene level evaluation of tolerance to salinity stress in micro-grafting Citrus spp.
- Tez No: 960402
- Danışmanlar: PROF. DR. ERGUN KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biyoteknoloji, Botanik, Biology, Biotechnology, Botany
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Moleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Tez çalışması kapsamında turunçgiller için sentetik jel tohum teknolojisi ve mikro aşılama yönteminin entegre edildiği yeni bir mikro aşılama yöntemi geliştirilecektir. Bu bağlamda tuz stresine toleranslı Citrus aurantium L. ve Citrus limonia L. anaçları üzerine, Citrus deliciosa sürgünleri aşılanacaktır. Aşılamadan önce ve sonra, Citrus deliciosa bitkisinde tuz stresine yanıt olarak moleküler belirteçler arasında yer alan SOS1, NHX1, HKT1 ve P5CS genlerinin mRNA düzeyindeki ekspresyon seviyeleri incelenecektir. Tez çalışmasında in vitro ortamda yeterli miktarda bitki materyali elde edildikten sonra Citrus aurantium L., Citrus limonia L. ve Citrus deliciosa tuz stresine maruz bırakılarak stresle ilişkili genlerin ekspresyon seviyeleri belirlenerek tolerans düzeyleri analiz edilmiştir. Ardından sentetik jel tohum teknolojisinin entegre edildiği yeni mikro aşılama yöntemi ile Citrus deliciosa sürgünleri, tuz stresine toleranslı Citrus limonia L. ve Citrus aurantium L. anaçları üzerine aşılanmıştır. Aşılama sonrası tuz stresine bırakılan aşılı Citrus deliciosa bitkileri stresle ilişkili genlerin ekspresyon seviyeleri belirlenmiştir. Geliştirilen sentetik tohum destekli mikro aşılama tekniği ile %100 aşılama başarısı elde edilmiştir. Elde edilen bu yüksek başarı oranı, söz konusu yöntem ve tekniklerin turunçgil üretiminde aşılama verimliliğini artırmada önemli bir yenilik ve ilerleme olduğunu göstermektedir. Aşılama öncesi ve sonrası Citrus deliciosa bitkisinin tuz stresi altında HKT1 ile NHX1 genlerinin ekspresyon seviyeleri farklı tuz konsantrasyonlarında moleküler olarak incelenmiştir. Elde edilen sonuçlarda, tuz stresine karşı bitkilerin gen ekspresyon profillerinde genotip ve uygulama koşullarına bağlı olarak farklılık göstermiştir. Citrus limonia L. anacı üzerine aşılanmış Citrus deliciosa bitkilerinde NHX1 geninin yüksek tuz konsantrasyonlarında artan ekspresyonu, Na⁺ iyonlarının vakuollerde depolanması mekanizmasının aktif olduğunu göstermiştir. Bu durum, Citrus limonia L. anacının özellikle yüksek tuz koşullarında köklerde iyon toksisitesini sınırlı düzeyde baskıladığı şeklinde değerlendirilmektedir. Öte yandan, Citrus aurantium L. anacı üzerine aşılanmış Citrus deliciosa bitkilerinde ise NHX1 ve HKT1 genlerinin ekspresyon seviyelerinin genel olarak düşük seyretmesi, bu anacın iyon toksisitesini kök seviyesinde etkili şekilde baskılayarak stresin sürgün dokularına ulaşmasını engellediğini düşündürmektedir. Elde edilen bulgular, mikro aşılama yönteminin yalnızca fizyolojik uyum açısından değil, aynı zamanda genetik stres yanıtlarını yönlendirme potansiyeli açısından da önemli bir araç olabileceğini ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
As part of the thesis study, a new micrografting method will be developed by integrating synthetic gel seed technology and micrografting methods for citrus fruits. In this context, Citrus deliciosa shoots will be grafted onto salt-tolerant Citrus aurantium L. and Citrus limonia L. rootstocks. The mRNA expression levels of the salt stress response marker genes SOS1, NHX1, HKT1, and P5CS in Citrus deliciosa will be analyzed before and after grafting. In the thesis study, after obtaining sufficient plant material in vitro, Citrus aurantium L., Citrus limonia, and Citrus deliciosa L. were exposed to salt stress, and the expression levels of stress-related genes were determined to analyse tolerance levels. Subsequently, Citrus deliciosa shoots were grafted onto salt-tolerant Citrus limonia L. and Citrus aurantium L. rootstocks using a new micrografting method integrated with synthetic gel seed technology. The expression levels of stress-related genes in the grafted Citrus deliciosa plants exposed to salt stress were determined post-grafting. A 100% grafting success rate was achieved using the developed synthetic seed-supported micrografting technique. This high success rate demonstrates that the aforementioned methods and techniques represent an important innovation and advancement in increasing grafting efficiency in citrus production. The expression levels of the HKT1 and NHX1 genes in Citrus deliciosa plants under salt stress before and after grafting were molecularly analysed at different salt concentrations. The results showed that the gene expression profiles of plants under salt stress varied depending on the genotype and application conditions. The increased expression of the NHX1 gene at high salt concentrations in Citrus deliciosa plants grafted onto Citrus limonia L. rootstock indicates that the mechanism for storing Na⁺ ions in vacuoles is active. This suggests that Citrus limonia L. rootstock suppresses ion toxicity in roots to a limited extent, particularly under high salt conditions. On the other hand, the generally low expression levels of the NHX1 and HKT1 genes in Citrus deliciosa plants grafted onto Citrus aurantium L. rootstock suggest that this rootstock effectively suppresses ion toxicity at the root level, preventing stress from reaching the shoot tissues. The findings reveal that micrografting is not only an important tool in terms of physiological adaptation but also in terms of its potential to direct genetic stress responses.
Benzer Tezler
- Effect of coccidios vaccine on nutrient availability, blood and bone mineral composition and performance in broiler chickens
Etlik piliçlerde diyetsel mineral madde yararlanımı, kan ve kemik mineral madde kompozisyonu ile performans üzerine koksidiyoz aşısının etkileri
NİLÜFER NUR SAVAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiZootekni Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BOZKURT
- Levrek balıklarında (Dicentrarchus labrax L.) karma aşılara karşı oluşan antikor reaksiyonunun serolojik yöntemlerle tespiti
Detection of antibody reaction of sea bass (Dicentrarchus labrax L.) against combined vaccine by serological methods
ECE SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Su Ürünleriİstanbul ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLAY AKAYLI
- Collagen/keratin/alginate hydrogel for an in vitro three-dimensional co-culture of fibroblasts and keratinocytes
Fibroblast ve keratinosit hücrelerinin in vitro üç boyutlu ko-kültüründe kolajen/keratin/aljinat hidrojeli
KAAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
BiyoteknolojiBaşkent ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ERDEMLİ
- Empedans değişimi üzerinden mikroorganizma tayini yapmayı hedefleyen sensör sistemi çalışması
Sensor system study targeted to microorganism detection under impedance change
SEVİLAY BURCU ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Biyolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVİN GÜL-KARAGÜLER