Algılanan ebeveyn tutumu ile depresyon arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolü
The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between perceived parental attitude and depression
- Tez No: 960779
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESENGÜL EKİCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Algılanan Ebeveyn Tutumu, Depresyon, Bilişsel Esneklik, Duygusal Sıcaklık, Aşırı Koruyuculuk, Reddedicilik, Perceived Parental Attitude, Depression, Cognitive Flexibility, Emotional Warmth, Overprotection, Rejection
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Rumeli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu çalışmanın amacı; bilişsel esnekliğin, algılanan ebeveyn tutumları ile depresyon arasındaki ilişkide aracı rolünü saptamaktır. Bunun için Türkiye örnekleminde 444'ü kadın, 94'ü erkek olmak üzere 538 katılımcı ile araştırma gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara; sosyal ve demografik özelliklerinin sınıflandırılabilmesi için,“Sosyo-demografik Bilgi Formu”; ebeveynlerinden algıladıkları tutumları ölçümlemek için,“Kısaltılmış Algılanan Ebeveyn Tutumları-Çocuk Formu”; bilişsel esneklik düzeylerini ölçümlemek için,“Bilişsel Esneklik Envanteri”ve depresif belirti düzeylerini ölçümlemek için,“Beck Depresyon Envanteri”nden oluşan anket soruları yöneltilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler SPSS (Versiyon 25) ve Jamovi (Versiyon 2.6.13) programları kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçümlerin dağılımını değerlendirmek için çarpıklık (skewness) ve basıklık (kurtosis) değerleri incelenerek verilerin normallik sayıltısı değerlendirilmiştir. Ölçme araçlarının güvenirliğini değerlendirmek amacıyla McDonald Omega katsayısı ve Cronbach Alfa katsayısı hesaplanarak iç tutarlılık düzeyi analiz edilmiştir. Ölçme araçlarından elde edilen ölçümlerin geçerliğini değerlendirmek amacıyla doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Sosyo-demografik değişkenlerin ölçek puanları üzerindeki etkilerini değerlendirmek amacıyla bağımsız örneklemler T-testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma değişkenlerinin birbirleri arasındaki ilişkisine bakmak için korelasyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın temel sorusunu yanıtlamak amacıyla regresyon tabanlı aracılık analizine (Hayes modelleri) başvurulmuştur. Yapılan analizler sonucunda; hem anne hem de babadan algılanan duygusal sıcaklık artıkça depresyon düzeyinin azaldığı, bilişsel esnekliğin arttığı; hem anne hem babadan algılanan red artıkça, depresyon düzeyinin arttığı, bilişsel esnekliğin azaldığı; anneden algılanan aşırı koruyuculuk artıkça depresyon düzeyinin arttığı, bilişsel esnekliğin azaldığı; babadan algılanan aşırı koruyuculuk artıkça depresyon düzeyinin arttığı ancak baba aşırı koruyuculuğunun bilişsel esneklik üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Aracılık analizlerine istinaden; bilişsel esnekliğin anneden algılanan ebeveyn tutumları ile depresyon arasındaki ilişkide aracılık rolünün olmadığı; babadan algılanan tutumlarda ise bilişsel esnekliğin, algılanan duygusal sıcaklık ile depresyon arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between perceived parental attitudes and depression. For this purpose, a research was conducted with 538 participants, 444 female and 94 male, in a Turkish sample. In order to classify the social and demographic characteristics of the participants, the“Socio-demographic Information Form”; to measure the attitudes they perceived from their parents, the“Abbreviated Perceived Parental Attitudes-Child Form (KAET-C)”; to measure the levels of cognitive flexibility, the“Cognitive Flexibility Inventory”; and to measure the levels of depressive symptoms, the“Beck Depression Inventory”were used as survey questions. The data obtained from the participants were analyzed using SPSS (Version 25) and Jamovi (Version 2.6.13) programs. In order to evaluate the distribution of the measurements, the skewness and kurtosis values were examined and the assumption of normality of the data was evaluated. In order to assess the reliability of the measurement tools, McDonald Omega coefficient and Cronbach Alpha coefficient were calculated and the internal consistency level was analyzed. Confirmatory factor analysis was conducted to assess the validity of the measurements obtained from the measurement tools. Independent samples T-test and ANOVA were used to assess the effects of socio-demographic variables on the scale scores. Appearance analyses were conducted to see the relationships between the research variables. Regression-based mediation analysis (Hayes models) was used to answer the basic question of the research. As a result of the analyses conducted; it was concluded that as the perceived emotional warmth from both mother and father increased, the depression level decreased and cognitive flexibility increased; as the perceived rejection from both mother and father increased, the depression level increased and cognitive flexibility decreased; as the perceived overprotection from mother increased, the depression level increased and cognitive flexibility decreased; as the perceived overprotection from father increased, the depression level increased, but paternal overprotection had no significant effect on cognitive flexibility. Based on the mediation analyses; it was concluded that cognitive flexibility did not have a mediating role in the relationship between perceived parental attitudes from mother and depression; and as the perceived attitudes from father had a partial mediating role in the relationship between perceived emotional warmth and depression. The findings were discussed in the light of the literature.
Benzer Tezler
- Kişilerde algılanan ebeveyn tutumu ile öz eleştiri arasındaki ilişkide öz şefkatin moderatör rolünün incelenmesi
Investigation of the moderator role of self-compatibility in the relationship between perceived parental attitude and self-criticism
ZEYNEP İLAYDA ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Gedik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEŞE SARUHAN
- Algılanan helikopter ebeveynlik tutumu ile anksiyete düzeyi ve depresif belirtiler arasındaki ilişki: Öz yeterlik ve duygu düzenlemenin aracı rolü
The relationship of perceived helicopter parenting attitude with anxiety level and depressive symptoms: The mediating role of self-efficacy and emotion regulation
ALMAZ BANNAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBursa Uludağ ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI SARANDÖL
- Romantik ilişkisi olan bireylerde ilişki doyumunun, psikolojik uyum, algılanan ebeveynler arası ilişki ve çatışma çözme stilleri açısından incelenmesi
The examination of romantic relationship satisfaction in terms of psychological adjustment, perceived interparental relationship and conflict resolution styles
CANBERK GELİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLAY PEKEL ULUDAĞLI
- Üniversite öğrencilerinin gençlik döneminde yaşadıkları aile sorunları ile depresif belirtiler arasındaki ilişkide mükemmeliyetçiliğin aracı rolünün incelenmesi
The mediator role of perfectionism on the relationship between family problems of young adulthood and depressive symptoms of university students
CHOULIA IMPRACHIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Boşanma sürecinde çocukların benlik saygısı depresyon ve kabul-red algısının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi
Investigation of self-esteem depression and perception of acception-rejection of children in divorce process with respect to various variables
FİLİZ GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiAnkara ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE GÜLSEN ERDEN