Potansiyel biyolojik aktif yeni sülfamoil üre türevlerinin sentezi
Synthesis of potentially biologically active novel sulfamoylurea derivatives
- Tez No: 960666
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN GÖKSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Klorosülfonil izosiyanat, Sülfonil üre, Üre, Sülfonamit, Karbonik anhidraz, Asetilkolin esteraz, Bütirilkolin esteraz, Enzim inhibisyonu. Temuz 2025, 76 sayfa, Chlorosulfonyl isocyanate, Sulfonylurea, Urea, Sulfonamide, Carbonic anhydrase, Acetylcholine esterase, Butirylcholine esterase, Enzyme inhibition. July 2024, 76 pages
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlaç Araştırma ve Geliştirme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 64
Özet
ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZ POTANSİYEL BİYOLOJİK AKTİF YENİ SÜLFAMOİL ÜRE TÜREVLERİNİN SENTEZİ İbrahim ÇELİK İlaç Araştirma ve Geliştirme Anabilim Dali Danışmanı: Prof. Dr. Süleyman GÖKSU Amaç: Sülfamoil üreler, geniş spektrumlu bileşikler olup ilaç kimyasında önem arz eden bileşiklerdir. Dolayısıyla bu tez kapsamında benzilamin ve fenetilamin kullanılarak bir dizi yeni sülfamoil üre türevi 135-138 ve fenetilamin ikameli 139 ve 140'ın sentezleri amaçlandı. Ayrıca asimetrik sulfamoil üre türevleri (R,R)-141, (R,R)-142, (S,S)-141 ve (S,S)-142'nin sentezinin gerçekleştirilmesi de amaçlandı. Sentezi amaçlanan bileşiklerin önemli biyolojik aktiviteler gösterme potansiyeline sahip oldukları düşünüldüğünden, bu çalışmada sentezlenen bileşiklerin insan karbonik anhidraz izoenzimleri (hCA I ve hCA II) ile asetilkolinesteraz (AChE) ve bütirilkolinesteraz (BChE) enzimleri üzerindeki inhibisyon etkilerinin incelenmesi de hedeflendi. Yöntem: Bu tez kapsamında, sülfamoil üre türevlerinin sentezi için amin türevleri ve klorosülfonil izosiyanat (CSI) arasında kontrollü bir reaksiyon gerçekleştirildi. Amin türevleri piridin içinde çözüldü ve düşük sıcaklıkta CSI ile reaksiyona sokuldu ve ardından karışımın sıcaklığı kademeli olarak artırıldı. Reaksiyon sonucunda çözücü olarak kullanılan piridin asitle muamele edildi ve karışım diklorometan ile ekstre edildi. Organik faz Na2SO4 üzerinden kurutuldu. Elde edilen ham ürün silika jel kolon kromatografisi kullanılarak etil asetat/hekzan çözücü sistemiyle saflaştırıldı. Elde edilen bileşiklerin hCA, AChE ve BChE enzimleri üzerine olan inhibisyon etkileri incelendi. Bulgular: Bu çalışmada, sentezi ilk kez tarafımızdan gerçekleştirilen sülfamoil üre türevleri 134–140 ve asimetrik [(R,R)-141, (S,S)-141 ve (R,R)-142, (S,S)-142], çeşitli benzilamin ve fenetilamin türevleri aracılığıyla piridin ortamında yüksek verimlerle (%68–82) sentezlendi. Sentezlenen bileşiklerin hCA I, hCA II, AChE ve BChE enzimleri üzerindeki inhibisyon etkileri değerlendirildi. hCA I üzerindeki en güçlü inhibisyon etkisi gösteren 136 bileşiği oldu (IC₅₀ = 10,51 µM). hCA II izo enzimi üzerinde en etkili inhibisyon etkisini ise 140 bileşiği gösterdi (IC₅₀ = 12,57 µM). Kolinesteraz enzimlerine karşı en yüksek inhibisyon aktiviteyi gösteren ise 137 bileşiği oldu (AChE için IC₅₀ = 12,24 µM ve BChE için IC₅₀ = 1,38 µM). Bulgular, sülfamoil üre türevlerinin karbonik anhidraz ve kolinesteraz enzimlerini etkili bir şekilde inhibe edebileceğini ortaya koydu. Bu bileşiklerin potansiyel glokom ve Alzheimer tedavisinde kullanım potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. Sonuç: Bu tez kapsamında elde edilen veriler, ileri çalışmalarda sulfamoil üre türevlerinin ilaç araştırma geliştirme çalışmalarında kullanım potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Sentez yönteminin kolaylığı, basitliği ve ekonomik olması gibi hususlar dikkate alındığında yeni sülfamoil üre türevlerinin kolay bir şekilde bu tez kapsamında kullanılan sentez yöntemiyle elde edilebileceğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT MASTER'S THESIS SYNTHESIS OF POTENTIALLY BIOLOGICALLY ACTIVE NOVEL SULFAMOYLUREA DERIVATIVES İbrahim ÇELİK Drug Research and Development Department Advisor: Prof. Dr. Süleyman GÖKSU Aim: Sulfonylureas are broad-spectrum compounds that are important in medicinal chemistry. Therefore, the aim of this thesis was to synthesize a series of new sulfamoyl urea derivatives 135-138 and phenethylamine substituted 139 and 140 using benzylamines and phenethylamines. It was also aimed to synthesize asymmetric sulfamoyl urea derivatives (R,R)-141, (R,R)-142, (S,S)-141 and (S,S)-142. Since the compounds whose synthesis was aimed were thought to have the potential to exhibit important biological activities, this study also aimed to investigate the inhibitory effects of the synthesized compounds on human carbonic anhydrase isoenzymes (hCA I and hCA II), acetylcholinesterase (AChE) and butyrylcholinesterase (BChE) enzymes. Method: In this thesis, a controlled reaction between amine derivatives and chlorosulfonyl isocyanate (CSI) was carried out for the synthesis of sulfamoylurea derivatives. The amine derivatives were dissolved in pyridine and reacted with CSI at low temperature, and then the temperature of the mixture was gradually increased. At the end of the reaction, pyridine, used as a solvent, was treated with acid, and the mixture was extracted with dichloromethane. The organic phase was dried over Na2SO4. The crude product was purified by silica gel column chromatography with the ethyl acetate/hexane solvent system. The inhibitory effects of the obtained compounds on hCA, AChE, and BChE enzymes were investigated. Findings: In this study, sulfamoyl urea derivatives 135–140 and asymmetric [(R,R)-141, (S,S)-141 and (R,R)-142, (S,S)-142], which were synthesized by us for the first time, were synthesized in high yields (68–82%) in pyridine medium via various benzylamine and phenethylamine derivatives. The inhibitory effects of the synthesized compounds on hCA I, hCA II, AChE and BChE enzymes were evaluated. Compound 136 showed the strongest inhibitory effect on hCA I (IC₅₀ = 10.51 µM). Compound 140 showed the most effective inhibitory effect on hCA II isoenzyme (IC₅₀ = 12.57 µM). Compound 10 showed the highest inhibitory activity against cholinesterase enzymes (IC₅₀ = 12.24 µM for AChE and IC₅₀ = 1.38 µM for BChE). The findings revealed that sulfamoyl urea derivatives can effectively inhibit carbonic anhydrase and cholinesterase enzymes. These compounds appear to have potential applications in the treatment of glaucoma and Alzheimer's disease. Results: The data obtained in this thesis demonstrate that sulfamoyl urea derivatives have potential for use in drug research and development in future studies. Considering the ease, simplicity, and cost-effectiveness of the synthesis method, it is clear that new sulfamoyl urea derivatives can be easily obtained using the synthesis method used in this thesis.
Benzer Tezler
- Potansiyel biyolojik aktif yeni propargil, sülfamit, üre ve sülfonamit türevlerinin sentezi
Synthesis of potantial biologically active novel propargyl, sulfamide, urea and sulfonamide derivatives
AKIN AKINCIOĞLU
- 1-(4-aminofenil)-4-benzoil-5-fenil-N-(5-sülfamoil-1,3,4-tiyadiazol-2-il) pirazol-3-karboksamit'in çeşitli türevlerinin sentezi ve yapılarının aydınlatılması
Synthesis of some derivatives of 1-(4-aminophenyl)-4-benzoyl-5-phenyl-N-(5-sulfamoyl-1,3,4-thiadiazol-2-yl)-pyrazole-3-carboxamide and illumination of their structures
SAMET MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
KimyaDumlupınar ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAHMİ KASIMOĞULLARI
- Potansiyel biyolojik aktif bazı yeni sülfamidlerin sentezi
The synthesis of some new sulfamides potential biological active
ENES SAİT BASTEM
- Yeni dopamin analoğu bileşiklerin ve bunların sülfamit türevlerinin etkin yöntemlerle sentezi
Synthesis of new dopamine analogue compounds and their sulfamide derivatives by effective methods
YASEMİN AKBULUT
- 4,5-dihidro-1h-1,2,4-triazol-5-on halkası içeren potansiyel biyolojik aktif yeni heterosiklik n-mannich bazlarının sentezi ve bazı özellikleri
Synthesis and some properties of novel potential biologically active heterocycic n-mannich bases having 4,5-dihydro-1h-1,2,4-triazol-5-one ring
YONCA YILMAZ